8. Daire 2002/4694 E. , 2003/1275 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No: 2002/4694
Karar No: 2003/1275
Temyiz İsteminde Bulunan : … Belediye Başkanlığı
Vekili : …
Karşı Taraf : … Valiliği
İstemin Özeti : … Belediye Meclisinin … gün ve … sayılı kararının iptaline ilişkin … gün ve … sayılı … İl İdare Kurulu kararının iptali istemiyle açılan davada; 2464 sayılı Belediye Gelirleri Yasasında belirtilen işyeri açma izin harcının, 3572 sayılı Yasanın kapsamında olan görevler için tahakkuk ettirilmesi gerektiğinden, yasal olarak yapılması gereken bir görev için ek tarife düzenlenerek yasanın düzenlediği miktarlar dışında ek ücret alınmasına yönelik meclis kararının iptaline ilişkin il idare kurulu kararında hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davayı reddeden … İdare Mahkemesinin … gün ve … sayılı kararının; hukuka aykırı olduğu öne sürülerek, 2577 sayılı Yasanın 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Yanıt verilmemiştir.
Danıştay Tetkik Hakimi … ‘ın Düşüncesi : İstemin kabulü ile mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı … ‘ün Düşüncesi : Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1. fıkrasında belirtilen nedenlerden hiçbirisine uymayıp İdare Mahkemesince verilen kararın dayandığı hukuki ve yasal nedenler karşısında anılan kararın bozulmasını gerektirir nitelikte görülmemektedir.
Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin reddiyle İdare Mahkemesi kararının onanmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü.
Uyuşmazlık, … Belediye Meclisinin … gün ve … sayılı kararını iptal eden … İl İdare Kurulunun … gün ve … sayılı kararının iptali istemine ilişkindir.
Anayasa’nın 127. maddesinin 5. fıkrasında, “Merkezi idare, mahalli idareler üzerinde, mahalli hizmetlerin idarenin bütünlüğü ilkesine uygun şekilde yürütülmesi, kamu görevlerinde birliğin sağlanması, toplum yararının korunması ve mahalli ihtiyaçların gereği gibi karşılanması amacıyla, kanunda belirtilen esas ve usuller dairesinde idari vesayet yetkisine sahiptir” kuralına yer verilmiş olup, bu kural gereğince merkezi yönetim kanunda yer almayan bir idari vesayet yetkisini yerel yönetimler üzerinde kullanamayacaktır.
1580 sayılı Yasanın 70. maddesinin 8. fıkrasında; belediye vergi ve resimlerinin ilişkili bulunduğu konular dışında belediye idaresi tarafından görülecek hizmetlere karşılık alınacak ücret tarifelerinin belediye meclisince karara bağlanacağı; 71. maddesinde, 70. maddesinin 1, 2, 3, 4, 5, 6, 8, 13. fıkralarında gösterilen işlere yönelik olarak belediye meclisince alınan kararların mahallin en büyük mülkiye amirinin onayı ile yürürlüğe gireceği, meclis kararlarının bir hafta içinde onanmaması halinde belediye meclisinin inceleme istemi üzerine Danıştay tarafından bir ay içinde verilecek kararların kesin olduğu kurala bağlanmış, böylece, 70. maddede yer alan konulardan sayma yolu ile belirlenenlere ilişkin belediye meclisi kararları vesayet denetimine tabi kılınmıştır.
Yine aynı Yasanın 73. maddesinde; 71. maddede belirtilen konular dışındaki konularda belediye meclislerince verilen kararların kesin olduğu, ancak bu kararlara karşı da belediye başkanı veya ilgililer tarafından 10 gün içinde, il merkezi belediyelerinde İçişleri Bakanlığına, diğer belediyelerde Vilayete itiraz edilebileceği; Vilayete yapılan itirazlarda Kaymakamın, Bakanlığa yapılan itirazlarda ise Valinin görüşünün alınacağı, Vilayete yapılan itirazların 15 gün içinde İl İdare Kurulunca, Bakanlığa yapılan itirazların ise bir ay içinde Danıştay’ca incelenerek karara bağlanacağı belirtilmiştir,
“Hükümsüz Bırakılacak Maddeler” başlıklı 74. maddesinde de; belediye meclisinin olağan ve olağanüstü toplantılar haricinde veya vazife ve yetkisi dışında veya kanun veya tüzüklere aykırı olarak tesis ettiği kararların, valinin talebi üzerine il idare kurulu tarafından, il merkezi olan belediyelerde İçişleri Bakanlığı’nın isteği üzerine Danıştay’ca incelenerek onaylanacağı veya iptal olunacağı hükme bağlanmıştır.
Yukarıda açıklanan yasa maddelerinin birlikte değerlendirilmesinden anlaşılacağı üzere, belediye meclisinin kararlarının kesinleşme şekli, bu kararlara yönelik itirazlar ve itirazları inceleyecek merciler farklı düzenlemelere tabi tutulmuş bulunmakta olup, aktarılan 74. maddede yer alan düzenlemenin, belediye meclisinin onaya tabi olmayan ve itiraz edilmeyerek kesinleşmiş olan kararlarına yönelik olduğu sonucuna varılmıştır.
Dava dosyasındaki bilgi ve belgelerin incelenmesinden, Eminönü Belediye Meclisinin sıhhi işyerlerinin ruhsatlandırılmasında alınacak ücret tarifesinin tesbitine yönelik … gün ve … sayılı kararının, Mülkiye Müfettişince hazırlanan … gün ve … sayılı inceleme raporunda belirlenen hususlar doğrultusunda, Vali tarafından yapılan başvuru üzerine … Valiliği İl İdare Kurulunun … gün ve … sayılı kararı ile iptal edildiği ve buna karşı açılan davanın İdare Mahkemesince, 2464 sayılı Belediye Gelirleri Yasasında belirtilen işyeri açma izin harcının, 3572 sayılı Yasanın kapsamında olan görevler için tahakkuk ettirilmesi gerektiğinden, yasal olarak yapılması gereken bir görev için ek tarife düzenlenerek yasanın düzenlediği miktarlar dışında ek ücret alınmasına yönelik meclis kararının iptaline ilişkin il idare kurulu kararında hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle reddedilmiş olduğu anlaşılmıştır.
Olayda, belediye meclisince alınan kararın, yukarıda alıntısı yapılan 1580 sayılı Yasanın 70/8. maddesinde belirtilen nitelikte olduğu açık olup, 71. maddedeki usule göre bu kararın kesinlik kazanabilmesi, mahallin en büyük mülkiye amirinin onayı ile mümkün iken kararın onaylanmış olduğuna dair bir belge dosya içeriğinde bulunmadığından, bu haliyle icrai nitelik taşıdığından söz edilemeyeceği gibi yine 71. maddede yer alan kural uyarınca anılan kararın, mülkiye amiri tarafından onaylanmaması halinde ise, bu kararı inceleme yetkisi Danıştay ‘a ait bulunmaktadır.
Bu durumda, il idare kurulunca tesis edilen işlemde yetki yönünden hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, … İdare Mahkemesi kararının bozulmasına, dosyanın yeniden bir karar verilmek üzere anılan Mahkemeye gönderilmesine 20.3.2003 gününde oyçokluğu ile karar verildi.
Azlık Oyu (X) : 1580 sayılı Yasanın 74. maddesinde, belediye meclisi kararları arasında kesin olan veya onamayla kesinlik kazanan işlemler ayrımı yapılmadan belediye meclisinin tüm kararları yönünden olağanüstü inceleme yöntemi getirilmiştir. Anılan 74. maddenin güttüğü erek, açık hatayla alınmış olan meclis kararlarının kesinleşme ayrımı yapılmadan hukuk yaşamından silinmesidir.
Öte yandan, idari vesayet makamının onayı olmadan konu il idare kurulunca incelenmişse, bu durum dava konusu işlemi yetkisizlikten değil, kesin olmayan işlemi incelemekten ötürü konu yönünden sakatlar.
Açıklanan nedenlerle, belediye meclisi kararının 74. madde kapsamında il idare kurulunca incelenmesinde yetkisizlik bulunmadığı gerekçesiyle karara karşıyım.