8. Daire         2003/4768 E.  ,  2004/2218 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No: 2003/4768
Karar No: 2004/2218

Temyiz İsteminde Bulunanlar : …
Vekilleri : …
Karşı Taraf : … Valiliği
Davalı İdare Yanında Davaya Katılan (Müdahil) : …
Vekili : …
İstemin Özeti : Davacı kooperatiflerin yolcu taşımacılığı yaptığı …-.. arası güzergahta yeni kurulan … No’lu Sahil Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifinin 40 araçla yolcu taşımacılığı yapmasına izin veren … Valiliği İl Trafik Komisyonunun 13.6.2002 gün ve … sayılı kararının iptali istemiyle açılan davada; her ne kadar daha önce … No’lu Sahil Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifinin aynı yöndeki başvurusu, anılan güzergahta yeterince araç bulunduğu gerekçesiyle reddedilmiş ise de, mevcut kooperatiflerden … No’lu Kooperatife 3.500 m., … No’lu Kooperatife 2.700 m. uzaklıkta bir yerden, kentin yeni gelişen yerleşimlerine yakın alanlardan belirlenmiş hareket noktasından başlayarak, …-… arasında yolcu taşımacılığı yapacak … No’lu Kooperatife izin verilmesinde, kentin geometrik olarak yerleşmesindeki gelişmeler ve nüfus artışı ile doğması kaçınılmaz taşımacılık gereksinimine aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davayı reddeden … İdare Mahkemesinin … gün ve E:…, K:… sayılı kararının; anılan güzergahta yeterli aracın bulunduğu öne sürülerek, 2577 sayılı Yasanın 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istemidir.
… Valiliği’nin Savunmasının Özeti : Yanıt verilmemiştir.
Müdahilin Savunmasının Özeti : Temyiz talebinin reddi gerektiği savunulmuştur.
Danıştay Tetkik Hakimi … ‘in Düşüncesi : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı … ‘ün Düşüncesi : İdare ve vergi mahkemelerince verilen kararların temyizen incelenerek bozulabilmesi için, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49 uncu maddesinin birinci fıkrasında belirtilen nedenlerin bulunması gerekmektedir.
Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar, söz konusu maddede yazılı nedenlerden hiçbirisine uymadığından, istemin reddi ile temyiz edilen Mahkeme kararının onanmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Uyuşmazlık, davacı kooperatiflerin yolcu taşımacılığı yaptığı güzergahta başka bir kooperatife yolcu taşıma izni verilmesine ilişkin işlemden doğmuştur.
2918 sayılı Karayolları Trafik Yasasına göre, genel trafik düzenini sağlamanın yanında toplu taşımacılık yapan araçların çalışma şekil ve koşullarını belirleme yetkisi İl Trafik Komisyonlarına ait olmakla birlikte, bu yetkinin kamu yararı ve hizmet gereklerine uygun olarak kullanılıp kullanılmadığını denetleme yetkisi yargı yerlerine aittir.
Dosyanın incelenmesinden, …-… arasında toplam 207 araçla yolcu taşımacılığı yapan davacı iki kooperatifin, … No’lu Sahil Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifine anılan güzergahta 40 araçla yolcu taşıma izni verilmesine ilişkin işlemin iptali istemiyle açtığı davada; … İdare Mahkemesince istemin özeti kısmında açıklanan gerekçelerle davanın reddine karar verildiği anlaşılmakta ise de, … No’lu Sahil Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifinin anılan güzergahta yolcu taşıma istemini içeren ilk başvurusunun “…-… arası Belediye Otobüsleri, Köy Minibüsleri, … No’lu … ve Köyleri Minibüs ve Otobüs Taşıyıcılar Kooperatifinin 163 araç ile, … No’lu … Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifinin 44 araç ile taşımacılık yapmaları ve ihtiyaca cevap vermeleri, taşımacılık yönünden bir sıkıntının bulunmaması” nedeniyle … İl Trafik Komisyonunun 27.12.2001 gün ve … sayılı kararıyla reddedildiği, bu tarihten yaklaşık 6 ay sonra yapılan ikinci başvurunun ise, konuyla ilgili olarak, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Teşkilatlandırma Genel Müdürlüğünün 8.4.2002 tarih ve … sayılı “1163 sayılı Kooperatifler Kanununda, aynı yörede birden fazla kooperatifin kuruluşunu engelleyecek bir hüküm yer almadığından, kooperatif kurulması amacıyla Bakanlığımıza ve Valiliklere (Sanayi ve Ticaret Müdürlüğü) yapılan başvuruların incelenerek düzenlenen belgelerde Yasa hükümlerine aykırılık bulunmaması durumunda, kooperatifin kuruluşuna izin verilmesinin yasal zorunluluk olarak ortaya çıktığı, ancak, otobüs, minibüs, taksi gibi motorlu vasıtalara ait çalışma güzergahının İl Trafik Komisyonu tarafından tayin edildiği bilindiğinden, yolcu taşıma amacı güden motorlu taşıyıcılar kooperatiflerine kuruluş izni verilmeden önce gerektiğinde başvurulacak bir uygulama olarak Valilikler bünyesindeki ilgili birimlerle diğer kuruluşlardan görüş alınması ve bu çerçevede alınacak görüşlerden ilgililerin bilgilendirilmesi, ilgililerce kooperatif kuruluşu için yapılan istem buna rağmen sürdürüldüğü sürece yasal zorunluluğun yerine getirilmesi gerektiği bildirilmiştir.
Öte yandan, anılan kooperatife hat tahsis edilip edilmemesi İl Trafik Komisyonunun görev ve yetki alanı içinde olup, kuruluşuna izin verilerek ve Ticaret Siciline tescil edilerek tüzel kişilik kazanmış olan bir kooperatifin tüzel kişiliğinin sona erdirilmesi mümkün bulunmamaktadır. denilmektedir.
… No’lu Sahil Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifinin …-… arası (40) araç ile çalışma tekliflerinin tekrar İl Trafik Komisyon Başkanlığında görüşülerek taraflarına izin verilmesi hakkındaki” tekit yazısı üzerine dava konusu edilen işlemle kabul edilerek anılan güzergahta 40 araçla yolcu taşımacılığı yapmasına izin verildiği anlaşılmaktadır.
Bu açıklamalardan da anlaşılacığı üzere, İl Trafik Komisyonunun … No’lu Sahil Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifine anılan güzergahta 40 araçla yolcu taşımacılığı yapmaya izin veren kararının gerekçesi hizmet gereklerinden daha çok, yukarıda açıklanan Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Teşkilatlandırma Genel Müdürlüğü yazısının gereğini yapma amacı taşımaktadır.
Bu itibarla, tüzel kişiliğe sahip bir kooperatifin kuruluşu ve bu niteliğinin sona ermesi durumları ile bir kamu hizmeti olan toplu taşımacılığın yürütülmesine ilişkin düzenlemeler birbirinden farklı olup, bu yüzden dava konusu işlem tesis edilirken tüzel kişiliği haiz bir kooperatife iş yaratmaktan ziyade, toplu taşımacılığa ilişkin kamu hizmetinin daha iyi ve verimli bir şekilde yürütülmesinde yeni bir kooperatife ihtiyaç olup olmadığı hususlarının öncelikle gözönünde bulundurulması gerekmektedir.
Öte yandan, İdare Mahkemesince, dava konusu edilen işlemin, “kentin geometrik olarak yerleşmesindeki gelişmeler ve nüfus artışı ile doğması kaçınılmaz taşımacılık gereksinimine uygun” olduğu gerekçesiyle dava reddedilmiş ise de, dava konusu işlem tarihinden yaklaşık 6 ay önce anılan güzergahta yeni bir kooperatife ihtiyaç olmadığı durumu karşısında, sonraki 6 ay içinde nüfusta meydana gelen değişikliklere ilişkin yeterli bir inceleme yapılmadan ve “kentin geometrik olarak yerleşmesindeki gelişmeler” gibi soyut ifadelerle karar verilmesinde hukuki isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, … İdare Mahkemesi kararının bozulmasına, dosyanın yeniden bir karar verilmek üzere anılan Mahkemeye gönderilmesine 14.5.2004 gününde oyçokluğu ile karar verildi.

Azlık Oyu (X) : İdare ve Vergi Mahkemeleri tarafından verilen kararların temyiz yolu ile incelenip bozulabilmeleri 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasasının 49. maddesinin 1. fıkrasında yazılı nedenlerin bulunmasına bağlıdır.
İdare Mahkemesince verilen kararın dayandığı gerekçe usul ve yasaya uygun olup, bozulmasını gerektiren bir neden bulunmadığından, temyiz isteminin reddi ile anılan kararın onanması gerektiği görüşüyle çoğunluk kararına katılmıyoruz.