8. Daire         2004/1805 E.  ,  2004/4808 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No: 2004/1805
Karar No: 2004/4808
Temyiz İsteminde Bulunanlar : …
Vekili : …
Vekili : …
Davacılar Yanında Davaya Katılan : …
Vekili : …
Karşı Taraf : Karayolları Genel Müdürlüğü
Vekili : …
İstemin Özeti : Araç muayene istasyonu açma ve işletme yetkisi verilmesi yolunda aralarında davacı şirketlerinde bulunduğu ortak girişim teklifinin uygun teklif olarak tespitine ilişkin işlemi iptal eden Karayolları Genel Müdürlüğünün … gün ve … sayılı işleminin iptali istemiyle açılan davada; ortada Kamu İhale Kanunu uyarınca yapılmış bir ihale bulunmamakla birlikte araç muayenesi yapacak olan muayene istasyonlarının seçilmesi işinin de eşitlik, açıklık ve rekabet gibi temel kamu ihale ilkelerine uygun olarak yapılması gerektiği, olayda davacıların verdikleri teklifin uygun teklif olarak tesbitine ilişkin işlemin tesisine dayanak teşkil eden Araç Muayene İstasyonu Teklif Verme Şartnamesinin teklifçiler arasında tam rekabeti sağlamaktan uzak olduğunun inceleme raporuyla tespiti sonrasında 22.4.2003 günlü Bakanlık Oluru ile iptal edilmiş olması karşısında, davacıların teklifinin uygun teklif olarak tesbitine ilişkin işlemin iptalinin de gerekeceği doğal olduğundan tesis edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davayı reddeden … İdare Mahkemesinin … gün ve E:…, K:… sayılı kararının, 2577 sayılı Yasanın 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istemidir.
Savunmanın Özeti : idari işlem niteliğinde yargı kararı verilemeyeceği, dava konusu işlemin dayanağı olan şartnamenin de iptal edildiği, Mahkeme kararının onanması gerektiği savunulmaktadır.
Danıştay Tetkik Hakimi … ‘nin Düşüncesi : İstemin kabulü gerekeceği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı … ‘nin Düşüncesi : İdare ve vergi mahkemelerince verilen kararların temyizen incelenerek bozulabilmesi için, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49 uncu maddesinin birinci fıkrasında belirtilen nedenlerin bulunması gerekmektedir.
Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar, söz konusu maddede yazılı nedenlerden hiçbirisine uymadığından, istemin reddi ile temyiz edilen Mahkeme kararının onanmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince, davacıların duruşma istemi 2577 sayılı Yasanının 17. maddesi uyarınca kabul edilmeyerek, işin gereği görüşüldü.
Uyuşmazlık, araç muayene istasyonu açma ve işletme yetkisi verilmesi yolunda aralarında davacı şirketlerinde bulunduğu ortak girişim teklifinin “uygun teklif” olarak tespitine ilişkin işlemi iptal eden Karayolları Genel Müdürlüğünün … gün ve … sayılı işleminin iptali isteminden doğmuştur.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 34. maddesinde, trafiğe çıkarılacak motorlu araçların teknik şartlara uyup uymadığının, ekonomik yapıları da dikkate alınmak suretiyle belirli zamanlarda muayene edilerek tespit edileceği, 35. maddesinde, araçların muayenelerinin, Karayolları Genel Müdürlüğüne ait muayene istasyonlarında veya bu kuruluş tarafından işletme belgesi ile yetki verilen gerçek veya tüzel kişilere ait muayene istasyonlarında yeterli makine ve gereçlerle ve yetkili kılınan görevlilerce yapılacağı, muayene istasyonlarınca alınacak ücretin İçişleri, Bayındırlık ve İskan, Sanayi ve Ticaret Bakanlıkları ile Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonu temsilcilerince her yıl tespit ve ilan olunacağı, muayene istasyonlarında bulunacak makine, araç, gereç ile personelin nitelikleri, işletme, çalışma ve denetleme usulleri ve işletme belgesi ile yetki verilen muayene istasyonlarında alınacak ücretin tespiti ile diğer şartlar ve esasların Bayındırlık Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikte gösterileceği hükümlerine yer verilmiştir.
Her ne kadar 26.9.2004 gün ve 25595 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan yönetmelik ile 1.1.2005 tarihi itibariyle yürürlükten kaldırılmış olsa da, 2918 sayılı Yasanın 35. maddesinde öngörülen Araç Muayene İstasyonlarının Açılması, İşletilmesi ve Araç Muayenesi Hakkında Yönetmelik 11.7.2002 gün ve 24812 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Öte yandan, konuyu düzenleyen yeni yönetmelik 23.9.2004 gün ve 25592 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmış ve 21. maddesi ile yürürlük tarihinin 1.1.2005 olduğu belirtilmiştir. Gerek dava konusu işlem, gerekse dava aşamasında ve halen 11.7.2002 tarihli yönetmelik yürürlükte olduğundan, temyiz incelemesinde de bu yönetmelik kuralları dikkate alınmıştır.
Dairemizde de dava konusu edilen ve 26.5.2004 gün ve E:2002/3788, K:2004/2452 sayılı kararımız ile iptal istemi reddedilen 11.7.2002 gün ve 24812 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Araç Muayene İstasyonlarının Açılması, İşletilmesi ve Araç Muayenesi Hakkında Yönetmeliğin 6. maddesinde,İşletme Belgesi ile yetki alarak araç muayene istasyonu açmak ve işletmek isteyenlerin, Genel Müdürlük Bakım Dairesi Başkanlığına Teklif Verme Şartnamesinde belirlenen şekil ve esaslara uygun teklif verecekleri, 7. maddesinde, muayene istasyonu açmak isteyenlerin yapacakları tekliflerin Genel Müdürlük bünyesinde oluşturulacak en az üç kişilik komisyon tarafından değerlendirileceği , 8. maddesinde Komisyonca; Teklif verme Şartnamesinde belirlenen deneyim, mali durum, “kullanılacak cihazların üreticisi olmak”, teknik kavram raporu ve istasyonların tesis edilme süresine ilişkin kriterlere göre değerlendirme yapılacağı, tekliflerin eşit şartlar taşıması halinde bunlardan hangisinin tercih edileceği veya bunlara hangi mahallerde yetki verileceği konusunda Genel Müdürlükçe karar verileceği, kamu kurum ve kuruluşlarının tekliflerinin de teklif verme şartnamesi hükümlerine benzer şekilde değerlendirileceği, teklifi uygun bulunan isteklilerden araç muayene istasyonu açılma ve işletilmesi hakkında noter onaylı bir taahhütname alınacağı, 9. maddesinde Karayolları Genel Müdürlüğünce onaylanan değerlendirme komisyonu kararı ile teklifi uygun görülen gerçek veya tüzelkişilerin müracaat dilekçesinde belirtilen adreslerine yapılan bildirim tarihinden itibaren teklifindeki iş programına göre tesisi yapmak ve araç muayenesine başlayacak hale getirmek zorunda oldukları, hükümlerine yer verilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden, 21.7.2002 gün ve 24822 sayılı Resmi Gazetede araç muayene istasyonu açılması ve işletme yetkisi verilmesine ilişkin ilanın yayımlandığı, 15 yıl süreli bu yetkinin 86 ilde 233, 9 ilçede 9 sabit istasyonu ve ayrıca her Karayolları bölgesi için de toplam 16 adet seyyar istasyonu kapsadığı, kapalı usulde verilecek tekliflerin en son 24.9.2002 günü kabul edileceği ve 26.9.2002 tarihinde teklifçilerin huzurunda açılacağının duyurulduğu, 15.11.2002 gün ve … sayılı Karayolları Genel Müdürlüğü yazısı ile, davacıların teklifinin ” uygun teklif” olarak değerlendirildiğinin bildirildiği, 26.11.2002 günlü ve … sayılı “olur” ile yetki verilmesine ilişkin işlemlerin müfettiş incelemesi sonuçlanıncaya kadar durdurulduğu, bu işlemin 9.1.2003 gün ve … sayılı yazı ile davacılara bildirildiği, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı müfettişlerince yapılan inceleme sonucu düzenlenen 2.12.2002 tarihli raporda konuyla ilgili yasa, yönetmelik ve şartname maddelerine değinildikten sonra, yabancı ortakların muayene istasyonu işletmesini yapacak şirkette asgari hissesinin, yetki ve sorumluluklarının yönetmelikte ve konuya ilişkin diğer şartnamelerde belirlenmemesi nedeniyle sadece tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında yabancı ortaklı teklifçiye, diğerine göre bir üstünlük sağlandığının anlaşıldığı, inceleme sonucunda da davacı ortak girişime de böyle bir üstünlüğün sağlandığı, dolayısıyla Teklif Verme Şartnamesinin teklifçiler arasında tam rekabeti sağlamaktan uzak olduğu, bu nedenle 11.7.2002 tarihli yönetmelikteki “cihaz üreticisi olmak” koşulunun yönetmelik metninden çıkarılması, 17.7.2002 günlü olurun eki olan Araç Muayene İstasyonu Teklif Verme Şartnamesinin iptal edilerek teklifçiler arasında tam rekabeti sağlayıcı şekilde yeniden düzenlenmesi, bu şartnameye göre Değerlendirme Komisyonunca verilen kararın ve Karayolları Genel Müdürlüğünce 14.11.2002 tarihinde onaylanan işlemin iptali gerektiği, bu işlemlerde görevli ve yetkili personelin cezai sorumluluklarının bulunmadığı, tam rekabetinin sağlanamamasından dolayı bazı personelin görevlerinde daha titiz çalışmalarını teminen sicillerine geçmemek üzere uyarılmalarının yerinde olacağı tespit edildikten sonra, Devlet bütçesinden yeterli kaynak aktarılarak muayene istasyonlarının çağdaş ve Avrupa Birliği standartlarında hizmet verecek şekilde Karayolları Genel Müdürlüğünce yeniden yapılandırılmasının mümkün olup olamayacağı hususunda bir değerlendirme yapılmasının uygun olacağı, bu değerlendirmenin sonucunda, araç muayenesindeki yetkinin kişi ve kuruluşlara verilmesinin uygun olacağı kanısına ulaşılması halinde, mevzuatın istekliler arasında tam rekabeti sağlayacak biçimde düzenlenmesinin uygun olacağının bildirildiği, öte yandan, teklif veren diğer firma yetkililerince yanlış değerlendirme yapıldığı yolundaki şikayet dilekçeleri üzerine, Karayolları Genel Müdürlüğü müfettişleri tarafından yapılan inceleme sonucu düzenlenen 4.2.2003 günlü inceleme raporunda da herhangi bir usulsüzlüğe veya suç unsuru olabilecek bir duruma rastlanmadığından iddiaların gerçeği yansıtmadığı ve bu nedenle de Değerlendirme Komisyonunda görevlendirilen elemanlar hakkında adli ve idari yönden herhangi bir işlem yapılmasına gerek olmadığı sonucuna varıldığı, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığının 3.12.2002 olur tarihli ve 4.12.2002 gün ve … sayılı işlemi ile, Bakanlık Müfettişlerince düzenlenen inceleme raporunun gereğinin yapılmasının Karayolları Genel Müdürlüğünden istendiği, 14.4.2003 gün ve … sayılı işlem ile yetki verilmesi izninin iptal edildiğinin davacı ortak girişime bildirildiği, 22.4.2003 gün ve … sayılı olur ile de şartnamenin iptal edildği anlaşılmaktadır.
Olayların gelişmesinde görüldüğü gibi, dava konusu işlemin sebep unsuru, teklifçiler arasında tam rekabetin sağlanamamasından doğmaktadır. Araç muayenesi gibi teknik bir konuda, denetim standartlarının yüksek ve etkin tutulması kamu yararının gerçekleştirilmesi için önemlidir. Konuyla ilgili soruşturma raporlarının incelenmesinden de, Karayolları Genel Müdürlüğünün gerekli cihaz ve tesisler ile donatılmadığı, personelin nicelik ve nitelik açısından yetersiz olduğu anlaşılmaktadır. Dolayısıyla bu konuda oluşan zorunluluk nedeniyle yönetmelikte “cihaz üreticisi olmak ” koşuluna yer verilmesi suretiyle, cihaz temini, bakımı ve onarımı maliyetlerinin düşürülmesi, dolayısıyla bunun hizmet alanların ödeyeceği ücrete yansıması ve ayrıca ücretin 2918 sayılı Yasanının 35./2. maddesi uyarınca oluşturulacak komisyonca tespit edileceği de dikkate alındığında, teklifçi sayısının kısıtlı tutulmasının kamu yararını zedelemeyeceği sonucuna varılmıştır.
Esasen, Araç Muayene İstasyonlarının Açılması, İşletilmesi ve Araç Muayenesi Hakkında Yönetmelik Taslağını inceleyen Rekabet Kurumu da taslağın, 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanuna aykırı bir niteliğinin bulunmadığı sonucuna varmış, ve durumu dosya içeriğinde yer alan 21.5.2002 gün ve … sayılı yazısı ile Bayındırlık ve İskan Bakanlığına bildirmiştir.
Sonuç olarak, yetki verilmesi işlemlerinde herhangi bir usulsüzlük bulunmadığı inceleme raporlarıyla da tespit edildiğine göre, davacı ortak girişim teklifinin uygun teklif olarak kabulüne ilişkin işlemin belirtilen gerekçe ile iptalinde ve açılan davanın reddine ilişkin mahkeme kararında hukuki isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle … İdare Mahkemesi kararının bozulmasına, yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine, 10.12.2004 gününde oyçokluğu ile karar verildi.
Azlık Oyu (X) : İdare Mahkemesince verilen kararın dayandığı gerekçe usul ve yasaya uygun olup, bozulmasını gerektiren bir neden bulunmadığından, temyiz isteminin reddi ile anılan kararın onanması gerekeceği oyu ile karara katılmıyorum.