8. Daire         2004/1572 E.  ,  2004/4798 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No: 2004/1572
Karar No: 2004/4798
Temyiz İsteminde Bulunanlar : …
Vekilleri : …
Karşı Taraf : … Belediye Başkanlığı
Vekilleri : …
İstemin Özeti : Davacının da aralarında bulunduğu … SSK-Kampüs-…-.. Dağları toplu taşıma hattında otobüs işleten kişilerin 30.12.2002 gününde dolacak olan sözleşmelerinin feshine ilişkin … Belediye Encümeninin 12.11.2002 gün ve … sayılı kararının iptali istemiyle açılan davada; davalı belediyece taşıma hizmetinin özel otobüs sahipleri ile yıllık kira sözleşmesi imzalanmak ve encümence belirlenen ücret esas alınarak bu sözleşmenin her yıl yenilenmesi suretiyle görülmekte iken, bu yöntemin bırakılarak, ayrı ayrı otobüs sahipleri ile sözleşme yapmaktansa tek bir kooperatifle sözleşme yapmak yöntemini tercih edildiği, bu sistemin tek bir kooperatifle muhatap olunması nedeniyle yerinde olduğu ve davacının sözleşmesinin feshinde hukuka aykırılık bulunmadığı, öte yandan, davalı idarenin … nolu kooperatife hattı kiralamasına karşı açılan davada, Mahkemelerinin … gün ve E:…, K:… sayılı kararıyla işlem iptal edilmişse de, bu kararda da belirtildiği üzere toplu taşıma işinde belirlenen yeni yöntemin 1580 sayılı Belediye Yasasının 19/E maddesinde belirtilen usule uymadığı için işlemin iptal edildiği, ancak mahzurları ve zorunlulukları olan eski usulün 2003 yılı için bırakılmasının yerinde görüldüğü gerekçesiyle davayı reddeden .. İdare Mahkemesinin … gün ve E:…, K:… sayılı kararının; eşitlik ilkesine ve hukuka aykırı olduğu öne sürülerek, 2577 sayılı Yasanın 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istemidir.
Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.
Danıştay Tetkik Hakimi … ‘in Düşüncesi : İstemin kabulü gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı … ‘nin Düşüncesi : Davacının da içinde bulunduğu … SSK-Kampüs-…-… Dağları toplu taşıma hattında otobüs işleten kişilerin 30.12.2002 tarihinde dolacak olan kira sözleşmelerinin, anılan .hattın…kooperatife kiraya verildiğinden bahisle feshedilmesine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılan davayı reddeden idare mahkemesi kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
İdare mahkemesince, davalı belediyece, anılan hattaki ulaşım hizmetinin, özel otobüs sahipleri ile yıllık kira sözleşmesi imzalamak ve encümence belirlenen ücret esas alınarak bu sözleşmeyi her yıl yenilemek suretiyle görülmekte iken, bu yöntemin kamu yararı ve hizmet gereği açısından zorluk teşkil ettiği gerekçesiyle 2003 yılı başından itibaren terkedilerek tek bir kooperatifle sözleşme yapılması yoluna gidildiği, böylece tek bir kooperatifi muhatap alarak kamu hizmetini gördürmek yolunu seçmesi yerinde görüldüğünden, toplu taşıma hattında otobüs işleten davacının 30.12.2002 tarihinde dolacak olan kira sözleşmelerinin reddedilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık görülmediği, öte yandan davalı belediyenin…kooperatife anılan hattın kiralanması işlemine karşı açılan davada mahkemelerinin … gün ve E:… K:… sayılı kararıyla işlem iptal edilmiş ise de, anılan kararda belirtildiği üzere toplu taşıma işinde belirlenen yöntemin 1580 sayılı Kanunun 19.maddesinin E fıkrasında belirtilen usule uyulmadığı gerekçesiyle işlemin iptaline karar verildiği, ancak mahzurları belirtilen eski usulün 2003 yılında bırakılmasının bu kararda yerinde görüldüğü gerekçesiyle davanın reddine karar verildiği anlaşılmakta olup; Olayda anılan hattın…kooperatife kiraya verilmesi, dava konusu işlemin gerekçesini teşkil ettiğine göre ve davacı tarafından açılan bir başka davada söz konusu hattın 10 yıllığına…kooperatife kiraya verilmesine ilişkin … gün ve … sayılı Meclis kararı ile kira şatrlarının belirlenmesine ilişkin … tarih ve … sayılı encümen kararı idare mahkemesi kararı ile iptal edildiğine göre, dava konusu işlemin gerekçesi de ortadan kalkmış bulunmaktadır.
Bu durumda, idare mahkemesince dava konusu işlemin iptaline karar verilmesi gerekirken, mahzurları belirtilen eski usulün 2003 yılında bırakılmasının yerinde görüldüğü gerekçesiyle davanın reddedilmesinde isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle idare mahkemesi kararının bozulması gerekeceği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Uyuşmazık, davacının da aralarında bulunduğu … SSK-…-..-… Dağları toplu taşıma hattında otobüs işleten kişilerin 30.12.2002 gününde dolacak olan sözleşmelerinin feshine ilişkin … Belediye Encümeninin 12.11.2002 gün ve … sayılı kararının iptali isteminden kaynaklanmaktadır.
1580 sayılı Belediye Yasasının 19. maddesinin 5. fıkrasının 1. bendinde, Belediye hudutları dahilinde muayyen mıntıkalar arasında yolcu nakil vasıtası olarak otobüs, omnibüs, tünel, troley, füniküler işletmenin münhasıran belediyelerin hakkı olduğu, 2. bendinde, bunların belediyelerin de iştirak edeceği şirketler vasıtasıyla yapılmasının ve işletilmesinin veya icara verilmesinin veyahut imtiyaz devrinin İçişleri Bakanlığının kararına bağlı olduğu, belediyelerin dilerse inhisarı tazammun etmemek şartıyla bunların işletilmesine dahi ruhsat verebilecekleri kurala bağlanmıştır.
Dosyanın incelenmesinden, … Mahallesi-SSK-Organize Sanayi hattının … Belediye Meclisinin 26.7.2002 gün ve … sayılı kararı ile 10 yıllığına … nolu kooperatife kiraya verildiği, Belediye Encümeninin 13.8.2002 gün ve … sayılı kararıyla kira şartlarının belirlendiği, 29.11.2002 gün ve … sayılı sözleşme ile de toplu taşıma işletmecilik sözleşmesinin imzalandığı, daha önce bu hatta çalışmakta olan davacının sözleşmesinin dava konusu işlemle feshedildiği, 1.1.2003 gününden itibaren anılan hattın .. nolu kooperatife kiraya verildiği,…kooperatife bu hattın kiraya verilmesine ilişkin işlemlerin ise, İçişleri Bakanlığından karar alınmadığından yetki ve şekil yönünden, tekel oluşmasına yolaçacağından ve diğer kooperatif ve taşıma şirketlerinin haberdar edilmemesi nedeniyle rekabet şartlarının oluşmadığından maksat yönlerinden hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçeleriyle İdare Mahkemesince iptal edildiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda, dava konusu encümen kararının dayandığı gerekçenin somutlaştığı kooperatife kiraya verme işlemi idari yargı yerince iptal edilmiş ve hukuken geçerliğini yitirmiş olduğundan, halen varlığından söz etmek olanaksızdır. Başka bir anlatımla, kooperatif ile yapılan kira bağıtı hukuken varolmadığından, bu sözleşmeden söz edilerek sözleşmelerin salt bu yönden ve kooperatife üye olunmadığı gerekçesiyle feshi olanağı yoktur. Ayrıca eski yöntemin bırakılması ise, oluşan hukuki durum karşında, kamu hizmetinin aksatılmaması ve kamu görevinin yürütülmesi zorunluluğu karşısında, yeni bir yaklaşımın sergilenmesini engelliyecek bir etken olarak da görülemez.
Açıklanan nedenlerle, … İdare Mahkemesi kararının bozulmasına, yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine 8.12.2004 gününde oybirliği ile karar verildi.