8. Daire         2003/5462 E.  ,  2004/4671 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No: 2003/5462
Karar No: 2004/4671
Temyiz İsteminde Bulunanlar : 1- Kültür ve Turizm Bakanlığı
2- Orman Genel Müdürlüğü adına … Orman İşletme Müdürlüğü
Vekili : …
Karşı Taraf : …
Vekili : …
İstemin Özeti : … İli, … İlçesi, … Köyü, … Körfezinde, deniz yüzeyinde yüzer ağ kafesle balık üretimi yapmak üzere 16.1.2001 tarihine kadar Orman Kanunu’nun 18. maddesine göre Orman Genel Müdürlüğünden 2500 m²’lik alan için kesin tahsis izni alan davacı şirketin, 150 m²’lik orman alanı için iznin uzatılması istemiyle yaptığı başvurunun; ilgili koruma kurulu kararında “1. derece doğal sit alanında yer alan alana ilişkin istemin uygun olmadığının” bildirildiğinden bahisle reddine ilişkin … Orman İşletme Müdürlüğünün 16.5.2002 gün ve … sayılı işlemi ile dayanağı … Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulunun 22.03.2002 gün ve … sayılı kararının iptali istemiyle açılan davada; davalı Kültür ve Turizm Bakanlığınca işlemin gerekçesine dayanak yapılan Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulunun Danıştay Altıncı Dairesince yürütmesi durdurulan 20.09.1999 gün ve … sayılı Su Ürünleri Üretim ve Yetiştirme Tesislerine İlişkin İlke Kararı’nda, 1. derece doğal sit alanlarında kuluçkahanesiz su ürünleri üretim ve yetiştirme tesislerine 50 m²’lik kapalı alanı geçmeyen çevreye uyumlu taşınabilir tesis yapılması koşuluyla koruma kurulunca izin verilebileceği hükme bağlanmış, anılan ilke kararıyla iptal edilen 01.10.1998 gün ve … sayılı ilke kararında ise, I. ve II. derece arkeolojik sit alanlarında su ürünleri üretim ve yetiştirme tesisleri kurulamayacağına, ancak, Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca su ürünleri üretim ve yetiştirme alanlarının belirlenmesine yönelik ülke genelinde çalışması sürdürülen haritaların ivedilikle tamamlanmasına, bu çalışmalar tamamlanıncaya kadar 1. derece doğal sit alanlarında ilgili koruma kurulunca izin ve ruhsat almış tesislerin işlevlerinin sürdürülmesine karar verildiği, bakılan davada; tesisin bulunduğu alanın 1992 yılında 1. derece doğal sit olarak tescil edildiği, davacı tarafından tesis izni için orman idaresine yapılan başvuru sonucunda 1996 yılında verilen geçici tahsis ve 1997 yılında verilen kesin izin sırasında anılan idarece Kültür ve Tabiat Varlıklarını Korumu Kurulundan izin alınmadığı ve bu iznin alınması konusunda davacının da yönlendirilmediği ve bu izinlere dayalı olarak da davacı tarafından tasdikli projesine göre yapılan tesislerde üretime başlanılarak 5 yıldır faaliyetin sürdürüldüğünün tartışmasız olduğu, buna göre 1998 yılında alınan ilke kararından önce usulüne göre ilgili kurum ve kuruluşlardan izin ve ruhsat alarak faaliyete başlamış olan balık üretim çiftliğinin ülke genelinde hazırlanan su ürünleri üretim ve yetiştirme alanlarının belirlenmesine yönelik haritaların tamamlanmasına kadar işlevini sürdürmesinde kazanılmış hak ve eşitlik ilkelerine ve hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemleri iptal eden … İdare Mahkemesinin … gün ve E:…, K:… sayılı kararının; davalı idarelerce, 1. derece doğal sit alanında koruma kurulu izni ve kararı olmaksızın ön izin verilmesinin hukuka aykırı olduğu, … sayılı ilke kararıyla iptal edilen 627 sayılı ilke kararına dayanılarak hüküm tesis edilemeyeceği öne sürülerek, 2577 sayılı Yasanın 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istemidir.
Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.
Danıştay Tetkik … ‘in Düşüncesi : Temyiz isteminin kabulü ile Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı … ‘in Düşüncesi : İdare ve vergi mahkemelerince verilen kararların temyizen incelenerek bozulabilmesi için, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49 uncu maddesinin birinci fıkrasında belirtilen nedenlerin bulunması gerekmektedir.
Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar, söz konusu maddede yazılı nedenlerden hiçbirisine uymadığından, istemin reddi ile temyiz edilen Mahkeme kararının onanmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Altıncı ve Sekizinci Dairelerince 2575 sayılı Danıştay Kanunu’na 3619 sayılı Kanunun 10. maddesiyle eklenen Ek 1. madde gereğince yapılan müşterek toplantıda işin gereği görüşüldü:
Uyuşmazlık, … İli, … İlçesi, … Köyü, .. Körfezinde 16.1.2001 tarihine kadar 2500 m²’lik alanda deniz yüzeyinde yüzer ağ kafesle balık üretimi için tesis kurma ve işletme izni alan davacı şirketin izin uzatma talebiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin davalı idareler işlemlerinden kaynaklanmıştır.
6183 sayılı Orman Kanunu’nun 18. maddesinde, Devlet ormanları hudutları içinde balık üretmek üzere tesis kurulmasının Orman Genel Müdürlüğünün iznine bağlı olduğu, 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun 3. maddesinde ise, tabiat varlıkları; jeolojik devirlerle, tarih öncesi ve tarihi devirlere ait olup ender bulunmaları veya özellikleri ve güzellikleri bakımından korunması gerekli, yer üstünde, yer altında ve su altında bulunan değerler; sit, tarih öncesinden günümüze kadar gelen çeşitli medeniyetlerin ürünü olup, yaşadıkları devirlerin sosyal, ekonomik, mimari ve benzeri özelliklerini yansıtan kent ve kalıntıları, önemli tarihi hadiselerin cereyan ettiği yerler ve tespiti yapılmış tabiat özellikleri ile korunması gerekli alanlar olarak öngörülmüş, aynı Yasanın 8. maddesinde de, bu alanlar içinde inşaat ve tesisat yapılıp yapılamayacağı konusunda karar alma yetkisinin koruma kurullarına ait olduğu hükme bağlanmıştır.
Dava dosyasının incelenmesinden, davacı şirketin balık üretimi yapmak üzere … İli, … İlçesi, … Köyü, … Körfezinde 2500 m²’lik deniz alanını 11.01.1996 başlangıç tarihli kira sözleşmesi ile 5 yıllığına … Mal Müdürlüğünden kiraladığı, bu sürenin bitiminde 23.8.2001 tarihinden itibaren süre uzatımı yapılarak 10 yıl süreyle yeniden kiraladığı, balık üretimi yapılan deniz alanına bitişik 50 m²’si kapalı 150 m² orman alanında Orman Genel Müdürlüğü-Kadastro Mülkiyet Daire Başkanlığının 19.3.1996 tarihli yazısı ile 12 ay süreli geçici tahsis izni verildiği ve sürenin bitiminde 26.3.1997 tarih ve … sayılı olur ile 16.1.2001 tarihine kadar kesin tahsis izni verildiği, bunun üzerine tasdikli projesine uygun olarak, deniz yüzeyinde yüzer ağ kafesle balık üretim faaliyetine başlanıldığı, ancak anılan yerin … Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulunun 7.5.1992 tarih ve … sayılı kararıyla, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulunun 28.6.1988 tarih ve 24 sayılı İlke Kararı doğrultusunda 1. Derece Doğal Sit Alanı olarak belirlendiği, fakat yukarıda sayılan işlemlerin hiç bir aşamasında 2863 sayılı Yasanın yukarıda belirtilen hükümleri uyarınca ilgili koruma kurulundan izin alınmadığı anlaşılmaktadır.
Bu itibarla 1992 yılında 1. Derece Doğal Sit Alanı olarak belirlendiği tartışmasız olan taşınmaz üzerinde her türlü inşaat ve tesisat yapılıp-yapılamayacağına karar verme yetkisi Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kuruluna ait olduğundan, bu kuruldan gerekli izin alınmadan su ürünleri üretim ve yetiştirme faaliyetinde bulunmaya olanak bulunmamaktadır. Öte yandan, sit alanı içinde yer alan taşınmaz üzerinde ilgili koruma kurulundan izin alınmaksızın yürütülen faaliyetlerin davacı açısından kazanılmış hak doğurduğu sonucuna ulaşılmasına da hukuken olanak bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, … İdare Mahkemesi kararının bozulmasına, yeniden bir karar verilmek üzer dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine 03.12.2004 gününde oybirliği ile karar verildi.