8. Daire         2002/2293 E.  ,  2003/1630 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No: 2002/2293
Karar No: 2003/1630
Temyiz İsteminde Bulunan : …
Vekili : …
Karşı Taraf : … Belediye Başkanlığı
Vekili : …
İstemin Özeti : Davacı şirketin faaliyetinin olmaması nedeniyle … tarih ve … sayılı “francala ekmek fırını” işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptaline ilişkin … Belediye Encümeninin … tarih ve … sayılı kararının iptali istemiyle açılan davada; Gıda Üretimi ve Satış Yerleri Hakkında Yönetmeliğin yayımlanması üzerine 2. sınıf gayrı sıhhi müesseselerin ruhsatlarının valilikçe düzenleneceği kurala bağlandığından, yapılan mevzuat değişikliği sonucu mevcut ve faal olan işyerleri ile ilgili alınan … Büyükşehir Belediye Meclisi kararı uyarınca yapılan inceleme sonucunda faaliyette olmadığı saptanan davacı şirkete ait ekmek fırınının işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptaline yönelik dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davayı reddeden … İdare Mahkemesinin … gün ve … sayılı kararının; hukuka aykırı olduğu öne sürülerek, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasasının 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istemidir. Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.
Danıştay Tetkik Hakimi … ‘ın Düşüncesi : Gayri Sıhhi Müesseseler Yönetmeliğine göre ekmek fırınları ikinci sınıf gayri sıhhi müessese olduğundan ve ikinci sınıf gayri sıhhi müessese niteliğinde olan işyeri için ruhsat vermeye Valilik yetkili bulunduğundan, temyiz isteminin kabulü ile Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı .. ‘in Düşüncesi : Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1. fıkrasında belirtilen nedenlerden hiçbirisine uymayıp İdare Mahkemesince verilen kararın dayandığı hukuki ve yasal nedenler karşısında anılan kararın bozulmasını gerektirir nitelikte görülmemektedir.
Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin reddiyle İdare Mahkemesi kararının onanmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü.
Uyuşmazlık, davacı şirketin faaliyetinin olmaması nedeniyle … tarih ve … sayılı “francala ekmek fırını” işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptaline ilişkin .. Belediye Encümeninin 1.6.1999 tarih ve … sayılı kararının iptali isteminden doğmuştur.
1593 sayılı Umumi Hıfzısıhha Yasasının 268. maddesinde, gayrisıhhi müesseselerin ruhsat almaksızın açılmayacağı belirtilmiştir.
Öte yandan, 4128 sayılı Kanunla değişik 560 sayılı Gıdaların Üretimi Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararname uyarınca, gıda imal eden gerçek veya tüzel kişilere ait işyeri ve işletmeler, Sağlık Bakanlığından, çalışma izni almak ve gıda işyerleri siciline kaydolmak zorunda olup, denetimleri Sağlık Bakanlığına ait bulunmaktadır.
Söz konusu 560 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 21. maddesi ile 1580 sayılı Belediye Kanunundan bazı maddeler kaldırılarak 13. maddesinin başına “Gıda Maddeleri Üreten İşyerleri hariç” ibaresi eklenerek belediyelerin gıda imal yerleri üzerindeki yetkileri Sağlık Bakanlığına devredilmiş, 27.6.1984 tarihli değişiklik ile 3030 sayılı Büyükşehir Belediyelerinin Yönetimi Hakkında KHK’nin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanundan 1., 2. ve 3. sınıf gayri sıhhi müesseselerden gıda ile ilgili olanların imal yerlerinin açılış ve çalışmalarına ruhsat verme konusunda Büyükşehir Belediyelerinin tasarrufu ortadan kalkmış, 14.6.1989 tarihinde yapılan değişiklikle 1., 2. ve 3. sınıf gıda maddesi üreten gayri sıhhi müesseseler 3572 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Şartlarını Düzenleyen Kanun kapsamından çıkartılmıştır. 560 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede öngörülen ve 10.7.1996 tarih ve 22692 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Gıda Üretim ve Satış Yerleri Hakkında Yönetmeliğin 26. maddesinde de, gıda maddesi üreten işyerlerinin çalışma izni almak için; (Ek-1) listede yer alan işyerleri için Genel Müdürlük, (Ek-2) listede yar alan işyerleri için İl Teşkilatının çalışma izni vermeye yetkili olduğu, Ek-2 sayılı listede “ekmek üreten işyerleri” İl Teşkilatınca izin verilecek işyerleri arasında sayılmış, denetimlerin Genel Müdürlük ya da İl Teşkilatınca yapılacağı, Genel Müdürlüğün gerektiğinde yetki değişikliği yapabileceği, Sağlık Bakanlığının 560 sayılı KHK’nin verdiği yetkiyi söz konusu Yönetmeliğin 26. maddesi uyarınca İl Teşkilatlarına, bir başka anlatımla valiliklere devrettiği, 26.09.1995 gün ve 22416 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Gayri Sıhhi Müesseselerin sınıflarını gösterir listenin (B) Bölümünün 49. sırasında ekmek fabrikalarının ikinci sınıf gayri sıhhi müesseselerden olduğu belirtilmiş, aynı Yönetmeliğin 3/d maddesinde de, ikinci sınıf gayri sıhhi müesseseler bakımından Valiliğin yetkili makam olduğu kurala bağlamıştır.
Dava dosyasının incelenmesinden, Gıda Üretimi ve Satış Yerleri Hakkında Yönetmeliğinin yayımlanması üzerine 2. sınıf gayrı sıhhi müesseselerin ruhsatlarının valilikçe düzenleneceği kurala bağlandığından, yapılan mevzuat değişikliği sonucu mevcut ve faal olan işyerleri ile ilgili alınan … Büyükşehir Belediye Meclis kararı uyarınca yapılan inceleme sonucunda faaliyette olmadığı saptanan davacı şirkete ait ekmek fırınının işyeri açma ve çalışma ruhsatının davalı Çankaya Belediyesinin dava konusu Encümen kararı ile iptaline karar verildiği anlaşılmaktadır.
Olayda, uyuşmazlığa neden olan işyerinin ikinci sınıf gayri sıhhi müessese niteliğinde olduğu tartışmasızdır.
Yukarıda belirtilen yasal düzenlenlemelerin birlikte değerlendirilmesinden, gıda üretimi yapan ve ikinci sınıf gayri sıhhi müessese niteliğinde olan işyerleri için ruhsat vermeye yetkili makamın Valilik olduğu açıktır.
Bu durumda, yetkisiz makam tarafından oluşturulduğu açık olan dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığından, aksi yöndeki İdare Mahkemesi kararında yasal isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle … 1. İdare Mahkemesi kararının bozulmasına, dosyanın yeniden bir karar verilmek üzere anılan Mahkemeye gönderilmesine 8.4.2003 gününde oybirliği ile karar verildi.