8. Daire         2002/638 E.  ,  2003/3334 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No: 2002/638
Karar No: 2003/3334
Davacı : …
Davalılar : 1- Adalet Bakanlığı
2- … Barolar Birliği Başkanlığı
Vekili : …
Davanın Özeti : 19.12.2001 gün ve 24615 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan … Barolar Birliği Avukatlık Staj Yönetmeliğinin 14. maddesinin sonunda yer alan “avukatlık ortaklıklarında, bu yönetmelikteki koşulları taşıyan ortak avukat bulunması halinde staj yapılabilir.” cümlesinin, 18. maddesinin son fıkrasındaki, “Stajyer, askerlik görevini yaptığı sırada izinli olarak kıtasından ayrılması halinde sivil kıyafetle stajına kaldığı yerden devam edebilir.” ibaresinin, 22. maddesinin 3. fıkrasında yer alan; yeterli ve gerekli staj eğitimi yaptırma olanağı bulunmayan barolarda staj yapan stajyerler için bu eğitimin … Barolar Birliğinin …’da oluşturacağı staj eğitim birimlerinde verileceğine ilişkin kuralın, 29. maddenin sonundaki “avukatlığı, bu mesleğin saygınlığına ve bu yönetmeliğin amaç maddesinde yer alan ilkelere uygun yapacağına yönelik kanaat uyandırmış” ibaresinin iptali istemdir.
Savunmaların Özeti : Dava konusu yönetmeliğin iptali istenen maddelerinin 1136 sayılı Avukatlık Yasasına aykırı olmadığı bu Yasanın 23. maddesi gereğince hazırlanan ve Adalet Bakanlığının … gün ve … sayılı işlemi ile onaylanarak 19.12.2001 gün ve 24615 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girdiği, Avukatlık Yasasındaki temel ilke ve kurallara uygun olduğu, davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.
Danıştay Tetkik Hakimi … ‘ın Düşüncesi :İstemin reddi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı … ‘ün Düşüncesi : Dava, 19.12.2001 gün ve 24615 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan … Barolar Birliği Avukatlık Staj Yönetmeliğinin 14.maddesinin sonunda yer alan “avukatlık ortaklıklarında, bu yönetmelikteki koşulları taşıyan ortak avukat bulunması halinde staj yapılabilir.” cümlesinin, 18.maddesinin son fıkrasındaki, “stajyer,askerlik görevini yaptığı sırada izinli olarak kıtasından ayrılması halinde sivil kıyafetle stajına kaldığı yerden devam edebilir.” ibaresinin, 22.maddesinin 3.fıkrasında yer alan; yeterli ve gerekli staj eğitimi yaptırma olanağı bulunmayan barolarda staj yapan stajyerler için bu eğitimin … Barolar Birliğinin …’da oluşturacağı staj eğitim birimlerinde verileceğine” ilişkin kuralın, 29.maddenin sonundaki “avukatlığı mesleğin saygınlığına ve bu yönetmeliğin amaç maddesinde yer alan ilkelere uygun yapacağına yönelik kanaat uyandırmış” ibaresinin iptali istemiyle açılmıştır.
Avukatlık Kanununun 1 inci maddesinde, Avukatlığın kamu hizmeti olduğu, avukatın, yargının kurucu unsurlarından olan bağımsız savunmayı serbestçe temsil edeceği, aynı Yasanın 3 üncü maddesinin (c) bendinde, Avukatlık mesleğine kabul edilebilmek için, avukatlık stajını tamamlayarak staj bitim belgesi almış bulunmak kuralları yeralmıştır.
… Barolar Birliği Avukatlık Staj Yönetmeliğinin 1 inci maddesinde de belirtildiği gibi, stajın amacı, hukuk bilgilerini bilimsel verilerden ayrılmaksızın ve bilimin yöntemlerini kullanarak somut olaylara uygulayabilen yargılama faaliyetinin yöntemine ve kararın oluşumuna etkin biçimde katılabilen, meslek ilke ve kurallarına bağlı, hak arama özgürlüğünün yaşama geçmesi için uğraş veren, insan haklarına saygılı, demokrasi ve hukukun üstünlüğünden ayrılmayan, bağımsız ve özgün avukatların yetişmesi için hukuksal, sanatsal, eğitsel olanakların sağlanmasıdır.
Yönetmeliğin dava konusu olan 14.maddesinde yer alan “avukatlık ortaklıklarında, bu yönetmelikteki koşulları taşıyan ortak avukat bulunması halinde staj yapılabilir” kuralı 1136 sayılı Yasanın 44.maddesinde yer alan Avukatlar, mesleki çalışmalarını aynı büroda birlikte veya avukatlık ortaklığı şeklinde de yürütebilirler kuralına aykırılık taşımamaktadır. Bu düzenleme ile, avukat yanında yapılan stajın, avukatlık ortaklıklarında da yapılacağını anlamak gerekir. Bu hükümde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Yönetmeliğin dava konusu olan 22.maddesinin 3.fıkrasında yer alan “yeterli ve gerekli staj eğitimi yaptırma olanağı bulunmayan barolarda staj yapan stajyerler için bu eğitimin … Barolar Birliğinin …’da oluşturacağı staj eğitim birimlerinde verileceğine ilişkin kural, 1136 sayılı Yasanın … Barolar Birliğinin görevlerinin sayıldığı 110.maddesinin 9.bendinde avukatların meslekte gelişmelerini teşvik edecek ve sağlayacak her türlü tedbirleri almak kuralı ile bağdaşmaktadır. Bu suretle yeterli ve gerekli staj eğitimi yaptırma olanağı bulunmayan barolarda staj yapan stajyerlerin daha iyi koşullarda staj yapanlarla aynı düzeyde yetişmeleri ve girecekleri avukatlık sınavında fırsat eşitliğinin sağlanması amacının güdüldüğü kuşkusuzdur.Bu hükümde hukuka aykırlık görülmemiştir.
Yönetmeliğin dava konusu olan 29.maddesinin sonundaki “avukatlığı,bu mesleğin saygınlığına ve bu Yönetmeliğin amaç maddesinde yer alan ilkelere uygun yapacağına yönelik kanaat uyandırmış olması gerekir” kuralını, içeren Yönetmeliğin 29.maddesi tümü ile değerlendirildiğinde, stajı bitiren stajyerin gerekli ve yeterli staj eğitimini aldığı, bu eğitimden beklenen amacın gerçekleştiğini kanıtladığı kabul edilmekle ve staj bitirme belgesi verileceği dikkate alındığında, bir belgeye dayanmayan soyut kanaatle işlem tesis edilmesi halinde bunun yargı denetimine tabi olabileceği, stajyerin hukuken korunacağı kuşkusuzdur. Bu hükümde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Yönetmeliğin 18.maddesinin son fıkrasındaki, “stajyer,askerlik görevini yaptığı sırada izinli olarak kıtasından ayrılması halinde sivil kıyafetle stajına kaldığı yerden devam edebilir” ibaresi 1136 sayılı Yasanın 23.maddesinde, stajın kesintisiz yapılacağı, haklı bir engelin varlığı halinde 30 günü aşmamak üzere izin verilebileceği va stajyerin meslek kurallarına ve yönetmeliklerde belirlenen esaslara uymak zorunda olduğu, hükmü ve aynı Yasanın 1.maddesinde, avukatın yargının kurucu unsurlarından olan bağımsız savunmayı serbestçe temsil eder hükmü ile bağdaşmamaktadır. Askerlik görevini yapmakta olan kişinin, ayrı bir teşkilatın mensubu olduğu dikkate alındığında stajın sonunda avukat olacak kişinin bağımsız savunmayı temsil edeceğinden söz edilemez.
Açıklanan nedenlerle TBB Avukatlık Staj Yönetmeliğinin iptali istenen 18.maddesinin son fıkrasındaki ibarenin iptali, iptale konu edilen diğer maddelerin iptal isteminin reddi gerekeceği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü :
Dava, 19.12.2001 gün ve 24615 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan … Barolar Birliği Avukatlık Staj Yönetmeliğinin 14. maddesinin sonunda yer alan “avukatlık ortaklıklarında, bu yönetmelikteki koşulları taşıyan ortak avukat bulunması halinde staj yapılabilir.” cümlesinin, 18. maddesinin son fıkrasındaki, “Stajyer, askerlik görevini yaptığı sırada izinli olarak kıtasından ayrılması halinde sivil kıyafetle stajına kaldığı yerden devam edebilir.” ibaresinin, 22. maddesinin 3. fıkrasında yer alan; yeterli ve gerekli staj eğitimi yaptırma olanağı bulunmayan barolarda staj yapan stajyerler için bu eğitimin … Barolar Birliğinin …da oluşturacağı staj eğitim birimlerinde verileceğine ilişkin kuralın, 29. maddenin sonundaki “avukatlığı, bu mesleğin saygınlığına ve bu yönetmeliğin amaç maddesinde yer alan ilkelere uygun yapacağına yönelik kanaat uyandırmış” ibaresinin iptali istemiyle açılmıştır.
1136 sayılı Avukatlık Yasasının 1. maddesinde, avukatlığın kamu hizmeti olduğu ve avukatın yargının kurucu unsurlarından olan bağımsız savunmayı serbestçe temsil ettiği, 11. maddesinde, aylık, ücret gibi ödemeler karşısında görülen hizmetlerin istisnai hükümler hariç avukatlıkla birleşemeyeceği, 15. maddesinde, avukatlık stajının 1 yıl olduğu, ilk altı ayının mahkemelerde ve kalan altı ayınında en az 5 yıl kıdemi olan bir avukat yanında yapılacağı, 23. maddesinde, stajın kesintisiz yapılacağı, haklı bir engelin varlığı halinde 30 günü aşmamak üzere izin verilebileceği ve stajyerin meslek kurallarına ve yönetmeliklerde belirlenen esaslara uymak zorunda olduğu, 44. maddesinde avukatların mesleki çalışmalarını aynı böroda birlikte veya avukatlık ortaklığı şeklinde yürütebilecekleri, 110. maddesinin 9. fıkrasında da, avukatların meslekte gelişmelerini teşvik edecek ve sağlayacak her türlü tedbirleri almanın … Barolar Birliğinin görevleri arasında olduğu düzenlenmiştir.
… Barolar Birliği Yönetmeliği, avukatlık stajının, hukuk bilgilerini bilimsel verilerden ayrılmaksızın ve bilimin yöntemlerini kullanarak somut olaylara uygulayabilen yargılama faaliyetinin yöntemine ve kararın oluşumuna etkin biçimde katılabilen, meslek ilke ve kurallarına bağlı, hak arama özgürlüğünün yaşama geçmesi için uğraş veren, insan haklarına saygılı, demokrasi ve hukukun üstünlüğünden ayrılmayan, bağımsız ve özgür avukatların yetişmesi için hukuksal, sanatsal, eğitsel olanakların sağlanması amacıyla 1136 sayılı Avukatlık Yasasının 23. maddesine dayalı olarak düzenlenmiştir.
Dava konusu bu yönetmeliğin 14. maddesinde yer alan “avukatlık ortaklıklarında, bu yönetmelikteki koşulları taşıyan ortak avukat bulunması halinde staj yapabilir” kuralı Avukatlık Yasasının 44. maddesinde yer alan avukatlık ortaklığına ilişkin kurallara aykırı olmadığı gibi bu ortaklıklarda yönetmeliğin 15. maddesindeki koşulları taşıyan en az 5 yıl kıdemi olan bir avukat bulunması şartının da getirildiği anlaşıldığından ve stajyere ilişkin tüm işlem ve onamaların 15. maddede sayılan koşulu taşıyan avukat tarafından yapılacağı tabii olduğundan, yönetmeliğin bu maddesinde mevzuata aykırılık bulunmamaktadır.
Anılan yönetmeliğin 18. maddesinin son fıkrasındaki “stajyer, askerlik görevini yaptığı sırada izinli olarak kıtasından ayrılması halinde sivil kıyafetle stajına kaldığı yerden devam edebilir” düzenlemesinin; Avukatlık Yasasının 1. maddesinde yer alan avukatın bağımsız savunmayı serbestçe temsil edeceği kuralının 11. maddesinde yer alan aylık, ücret gibi ödemeler karşılığı görülen hizmetlerin avukatlıkla birleşmeyeceğine ilişkin genel kural ve 23. maddesindeki stajın kesintisiz yapılacağına ve ancak haklı görülen engellerin varlığı halinde 30 günü aşmamak üzere izin verileceğine ve aynı maddede düzenlenen bağımsız çalışan stajyerin meslek kurallarına ve yönetmeliklerde belirlenen esaslara uymak zorunda olduğuna ilişkin kurallar karşısında, yönetmeliğin 18. maddesinin son fıkrasında belirtilen düzenleme yukarıda açıklanan stajla ilgili genel kurallara aykırı bulunmaktadır.
Dava konusu Yönetmeliğin 22. maddesinin 3. fıkrasında yar alan; yeterli ve gerekli staj eğitimi yaptırma olanağı bulanmayan barolarda staj yapan stajyerler için bu eğitimin … Barolar Birliğinin …’da oluşturacağı staj eğitim birimlerinde verileceğine ilişkin kurala gelince; Avukatlık Yasasının 110. maddesinde düzenlenen … Barolar Birliğinin görevleri arasında, avukatların meslekte gelişmelerini teşvik edecek ve sağlayacak her türlü tedbirleri almak da yer aldığından, avukatlık mesleğine atılmak için staj yapan kişiler hakkında bu düzenleme bağlamında her türlü mesleki gelişimi sağlayacak tedbirleri almanın birliğin görevleri arasında sayılması gerektiği açıktır. Yönetmelikteki bu hüküm düzenli, sistematik ve programlı olarak yeterli ve gerekli staj eğitimi yaptırma olanağı bulunmayan barolarda staj yapan stajyerlere staj sonunda girecekleri avukatlık sınavında fırsat eşitliğini sağlamak amacıyla getirilmiş bir düzenleme olup staj eğitiminin belirtilen şartlarda yapılamadığının ilgili baro tarafından bildirilmesi halinde uygulanacak bir kural olduğundan, yönetmeliğin bu hükmünde de yasal mevzuata aykırılık bulunmamaktadır.
Yönetmeliğin 29. maddesinin sonundaki “avukatlığı, bu mesleğin saygınlığına ve bu Yönetmeliğin amaç maddesinde yer alan ilkelere uygun yapacağına yönelik kanaat uyandırmış olması gerekir” kuralının, stajyer avukatın staj eğitimini tamamlaması sonucu verilen bitirme belgesinde bu konuda, somut bilgi ve belgeye dayanmayan soyut kanaatle işlem tesis edilmesi halinde bu işlemin iptal ve tazminat davasına konu olabileceği ve yargısal denetime tabi olacağı gözönünde bulundurulduğunda bu kuralda da yasa hükümlerine aykırı yön görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, dava konusu Yönetmeliğin 18. maddesinin son fıkrasında yer alan düzenlemenin iptaline, diğer maddelere yönelik davanın reddine … lira yargılama giderinin yarısı olan ….-liranın davalı idarelerden alınarak davacıya verilmesine, diğer yarısı olan ….-liranın davacı üzerinde bırakılmasına karar tarihinde yürürlükte olan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca … lira vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalılardan … Barolar Birliği Başkanlığına verilmesine 17.9.2003 gününde oybirliği ile karar verildi.