8. Daire         2002/3278 E.  ,  2003/286 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No: 2002/3278
Karar No: 2003/286

Temyiz İsteminde Bulunan : …
Vekili : …
Karşı Taraf : … Üniversitesi Rektörlüğü
Vekili : …
İstemin Özeti : .. Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İşletme Bölümü öğrencisi olan davacının, anılan Üniversite Öğretim ve Sınav Yönetmeliğinin 22. maddesi uyarınca uygulanan 2.00 not ortalamasını tutturamaması nedeniyle ilişiğinin kesilmesine ilişkin Fakülte Yönetim Kurulunun 18.10.2001 günlü ve … sayılı kararının, davacıya ilişkin kısmının ve anılan Üniversite Sınav Yönetmeliğinin 22. maddesinin iptali istemiyle açılan davada; 2547 sayılı Yasanın 44. maddesindeki azami öğrenim süresinin, öğrencilerin, eğitimini tamamlayabilmesi için kullanabileceği en son süreyi gösterdiği, bu yasal düzenlemenin, öğrencinin başka nedenlerle bu süreden önce kaydının silinmemesini amaçlamadığı, nitekim, 44/1. maddenin devamında yer alan ve farklı durumlardaki öğrencilere sınav hakkı tanınmasına ilişkin olarak, “izledikleri programdan mezun olmak için gerekli bütün derslerden geçer not aldıkları halde, Yönetmeliklerinde başarılı sayılabilmeleri için öngörülen not ortalamalarını sağlayamamaları sebebiyle ilişikleri kesilme durumuna gelen son dönem öğrencilerine…”, yine 44. maddenin ikinci fıkrada yer alan, “Derslere devam yükümlülüklerini yerine getirdikleri halde, yıl içi ve yıl sonu sınav yükümlülüklerini bu maddede belirtilen hükümlere uygun olarak yerine getiremedikleri için öğretim kurumları ile ilişiği kesilen hazırlık sınıfı ve birinci sınıfta en fazla bir dersten, ara sınıflarda ise en fazla üç dersten başarısız olan öğrencilere…” ibarelerinden, azami öğrenim süresi dışında öğrencinin akademik başarısızlık nedeniyle de ilişiğinin kesilebileceğinin anlaşılmakta olduğu, alıntısı yapılan bu ibarelerle üniversiteye 44. maddenin 3. fıkrası ile tanınan yetki doğrultusunda çıkarılan yönetmelik uyarınca başarısızlık nedeniyle ilişiği kesilen ya da kesilme durumuna gelen öğrencilere sınav hakkı verildiği, dosyanın incelenmesinden, 1999-2000 eğitim öğretim yılında … Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme Bölümüne kayıt yaptıran davacının, aynı dönem güz ve bahar dönemi ders notları ortalaması 2.00 not ortalamasının altında kaldığı için tekrara kaldığı, Yönetmeliğin 22. maddesinde belirtilen haklardan yararlandırılmasından sonra, yine 2.00 olan genel not ortalamasını tutturamaması üzerine, başarısızlık nedeniyle dava konusu kararla kaydının silindiğinin anlaşılması karşısında, 2547 sayılı Yasanın 44/3. maddesi uyarınca davalı üniversite tarafından çıkarılan yönetmeliğin ilgili maddelerine göre, davacının başarısızlık nedeniyle kaydının silinmesine ilişkin dava konusu işlem ile dayanağı söz konusu Yönetmeliğin 22. maddesinde hukuka aykırılık görülmediği gerekçeleriyle davayı reddeden … İdare Mahkemesinin … gün ve … sayılı kararının 2577 sayılı Yasanın 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istemidir.
Savunmanın Özeti : Temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmuştur.
Danıştay Tetkik Hakimi … ‘ın Düşüncesi : Normal öğretim dönemi içerisinde girdiği bazı derslerden başarısız olması nedeniyle genel not ortalamasını tutturamayan ve mevzuat gereği verilen ek sınav haklarından da yararlanmasına karşın başarılı olamayan davacının, kamuya maliyeti düşünüldüğünde azami yedi yıl olan eğitim-öğretim süresini bitirmesinin beklenilmesinin kamusal yarar kavramıyla bağdaşmadığı açıktır.
Bu nedenle, davacı hakkında tesis edilen ilişik kesme işlemiyle bu işlemin dayanağını oluşturan Yönetmeliğin 22. maddesinin iptali istemiyle açılan davayı reddeden İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı … ‘nın Düşüncesi : Uyuşmazlık, … Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme Bölümü öğrencisi olan davacının, anılan Üniversite Öğretim ve Sınav Yönetmeliğinin 22. maddesi uyarınca uygulanan 2.00 not ortalamasını tutturamadığı nedeniyle ilişiğinin kesilmesine ilişkin fakülte yönetim kurulunun … günlü ve … sayılı kararının iptali istemiyle açılan davayı reddeden … İdare Mahkemesi kararının temyizen incelenerek bozulması istemine ilişkin bulunmaktadır.
Dosyanın incelenmesinden davacının iki eğitim-öğretim yılı sonunda 1. ve 2. yarıyıl derslerinden başarılı olduğu 3. ve 4. yarıyıl derslerinden bir kısmından başarısız, bir kısmından başarılı bulunduğu, iki eğitim-öğretim dönemi sonunda üst üstde iki kez genel not ortalamasını tutturamadığı nedeniyle ilişiğinin kesildiği anlaşılmıştır.
Bu durumda davacının azami eğitim-öğretim süresi olan 7 yılda öğrenimini tamamlayabilme imkanı olduğundan 2547 sayılı Yasaya uygun olmayan Yönetmelik hükmüne dayanarak ilişiğinin kesilmesinde hukuki isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin kabulü ile temyiz konusu mahkeme kararının bozulması gerekeceği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü :
Uyuşmazlık; … Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme Bölümü öğrencisi olan davacının, anılan Üniversite Öğretim ve Sınav Yönetmeliğinin 22. maddesi uyarınca uygulanan 2.00 not ortalamasını tutturamaması nedeniyle ilişiğinin kesilmesine ilişkin Fakülte Yönetim Kurulunun … günlü ve … sayılı kararının, davacıya ilişkin kısmının ve anılan Üniversite Sınav Yönetmeliğinin 22. maddesinin iptali isteminden kaynaklanmıştır.
2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 4111 sayılı Yasa ile değişik 44. maddesinin 1. fıkrasında; “Yükseköğretim kurumlarında, önlisans ve lisans düzeyinde öğrenim yapan öğrencilere bu öğrenimlerini tamamlamak için tanınan azami süreler iki yıllık önlisans için dört, dört yıllık lisans için yedi yıldır. Öğrenciler normal eğitim-öğretim süresi beş yıl olan programları sekiz yılda, altı yıl olan programları ise dokuz yılda tamamlamak zorundadırlar. Ancak, bu süreler sonunda, kayıtlı olduğu öğretim kurumundan mezun olabilmek için son sınıf öğrencilerine, başarısız oldukları bütün dersler için biri bütünleme olmak üzere iki sınav hakkı verilir. Bu sınavlar sonunda başarısız ders sayısını beş derse indirenlere bu beş ders için üç yarı yıl, ek sınavları almadan beş derse kadar başarısız olan öğrencilere dört yarı yıl (sınıf geçme esasına göre öğretim yapılan kurumlarda iki öğretim yılı); Gülhane Askeri Tıp Akademisi öğrencileri hariç, üç veya daha az dersten başarısız olanlara ise sınırsız başarısız oldukları derslerden açılacak sınavlara girme hakkı tanınır. İzledikleri programdan mezun olmak için gerekli bütün derslerden geçer not aldıkları halde yönetmeliklerinde başarılı sayılabilmesi için öngörülen not ortalamalarını sağlayamamaları sebebiyle ilişikleri kesilme durumuna gelen son dönem (sınıf geçme esasına göre öğretim yapılan kurumlarda son sınıf) öğrencilerine not ortalamalarını yükseltmek üzere diledikleri son iki sınıf derslerinden sınırsız sınav hakkı tanınır. Bunlardan uygulamalı, uygulaması olan ve daha önce alınmamış dersler dışındaki derslere devam şartı aranmaz. Açılacak sınavlara, üst üste veya aralıklı olarak toplam üç eğitim-öğretim yılı hiç girmeyen öğrenci, sınırsız sınav hakkından vazgeçmiş sayılır ve bu haktan yararlanamaz. Sınırsız hak kullanma durumunda olan öğrenciler, öğrenci katkı payını ödemeye devam ederler, ancak sınav hakkı dışındaki diğer öğrencilik haklarından yararlanamazlar. Açık öğretim öğrencileri, öğrencilik haklarından yararlanmamak kaydı ile bu sürelerle kısıtlı değildirler.” hükmüne yer verilmiştir.
… Üniversitesi Öğretim ve Sınav Yönetmeliğinin değişik 22. maddesinde, “kredili sistem uygulayan öğretim birimlerinde bir öğrencinin genel not ortalamasının her dönemin sonunda en az 2.00 olması gerekir. Yaz dönemi açılması halinde genel not ortalaması, yaz dönemi sonuçları da gözönüne alınarak hesaplanır.
Güz dönemi veya akademik yıl sonunda 2.00 genel not ortalamasını sağlamayan öğrenciye yazılı olarak “Akademik Yetersizlik Uyarısı” yapılır. Akademik yetersizlik uyarısı alan öğrencinin, bir sonraki dönemin sonundaki genel not ortalamasının en az 2.00 olması gerekir. Bu koşulu yerine getirmeyen öğrenci, takip eden iki dönem (açılması halinde, yaz dönemi ile birlikte üç dönem) içerisinde son iki dönemde CD ve daha düşük not aldığı dersleri tekrar etmek suretiyle genel not ortalamasını en az 2.00’ye yükseltmek zorundadır. Bu öğrenciler, ders yükleri uygun olduğu takdirde akademik danışmanların onayı ile ilgili öğretim biriminin programındaki diğer dersleri de alabilirler. Ancak, tekrar bu dersleri alan öğrencilerde 10 uncu maddede yer alan en az 15 kredi değerlik derse kayıt yaptırma koşulu aranmaz ve imzalarına izin verilir. Bu süreler sonunda da 2.00 genel not ortalamasını tutturamayan öğrencilere, bir sonraki dönemin başında devam yükümlülüğünü yerine getirmiş olduğu dilediği üç dersten bir sınav hakkı verilir. Verilen ek sınavlar sonucunda da, 2.00 genel not ortalamasını tutturamayan öğrencinin üniversite ile ilişkisi kesilir. Seçimlik dersler ile sonradan programdan çıkarılan derslerin tekrarında 23 üncü maddedeki esaslar uygulanır.” denilmiştir.
Anayasanın 125. maddesi uyarınca, Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzel kişileri, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla yönetmelikler çıkarmaya yetkilidirler.
2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 44. maddesinin ilk halinde ve 10.12.1988 tarih ve 3511 sayılı Kanunla değiştirilmeden önceki hükümlerinde, birinci sınıf veya ilk iki yarıyıl derslerinin tümünden iki eğitim-öğretim süresi içinde başarılı olunması esası getirilmiş iken, 3511 sayılı Yasa ile yapılan değişiklikten sonra ve şu an yürürlükte olan şeklinde bu koşul kaldırılmış, azami öğretim süreleri belirlenmiş, belirli koşullara göre ek sınav hakları verilmiştir.
2547 sayılı Yasanın şu anda yürürlükte olan 44. maddesi hükümlerinde, azami öğretim süreleri içerisinde öğrenimlerini tamamlayamayan ya da tamamlayamayacağı anlaşılan öğrencilerin yükseköğretim kurumlarından ilişiğinin kesilmesinin amaçlandığı görülmektedir. 2547 sayılı Yasanın 44. maddesindeki öğretim süreleriyle ilgili tanıdığı hakkın, yönetmelik hükümleri ile daraltılması ya da kaldırılması olanağı bulunmamakta olup, yönetmelik ile 4 yıllık lisans programı için tanınan azami öğretim süresi olan 7 yıllık süre içerisinde öğrencinin başarılı olamaması ya da başarılı olamayacağının anlaşılması halinde ilişiğinin kesilmesi şeklinde düzenleme getirilmesi gerekmektedir.
Olayda; … Üniversitesi Öğretim ve Sınav Yönetmeliğinin dava konusu 22. maddesi hükmüne göre birbirini takip eden iki akademik yıl sonunda 2.00 genel not ortalamasını tutturamayan öğrencilerin verilen üç dersten sınav hakkı sonucunda da genel not ortalamasını tutturamaması halinde ilişiğinin kesilmesi öngörülmüş olup, azami öğretim süresine göre öğrenimini tamamlama imkanı bulunan öğrencilerin, iki akademik yıl üst üste genel not ortalamasını tutturamaması üzerine ilişiğinin kesilmesi yönündeki düzenlemenin, 2547 sayılı Yasanın 44. maddesinin amacına uyarlığı bulunmamaktadır.
Davacının ilişiğinin kesilmesi işlemine gelince;
Davacının, iki eğitim-öğretim yılı sonunda 1. ve 2. yarıyıl derslerinden başarılı olduğu, 3. ve 4. yarıyıl derslerinden bir kısmından başarısız, bir kısmından başarılı bulunduğu, iki eğitim-öğretim dönemi sonunda üst üste iki kez genel not ortalamasının, 2.00’nin altında olduğu ve verilen ek sınav haklarına rağmen 2.00 not ortalamasını tutturamadığı nedeniyle ilişiğinin kesildiği anlaşılmış olup, davacının azami eğitim-öğretim süresi olan 7 yılda öğrenimini tamamlayabilme imkanı olduğundan, 2547 sayılı Yasaya uygun olmayan Yönetmelik hükmüne dayanarak ilişiğinin kesilmesinde hukuki isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, temyiz isteminin kabulüyle … İdare Mahkemesi kararının bozulmasına ve yeniden bir karar verilmek üzere dava dosyasının anılan İdare Mahkemesine gönderilmesine 21.1.2003 gününde oybirliği ile karar verildi.