8. Daire         2003/3952 E.  ,  2005/693 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No: 2003/3952
Karar No: 2005/693
Davacı : …
Vekili : …
Davalı : İçişleri Bakanlığı
Davanın Özeti : İçişleri Bakanlığınca hazırlanıp 14.6.2003 gün ve 25138 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Okul Servis Araçları Hizmet Yönetmeliğinin 7. maddesinin 1. fıkrasındaki “taşıma hizmetleri üstlenecek gerçek ve tüzel kişiler adlarına tescilli taşıtların taşıma sınırından (kapasite) fazla öğrencinin taşınmasını üstlenemez.” ibaresi ile aynı maddenin 2. fıkrasındaki “Öğrenci velileri istemeleri halinde, çocuklarını herhangi bir okul servisi aracı işleteni ile anlaşarak da taşıtabilirler” ibaresinin, ticari faaliyet özgürlüğünü sınırladığı, haksız rekabete yol açacağı öne sürülerek iptali istemidir.
Savunmanın Özeti : Dava konusu yönetmelik ile, öğrenci taşıma hizmetlerinin sağlıklı, düzenli ve disiplinli bir şekilde yürütülmesi ile ihalelerde tekelleşmeyi önleyerek, velilerin daha düşük ücretle çocuklarını taşıtma imkanı sağlanmasının amaçlandığı, davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.
Danıştay Tetkik Hakimi … ‘nin Düşüncesi : Dava konusu yönetmelikte hukuk aykırılık bulunmadığından, davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı … ‘ün Düşüncesi : Dava; 14.6.2003 günlü, 25138 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Okul Servis Araçları Hizmet Yönetmeliğinin 7 nci maddesinin 1 inci fıkrasındaki “taşıma hizmetini üstlenecek gerçek ve tüzel kişiler adlarına tescilli taşıtların taşıma sınırından (kapasite) fazla öğrencinin taşınmasını üstlenemez” ibaresi ile aynı maddenin 2 nci fıkrasındaki “öğrenci velileri istemeleri halinde, çocuklarını herhangi bir okul servis aracı işleteni ile anlaşarak da taşıtabilirler” ibaresinin iptali istemiyle açılmıştır.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 75 inci maddesinde, okul taşıtlarının çalıştırılması şartları, zamanları ve niteliklerinin yönetmelikle gösterileceği hükme bağlanmış Karayolları Trafik Yönetmeliğinin 147 nci maddesinin (b) bendinde de; okul taşıtlarına taşıma sınırını aşmayacak sayıda öğrenci bindirilmesinin mecburi olduğu, bu araçların çalıştırılmasına ilişkin diğer esas ve usullerin Okul Servis Araçları Hizmet yönetmeliğinde belirleneceği hükmü yer almıştır.
Öğrenci taşıma hizmetinin, sağlıklı, düzenli ve güvenli bir biçimde yerine getirilmesini sağlamak üzere, araçların taşıma sınırından fazla öğrenci taşımasının üstlenilemiyeceğine ilişkin olarak yönetmelikle getirilen kuralda, kamu yararına ve mevzuata aykırılık görülmemiştir. Diğer taraftan, yönetmelikte, birden fazla gerçek veya tüzel kişinin birlikte öğrenci taşımacılığı hizmetini yerine getirmelerini engelleyen bir hüküm de yer almamaktadır.
Öte yandan; dava konusu edilen 7 nci madde, okul servis araçlarının kiralanmasını Danıştay Sekizinci Dairesinin 1996/2448 sayılı kararı uyarınca okul-aile birliği ile velilerden oluşan komisyona bırakmış, ancak velilerin isteği halinde herhangi bir servis işleteni ile de anlaşabilecekleri kuralına yer vermiş, böylelikle velilere seçim olanağı tanınmak suretiyle düşük ücretle taşıma hizmetinden yararlanma ve tekelleşmenin önlenmesi amaçlanmış bulunduğundan anılan hükümde de hukuka aykırılık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, davanın reddi gerekeceği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasasının 17. maddesi uyarınca, duruşma günü olarak önceden belirlenen 16.2.2005 tarihinde davacı vekilinin gelmediği, İçişleri Bakanlığını temsilen … ‘ın geldiği görüldükten, davalı idare temsilcisinin savunmaları ile Danıştay Savcısının düşüncesi dinlendikten sonra işin gereği görüşüldü.
Dava, 14.6.2003 gün ve 25138 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Okul Servis Araçları Hizmet Yönetmeliğinin 7. maddesinin 1. fıkrasındaki “taşıma hizmetleri üstlenecek gerçek ve tüzel kişiler adlarına tescilli taşıtların taşıma sınırından (kapasite) fazla öğrencinin taşınmasını üstlenemez.” ibaresi ile aynı maddenin 2. fıkrasındaki “Öğrenci velileri istemeleri halinde, çocuklarını herhangi bir okul servisi aracı işleteni ile anlaşarak da taşıtabilirler” ibaresinin iptali istemiyle açılmıştır.
2918 sayılı Karayolları Trafik Yasasının 75. maddesinde, okul taşıtlarının çalıştırılması şartları, zamanları ve niteliklerinin yönetmelikte gösterileceği hükme bağlanmış, Karayolları Trafik Yönetmeliğinin 147. maddesinin (b) fıkrasında, okul taşıtlarının çalıştırılması esasları belirlenmiş, bu fıkranın (2) nolu bendinde, taşıma sınırını aşmayacak sayıda öğrenci bindirilmesi öngörülmüş, meddenin son fıkrasında, okul servis araçlarının çalıştırılmasına ilişkin diğer esas ve usullerin Okul Servis Araçları Hizmet Yönetmeliğinde belirleneceği düzenlemesine yer verilmiştir.
2918 sayılı Yasanın 75. ve Karayolları Trafik Yönetmeliğinin 147. maddesine dayanılarak, İçişleri Bakanlığınca hazırlanıp 14.6.2003 gün ve 25138 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Okul Servis Araçları Hizmet Yönetmeliğinin 1. maddesinde, okul öncesi ve diğer öğrenci taşıma hizmetlerini düzenli ve güvenli hale getirmek, bu amaçla taşıma yapacak gerçek ve tüzel kişilerin yeterlik ve çalışma şartlarını belirlemek amacına yer verilmiş, 7. maddesindeki .. ” Taşıma hizmetini üstlenecek gerçek ve tüzel kişiler adlarına tescilli taşıtların taşıma sınırından (kapasite) fazla öğrencinin taşınmasını üstlenemez.”, “Öğrenci velileri istemeleri halinde, çocuklarını herhangi bir okul servis aracı işleteni ile anlaşarak da taşıtabilirler…” kuralları dava konusu edilmiştir.
Gerçek ve tüzel kişilerin adlarına tescilli taşıtların kapasitesinden fazla öğrencinin taşınmasını üstlenemeyeceğine ilişkin yönetmelik kuralının, öğrencilerin can ve mal güvenliği içinde, sağlıklı ve düzenli bir şekilde ulaştırılmasını sağlamaya yönelik olduğu açıktır. Bu nedenle kamu yararına ve hizmetin gereklerine uygun bir düzenlemedir. Taşıma kapasitesi düşük olan gerçek ve tüzel kişilerin, ortak girişim oluşturmak suretiyle, büyük taşıma hizmetlerini üstlenebilmesine engel bir durumun bulunmadığı da dikkate alındığında; ticari faaliyet özgürlüğünün kısıtlandığı ya da taşıma kapasitesi yüksek olanlar lehine haksız rekabet durumu oluşacağı yolundaki davacı iddialarına itibar edilmemiştir.
Dava konusu yönetmeliğin, öğrenci velilerinin istemeleri halinde, çocuklarını herhangi bir okul servis aracı işleteni ile anlaşarak taşıtabilmesine ilişkin kısmına gelince;
Okul servis araçlarının kiralanmasına ilişkin esas kural, 7 nci maddenin ilk cümlesinde belirlenmiştir. Bu kurala göre, okul servis araçlarının kiralanması, her yıl okul-aile birliği yönetim kurulu başkanının başkanlığında, okul-aile birliği yönetim kurulunca belirlenecek bir temsilci, okul-aile birliği yönetim kurulunca, çocuğu servisle taşınan veliler arasından tespit edilecek dört veli, okul koruma derneği yönetim kurulunca belirlenecek bir temsilci ile varsa okul eğitim vakfı yönetim kurulunca belirlenecek bir temsilcinin katılımlarıyla oluşturulacak komisyon tarafından yapılacaktır. Bu düzenleme ile, okul-aile birliği ve okul koruma derneği toplu pazarlık gücüne sahip olduğundan, daha ucuz ve kaliteli taşıma hizmeti sağlaması ve bu hizmetin velilerin denetimine de açık olması amaçlanmıştır.
Ancak, velilerin doğrudan anlaştıkları herhangi bir servis aracı ile çocuklarını taşıtabilmelerinin engellenmesi de düşünülemez. Bireysel tercihlerini bu yönde kullanan velilerin, oluşturulan komisyonca belirlenen servis araçlarını tercih etmeye zorlanamayacakları açıktır. Esasen iptali istenilen bu istisnai düzenleme ile, hem fiyatların en uygun düzeyde oluşmasını sağlayacak rekabet ortamı yaratılacağından, hem de bireysel tüketici hakları korunacağından, bu düzenlemede de kamu yararına aykırılık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle davanın reddine, yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına, kullanılmayan … posta giderinin davacıya iadesine 16.2.2005 gününde oybirliği ile karar verildi.