8. Daire 1998/1770 E. , 1998/2063 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 1998/1770
Karar No: 1998/2063
İstemde Bulunan : İçişleri Bakanlığı
Karşı Taraf : …
Vekili : …
İstemin Özeti : … İli … İlçesi … Beldesi Belediye Başkanı … ‘nın toplam 20 ay hapis cezası aldığı ve bu cezaların kesinleştiği nedeniyle 2972 sayılı Yasanın 9. maddesi ve yire 2839 sayılı Yasanın 11. maddesi uyarınca belediye başkanlığından düşürülmesi istemidir.
Savunmanın Özeti : 20 ay hapis cezasını bir karar ile almadığı, ayrı hükümlerden aldığı, hapis cezalarının ayrı ayrı değerlendirilmesinin gerekeceği öne sürülerek istemin reddi gerektiği savunulmaktadır.
Danıştay Tetkik Hakimi … ‘in Düşüncesi : İstemin reddinin gerekeceği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı … ‘ın Düşüncesi : İçişleri Bakanlığından gönderilen 31.3.1998 gün ve … sayılı yazı ile, … İli, … İlçesine bağlı Işıklar Belediye Başkanı … ‘nın toplam 20 ay hapis cezası ile cezalandırıldığı ve bu cezaların kesinleştiği bildirilerek, görevine son verilmesi konusunda gerekli kararın verilmesi istenilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden; … Belediye Başkanı … Asliye Ceza Mahkemesinin çeşitli kararlarıyla, T.C.K nın 240. maddesine göre 2 kez 7 ay, 1. kez de 6 ay olmak üzere toplam 20 ay hapis cezası ile cezalandırıldığı anlaşılmaktadır.
2972 sayılı yerel yönetimler ile mahalle muhtarlıkları ve ihtiyar heyetleri seçimi hakkındaki yasanın,(3950 sayılı yasa ile değişik) 9. maddesinde, belediye başkanlığına seçilebilmek için, 2839 sayılı milletvekili seçimi yasasının 11. maddesinde belirtilen sakıncaların bulunmaması gerektiği hükme bağlanmıştır.
2839 sayılı yasanın 11. maddesinde ise, taksirli suçlar dışında toplam bir yıl veya daha fazla hapis cezasına hüküm giymiş olanların milletvekili seçilemiyeceği belirtilmiş bulunmaktadır. Bir yıl veya daha fazla hapis cezası ile mahkum olan belediye başkanları, seçilme niteliğini kaymetmiş olmakla birlikte, yasaya göre bu cezanın tek bir mahkeme kararı ile alınmış olması gerekmektedir.
Bu olayda ilgilinin bir yıl veya daha fazla hapis cezası bulunmadığından, belediye başkanlığına son verilmesi için yasada aranın koşul gerçekleşmemiştir.
Açıklanan nedenlerle belediye başkanının görevden alınması yolundaki istemin reddi gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
İçişleri Bakanlığının … gün ve … sayılı yazısı ile; toplam 20 ay hapis cezası ile cezalandırılan … İli … ilçesi … Belediye Başkanı …’nın seçilme yeterliliğini kaybettiğinden bahisle belediye başkanlığından düşürülmesi istenilmektedir.
Anayasanın, milletvekili seçilme yeterliliği başlıklı 76. maddesinde, otuz yaşını dolduran her Türkün milletvekili seçilebileceği, en az ilkokul mezunu olmayanların, kısıtlıların, yükümlü olduğu askerlik hizmetini yapmamış olanların, kamu hizmetinden yasaklıların, taksirli suçlar hariç toplam bir yıl veya daha fazla hapis ile ağır hapis cezasına hüküm giymiş olanların… milletvekili seçilemeyecekleri, 2972 sayılı Mahalli İdareler ile Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyetleri Seçimi Hakkındaki Yasanın Seçilme Yeterliği başlıklı 9.maddesinde, 2839 sayılı Milletvekili Seçimi Yasasının 11.maddesinde belirtilen sakıncaları taşımamak şartıyla, yirmibeş yaşını dolduran her Türk vatandaşının belediye başkanlığına, il genel meclisi ve belediye meclisi üyeliğine seçilebileceği, 2839 sayılı Milletvekili Seçimi Yasasının 11.maddesinin (d) fıkrasında, kamu hizmetinden yasaklıların, (e) fıkrasında ise, taksirli suçlar hariç, toplam bir yıl veya daha fazla hapis veya süresi ne olursa olsun ağır hapis cezasına hüküm giymiş olanların milletvekili seçilemeyeceği kuralı bulunmaktadır.
Öte yandan, 647 sayılı Cezaların İnfazı Hakkında Yasanın, Kısa süreli hürriyeti bağlayıcı cezalar yerine uygulanabilecek ceza ve tedbirler başlıklı 4. maddesinin 4. bendinde, uygulamada asıl mahkumiyetin, bu madde hükümlerine göre çevrilen para cezası veya tedbir olduğu belirtilmiştir. Dosyanın incelenmesinden, … Belediye Başkanı olan …’nın görevi kötüye kullanmak suçu nedeniyle TCK’nun 240/2 ve 20. maddeleri uyarınca … Asliye Ceza Mahkemesinin … gün ve E:…, K:… sayılı kararı ile 6 ay hapis, …- lira ağır para cezası ve 3 ay memuriyetten yoksun kılınma cezasıyla cezalandırıldığı, sonra bu cezanın ağır para cezasına çevrildiği ve Yargıtay … Ceza Dairesince kararın onanarak 12.9.1997 gününde kesinleştiği, daha sonra, görevi kötüye kullanmak suçu nedeniyle TCK’nun 240/2, 20 ve 81/1. maddeleri uyarınca anılan mahkemenin … gün ve E:…, K:… sayılı kararı ile 7 ay hapis, 350.000.- lira ağır para ve 3 ay 15 gün süreyle memuriyetten yoksun kılınma cezasıyla cezalandırıldığı, sonra bu cezanın ağır para cezasına çevrildiği ve Yargıtay … Ceza Dairesince kararın onanarak 2.6.1997 gününde kesinleştiği, yine görevi kötüye kullanmak suçu nedeniyle TCK’nun 240/2, 20 ve 81/1 maddeleri uyarınca … Asliye Ceza Mahkemesinin … gün ve E:…, K:… sayılı kararı ile 7 ay hapis, 350.000.- lira ağır para cezası ve 3 ay 15 gün süreyle memuriyetten yoksun kılınma cezasıyla cezalandırıldığı, bu cezanın da ağır para cezasına çevrildiği yine aynı hüküm içerisinde 237 sayılı Taşıt Kanununa aykırı eylemi nedeniyle 8 gün hapis cezasıyla cezalandırıldığı ve bunun da para cezasına çevrildiği ve hüküm, süresi içinde temyiz edilmeyerek kararın kesinleştiği anlaşılmıştır.
Bu durumda, yukarıda anılan yasal düzenlemelerde toplam bir yıl veya daha fazla hapis cezası alma sınırlaması getirilmiş olması, 647 sayılı Cezaların İnfazı Hakkında Yasada ise, uygulamada asıl olan mahkumiyetin bu Yasa hükümlerine göre çevrilen cezalar olacağının öngörülmüş olması karşısında, davacının hürriyeti bağlayıcı hapis cezasının bulunduğundan söz edilemeyecektir.
Öte yandan, davacıya verilen asıl cezaların görev yapmasına engel olmaması karşısında, fer’i olarak verilen memuriyetten yoksun kılınma cezalarının da belediye başkanlığından düşürülme gerekçesi olamayacağı açıktır.
Açıklanan nedenlerle … İlçesi … Belediye Başkanı …’nın belediye başkanlığından düşürülme isteminin reddine 3.6.1998 gününde oyçokluğu ile karar verildi.
Azlık Oyu (X) : Anayasanın 76. maddesi ve 2839 sayılı Milletvekili Seçimi Yasasının 11/d maddesi uyarınca, kamu hizmetinden yasaklıların, seçilme yeterliği bulunmadığından, görevde iken işlediği bir suç nedeniyle kamu görevinden yasaklanan kişinin de seçilme yeterliğini kaybedeceği doğaldır. Belediye Başkanlığından düşürülmesi istenilen …’nın görevini kötüye kullanmaktan dolayı 3 ayrı kararla mahkum olduğu hapis cezaları paraya çevrilmekle beraber, kamu görevinden yasaklanma kararları ertelenmediği gibi, kararların infazı için Cumhuriyet Savcılığına duyuru yapılmış olduğundan, düşürülme isteminin kabul edilmesi gerektiği görüşü ile çoğunluk kararına katılmıyoruz.