8. Daire 2000/2624 E. , 2000/6488 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No: 2000/2624
Karar No: 2000/6488
Temyiz İsteminde Bulunan : …
Karşı Taraf : Başbakanlık Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü
İstemin Özeti : Tapu kaydında bulunan gayrimenkul satış vaadi sözleşmesi şerhinin kaldırılmasına ilişkin işlemin iptali istemiyle açılan davayı, uyuşmazlığın çözümünde adli yargının görevli olduğu gerekçesiyle görev yönünden reddeden … İdare Mahkemesinin … tarih ve … sayılı kararının; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasasının 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istemidir.
Savunmanın Özeti : Temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.
Danıştay Tetkik Hakimi … ‘ın Düşüncesi: Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı …. ‘ün Düşüncesi: Tapu kaydında bulunan gayrimenkul satış vaadi sözleşmesi şerhinin, Tapu Kadastro Genel Müdürlüğünün talimatı üzerine kaldırılmasına ilişkin işlemin iptali istemiyle açılan dava sonucunda İdare Mahkemesince davanın görev yönünden reddi yolunda verilen kararın temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
Dava dosyasının incelenmesinden, uyuşmazlık konusu taşınmaz malın tapu sicilinde yer alan şerhin, Medeni Kanunun 935 nci maddesinde ve Tapu Tüzüğünün 107 nci maddesinde belirlenen prosedür işletilmeden, davalı idarenin dava konusu işlemiyle re’sen terkin edildiği anlaşılmaktadır.
Dava konusu işlemin kamu gücüne dayanılarak ve tek taraflı tesis edilmiş bir idari işlem olduğu tartışmasız bulunduğundan, dava konusu işlemin iptali istemiyle açılan davanın idare mahkemesinde çözümlenmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenle temyiz isteğinin kabulü ile, İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmüştür.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü :
Uyuşmazlık, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünce verilen talimat üzerine tapu kaydında bulunan gayimenkul satış vaadi sözleşmesi şerhinin re’sen kaldırılmasına ilişkin işlemden doğmuştur.
Türk Medeni Kanunun 935.maddesinde ilgililerin yazılı onayları yoksa yargı kararı olmadıkça kapu kayıtları üzerinde hiçbir değişiklik yapılamayacağı öngörülmektedir. 927. maddesinde de, tapu sicili memurunun, alakadarlar haberdar edilmeksizin yapılan muameleleri kendilerine tebliğ ile mükellef olduğu, bu muamelelere karşı yapılacak itiraz müddetinin alakadarlara vuku bulan tebliğ tarihinden başlayacağı düzenlenmiştir.
2510 sayılı İskan Yasasının 30/1. maddesinde; Hükümetçe iskan edilenlere borçlu veya borçsuz olarak iskan yoluyla verilen gayrimenkullerin on yıl süre ile hiçbir suretle satılamayacağı, bağışlanamayacağı, terkin (ipotek) edilemeyeceği, haciz olunamayacağı ve tapularına o yolda kayıt düşüleceği kuralı yer almaktadır.
Dosyanın incelenmesinden, … İli, … İlçesi … Köyünde bulunan söz konusu arsanın 2510 sayılı Yasa uyarınca iskan sebebiyle hak sahiplerine verildiği ancak, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünün 13.11.1995 gün ve …. sayılı yazısında; 2510 sayılı Yasa uyarınca verilen ve Yasanın 30. maddesinde belirtilen taksit süresi dolmadan satış vaadi sözleşmeleri uyarınca satış vaadine konu edilen taşınmaz mallardaki satış vaadi şerhlerinin (herhangi bir mahkeme kararı alınmaksızın) re’sen terkin edilmesi ve sonucunun Medeni Kanunun 927. maddesi uyarınca ilgililere duyurulması gerektiğinin belirtildiği, bu hususun 16.1.1996 günlü … sayılı yazı ile … Kaymakamlığına bildirildiği ve 5.3.1996 gün ve … sayılı dava konusu işlem ile gayrimenkul üzerindeki satış vaadi şerhinin tapu kütüğünden re’sen terkin edildiği ve davacıya tebliğ edildiği anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlık, tapu kütüğüne yazılı şerhin idarece re’sen terkin edilmesinden kaynaklandığından, kamu gücüne dayalı ve tek taraflı olarak tesis edilmiş bir idari işlem niteliğinde bulunduğu ve bu işlemin iptali istemiyle açılacak davanın idari yargı yerlerince görülmesi gerektiği açıktır.
Bu durumda, idare mahkemesince işin esasının incelenmesi gerekirken davanın görev yönünden reddedilmesinde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, … İdare Mahkemesi kararının bozulmasına, yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan mahkemeye gönderilmesine 19.10.2000 gününde oybirliği ile karar verildi.