8. Daire         1998/940 E.  ,  1999/8041 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No: 1998/940
Karar No: 1999/8041

Temyiz İsteminde Bulunan : …
Karşı Taraf : … Teknik Üniversitesi Rektörlüğü
Vekili : …
İstemin Özeti : … Üniversitesi, Maden Fakültesi, Jeofizik Mühendisliği Bölümü son sınıf öğrencisi olan davacının, 1995-1996 Eğitim Öğretim Yılı, Yaz Yarıyılı sınavları sonunda azami öğrenim süresini tamamladığı halde, … Üniversitesi Fakülteler Lisans Yönetmeliğinin 24. maddesinde aranılan koşulları sağlayamadığından, üniversite ile ilişiğinin kesilmesine ilişkin Maden Fakültesi Yönetim Kurulunun 17.7.1996 gün ve … sayılı kararının ve Yönetmeliğin 24. maddesinin kısıtlayıcı hükümlerinin iptali istemiyle açılan davada, 2547 sayılı Yasanın 4111 sayılı Yasanın 1. maddesi ile değişik 44. maddesinde, azami eğitim-öğretim süresi sonunda, kayıtlı olduğu öğretim kurumundan mezun olabilmek için son sınıf öğrencilerine başarısız oldukları bütün dersler için biri bütünleme olmak üzere iki ek sınav hakkı verileceği ibaresinin kullanıldığı, bu ibarenin öğrencinin devam ederek sınava girme hakkı aldığı ve girdiği sınavda başarısız olduğu dersleri kapsadığı, davacının devam etmediği, almadığı ve hiç sınava girmediği dersleri kapsamadığının anlaşıldığı, bu durumda davacının iptalini istediği Yönetmeliğin 24. maddesinin “daha önce hiç alınmamış veya alınıpda sınava girme hakkı elde edilememiş dersler için ek sınav hakları kullanılamaz” ve “daha önce hiç alınmayan veya alınıpda sınava girme hakkı elde edilemeyen dersler de dahil olmak üzere” ibarelerinin Yasanın 44. maddesi hükümleri ile bir çelişki yaratmadığı sonuç ve kanısına varıldığı, bakılan davada davacının 1995-1996 öğretim yılı sonunda 7 yıllık öğretim süresi sonucu aldığı ve sınavına girdiği 12 dersten başarısız olduğu, 7 dersi ise hiç almadığından, 44. maddede belirtilen, biri bütünleme olmak üzere verilmesi gereken iki sınav hakkından faydalandırılması mümkün bulunmadığından, Fakülte ile ilişiğinin kesilmesinde mevzuata ve hukuka aykırılık görülmediği, 4111 sayılı Yasanın 3. maddesi ile 2547 sayılı Yasaya eklenen Geçici 43. madde hükmü ile getirilen öğrenci affından yararlandırılması gerektiği yolundaki davacı iddialarının ise, Geçici 43. madde hükümlerinin Yasanın yayım tarihi olan 12.6.1995 gününde kadar ilişiği kesilenleri kapsadığından, bu tarihten sonra 1995-1996 öğretim yılı sonunda ilişiği kesilme durumuna giren davacı hakkında uygulanması mümkün bulunmadığından, davacının bu iddialarının da yerinde bulunmadığı gerekçesiyle davayı reddeden … İdare Mahkemesinin … gün ve … sayılı kararının; 4111 sayılı Yasa uyarınca başarısız olduğu bütün derslerden iki sınav hakkı verilmesi gerektiği, Yönetmeliğin bu yasa ile verilen ek sınav hakkını ortadan kaldırdığı, Yönetmeliğe göre 5 dersten fazla alınmamış dersi bulunan öğrencilerin 4111 sayılı Yasayla tanınmış sınav hakkı ve onun sonucunda elde edilebilecek başka haklardan peşinen mahrum edildiği öne sürülerek 2577 sayılı Yasanın 49.maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.
Danıştay Tetkik Hakimi … ‘ın Düşüncesi: Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı … ‘ın Düşüncesi: Dava, … Teknik Üniversitesi maden fakültesi, jeofizik mühendisliği bölümünün son sınıfnda öğrenim görev davacının, 1995-1996 yılı yaz dönemi sınavları sonunda, öğrenim için kurulan en fazla süreyi tamamladığı halde, yönetmeliğin 24. maddesine göre ilişiğinin kesilmesine dair işlem ile, 24. maddenin işleme dayanak olan hükümlerinin iptali istemiyle açılmıştır.
İdare mahkemesince; 2547 sayılı yasanın 4111 sayılı yasa ile değişik 44. maddesinde verilen hakların, öğrencinin devam etmediği, almadığı, hiç sınava girmediği dersleri kapsamadığı, bu durumda yönetmeliğin 24. maddesindeki kısıtlamaların yasa ile çelişki doğurmadığı, 7 yıllık eğitim süresi sonunda aldığı ve sınavına girdiği 12 dersten başarısız olan ve 7 dersi hiç almayan davacı hakkında yapılan işlemde mevzuata aykırılık bulunmadığı tarihi itibariyle geçici 43. madde hükümlerinden de yararlanamıyacağı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. … Üniversitesi fakülteler lisans öğretim yönetmeliğinin 24. maddesinde, daha önce hiç alınmamış veya alınıp da sınava girme hakkı elde edilmemiş dersleri için ek sınav hakkı kullanılamıyacağı, başarısızlık nedeniyle açılacak ek sınavlara girmek için, en aza indirilecek ders sayısının, sınava girilen dersler yönünden belirleneceği hükme bağlanmış ise de, bu kısıtlama 2547 sayılı yasanın 44. maddesine uymamaktadır. Yönetmelikteki bu daraltma ile, yasanın verdiği haklar kullanılamaz duruma getirilmektedir.
Sonuç olarak davacının ilişiğinin kesilmesi hukuka aykırıdır. Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin kabulü ile kararın bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Uyuşmazlık, … Maden Fakültesi, Jeofizik Bölümü son sınıf öğrencisi olan davacının, Fakülte ile ilişiğinin kesilmesine ilişkin işlem ile dayanağı Yönetmeliğin kısıtlayıcı ibarelerinin iptali isteminden doğmuştur.
2547 sayılı Yüksek Öğretim Yasasının 4111 sayılı Yasa ile değişik 44. maddesinde, Yükseköğretim kurumlarında, ön lisans ve lisans düzeyinde öğretim yapan öğrencilere bu öğrenimlerini tamamlamak için tanınan azami sürelerin iki yıllık ön lisans için dört, dört yıllık lisans için 4 yıl olduğu, öğrencilerin normal eğitim-öğretim süresi beş yıl olan programları sekiz yılda, altı yıl olan programları ise dokuz yılda tamamlamak zorunda oldukları, ancak bu süreler sonunda, kayıtlı olduğu öğretim kurumundan mezun olabilmek için son sınıf öğrencilerine başarısız oldukları bütün dersler için biri bütünleme olmak üzere iki ek sınav hakkı verileceği, bu sınavlar sonunda başarısız ders sayısını beş derse indirenlere bu beş ders için üç yarıyıl, ek sınavları almadan beş derse kadar başarısız olan öğrencilere dört yarıyıl (sınıf geçme esasına göre öğretim yapılan kurumlarda iki öğretim yılı)… üç veya daha az dersten başarısız olanlara ise sınırsız, başarısız oldukları derslerden açılacak sınavlara girme hakkı tanınacağı kurala bağlanmıştır.
… Üniversite Fakülteler Lisans Öğretim Yönetmeliğinin 24. maddesinde, … Üniversitesi Fakültelerine kayıtlı lisans öğrencilerinin bu öğrenimlerini tamamlamak için tanınan azami sürenin yedi yıl olduğu, azami süre sonunda mezun olamayan son sınıf öğrencilerine başarısız oldukları bütün dersler için iki ek sınav hakkı verileceği, bu iki ek sınav hakkının bu derslerin sınavlarının açılacağı ilk iki yarıyıl sonu sınav döneminde kullandırılacağı, (daha önce hiç alınmamış veya alınıp da sınava girme hakkı elde edilememiş dersler için ek sınav hakları kullanılamaz) bu sınavlar sonunda başarısız ders sayısını (daha önce hiç alınmayan veya alınıp da sınava girme hakkı elde edilemeyen dersler de dahil olmak üzere) beş veya dört derse indirenlere üç yarı yıl, ek sınavları almadan beş veya dört derse indirenlere dört yarıyıl, üç veya daha az derse indirenlere ise sınırsız, başarısız oldukları derslerden açılacak sınavlara girme hakkı tanınacağı hükme bağlanmıştır.
Dosyanın incelenmesinden, davacının, 1995-1996 öğretim yılı sonunda 7 yıllık öğretim süresi sonunda aldığı ve sınava girdiği 12 dersten başarısız olduğu, 7 dersi ise hiç almadığından, yukarıda anılan yönetmeliğin 24. maddesinde belirlenen koşulları sağlayamadığı nedeniyle okulla ilişiğinin kesildiği anlaşılmaktadır.
Her ne kadar, Yönetmelikte daha önce hiç alınmamış veya alınıp da sınava girme hakkı elde edilememiş dersler için ek sınav hakları kullanılamaz hükmüne yer verilmiş ise de, 2547 sayılı Yasanın 44. maddesine 4111 sayılı Yasa ile getirilen değişiklikte, alsın veya almasın tüm dersler için iki sınav hakkı verileceği kuralı yer almakta olup, Yönetmelik maddesi ile bu kuralın daraltılması halinde, Yasa ile tanınan hakkın kullanılamaması sonucunun doğacağı açıktır.
Öte yandan anılan Yönetmelik maddesi, 2547 sayılı Yasanın değişik 44. maddesi ile son sınıf öğrencilerine tanınan, “başarısız oldukları bütün dersler için biri bütünleme olmak üzere iki ek sınav hakkı verilir” kuralının amacına aykırı düşmektedir.
Bu durumda, Yasanın tanıdığı ek sınav hakkından yararlandırılmayan davacının, Yönetmeliğin 24. maddesinde aranılan koşulları sağlayamadığından bahisle ilişiğinin kesilmesine ilişkin işlemde yasaya uyarlık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, … İdare Mahkemesi kararının bozulmasına, yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan mahkemeye gönderilmesine 27.12.1999 tarihinde oybirliği ile karar verildi.