8. Daire 1997/504 E. , 1998/1202 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No: 1997/504
Karar No: 1998/1202
Davacı : …
Davalılar : 1-Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı
Vekili : …
2-Milli Eğitim Bakanlığı
Davanın Özeti : Milli Eğitim Bakanlığı tarafından belirlenen ve Cumhurbaşkanı tarafından 4.1.1997 günlü Resmi Gazetede ataması yapılan YÖK Üyesi … ‘in üyeliğe seçilmesinin ilk aşamasını oluşturan Milli Eğitim Bakanlığı kararının, 2547 sayılı Yükseköğretim Yasası’ndan bir yıl sonra kabul edilen ve yürürlük kazanan Anayasanın, Yüksek Öğretim Kuruluna (YÖK) üye seçecek ve Cumhurbaşkanının onayına sunacak kuruluş ve organlar arasından Milli Eğitim Bakanlığını çıkardığı, 2547 sayılı Yasanın 6/b maddesinin Anayasanın 131. maddesinin ikinci paragrafına aykırı olduğu, bu aykırılığın Anayasanın yürürlük tarihi olan 9.11.1982’den bu yana yeni bir düzenleme yapılmadığından sürdüğü, Milli Eğitim Bakanlığının Anayasanın yürürlük tarihi olan 9.11.1982’den bu yana Anayasaya aykırı biçimde YÖK’nda üye bulundurduğu, bunun hukuka aykırı olduğundan iptali ile ayrıca 2547 Sayılı Yasanın 6/b maddesinde yer alan ve Milli Eğitim Bakanlığını da YÖK’na üye seçen ve Cumhurbaşkanının onayına sunan kuruluşlar arasında sayan hükmün Anayasaya aykırılık taşıdığından konunun Anayasa Mahkemesine götürülmesi istemidir.
Milli Eğitim Bakanlığının Savunmasının Özeti : Dava konusu edilen seçilme işlemiyle davacı dernek arasında herhangi bir menfaat ilişkisi bulunmadığı, Yükseköğretim kurulu üyeliğine atama işlemi Cumhurbaşkanının atamasıyla nihai şeklini aldığından bu işleme karşı yargı yoluna gidilemeyeceği, Anayasanın Geçici 15. maddesi uyarınca Anayasaya aykırılığın iddia edilemeyeceği, her ne kadar Anayasanın 131. maddesinde Milli Eğitim Bakanlığından doğrudan söz edilmemekte ise de, Milli Eğitim Bakanının, Bakanlar Kurulunun milli eğitimden sorumlu bir üyesi olduğu, Yükseköğretim Kurulu, ülkenin eğitim ve öğretiminin son aşamasını planlayan, organize eden koordinasyonunu sağlayan bir kurum olduğuna göre, milli eğitimden sorumlu olan ve Bakanlar kurulunun bir üyesi durumunda bulunan Milli Eğitim Bakanlığı ile sıkı bir ilişki içinde olması gerekeceği, Yasa Koyucunun bu gerçeği gözönünde bulundurarak Milli Eğitim Bakanlığına özel bir kontenjan ayırmayı hem eğitim sisteminin bütünlüğü, hem de ülke ve kamu yararına uygun olduğunu düşünerek 2547 sayılı Yasanın 6. maddesini düzenlediği, işlemin Anayasa ve Yasaya uygun olduğu davanın reddi gerektiği savunulmuştur.
Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının Savunmasının Özeti : 2547 sayılı Yasanın yürürlüğe girmesinden bu yana geçen 15 yıllık süre içerisinde uygulamanın Yürütme ve Yasama organıyla Yükseköğretim Kurulunda herhangi bir ihtilafa yol açmadığı, 2547 sayılı Yasanın yürürlüğe girmesinden sonra, 2709 sayılı Anayasanın yürürlüğe girdiği ve bundan sonra da uygulanmaya devam edildiği, değişik tarihlerde Yasama Organınca pek çok kez değişiklik yapılmasına rağmen, Anayasaya aykırılık görülmediğinden bu maddenin değiştirilmediği, her ne kadar bu değişikliklerde Milli eğitim Bakanlığının, Yükseköğretim Kuruluna üye seçmesine ilişkin 4. alt bent aynen korunmuş ise de, değişikliğinin Anayasının 177/e maddesindeki gereksinime göre yapılmış olması karşısında, Yasanın 6/b maddesini Anayasanın 177/e maddesi kapsamında telakki ederek yok saymanın Yasama Organının iradesine ve Anayayasının açık hükümlerine aykırı olduğu, yapılan seçimin Anayasaya uygun olup davanın reddi gerektiği savunulmuştur.
Danıştay Tetkik Hakimi … ‘nın Düşüncesi: 2547 sayılı Yasanın 6/b-4. maddesi Anayasa Mahkemesince iptal edildiğinden, hukuki geçerliliği kalmayan yasa hükmüne dayalı işlemin iptali gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı … ‘ın Düşüncesi: M.E.B. tarafından belirlenen ve Cumhurbaşkanı tarafından 4.1.1997 günlü Resmi Gazetede ataması yapılan Y.Ö.K. üyesi … ‘in üyeliğe seçilmesinin ilk aşamasını oluşturan M.E.B. kararının iptali istenmektedir.
İptali istenen M.E.B. kararının dayanağı olan 2547 sayılı Yasanın 301 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 1.maddesiyle değişik 6.maddesinin (b) fıkrasının (4) bendi Anayasa Mahkemesinin 2.8.1997 gün ve 23068 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 14.5.1997 gün ve E:97/21 K:97/48 sayılı kararıyla iptal edilmiştir.
Bu durumda, hukuki geçerliliği bulunmayan yasa hükmüne dayalı işlemin bu nedenle iptaline karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü :
Dava, Milli Eğitim Bakanlığınca belirlenen ve Cumhurbaşkanı tarafından YÖK üyeliğine ataması yapılan … ‘in, üyeliğe seçilmesinin ilk aşamasını oluşturan Milli Eğitim Bakanlığı işleminin iptali ile bu işlemin dayanağını oluşturan 2547 sayılı Yasanın 6/b maddesinde yer alan ve Milli Eğitim Bakanlığını da Yüksek Öğretim Kuruluna üye seçen Cumhurbaşkanının onayına sunan kuruluşlar arasında sayan hükmün Anayasaya aykırı olduğundan konunun Anayasa Mahkemesine götürülmesi istemiyle açılmıştır.
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 131. maddesinin 2. paragrafında, Yükseköğretim Kurulunun, Üniversiteler, Bakanlar Kurulu ve Genelkurmay Başkanlığınca seçilen ve sayıları, nitelikleri ve seçilme usulleri kanunla belirlenen adaylar arasından rektörlük ve öğretim üyeliğinde başarılı hizmet yapmış profesörlere öncelik vermek sureti ile Cumhurbaşkanınca atanan üyeler ve Cumhurbaşkanınca doğrudan doğruya seçilen üyelerden kurulacağı hükme bağlanmıştır.
2547 sayılı Yükseköğretim Yasasının 2.12.1987 gün ve 301 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile değişik 6. maddesinin (b) fıkrasında da, Yükseköğretim Kurulunun oluşum biçimi düzenlenmiş, ancak Anayasanın yukarıda belirtilen hükmüne ilave olarak, Milli Eğitim Bakanlığına da Kurula iki üye seçme hakkı tanınmıştır.
Ancak, bu maddenin Anayasanın 131. maddesinin, bu yetkiyi Üniversiteler, Bakanlar Kurulu ve Genelkurmay Başkanlığına tanıyan 2. fıkrasına aykırı olduğu savı başka bir uyuşmazlık nedeni ile Dairemizde açılan E:1996/2939 sayılı davada ciddi bulunarak, anılan Yasa hükmünün iptali için Danıştay İdari Dava Daireleri Genel Kurulunun 17.1.1997 gün ve YD. İtiraz No:1996/437 sayılı kararı ile Anayasa Mahkemesine başvurulmuş olup, Anayasa Mahkemesinin 14.5.1997 gün ve E:1997/21, K:1997/48 sayılı kararıyla sözü geçen fıkra hükmü iptal edilmiştir.
Bu durumda, Anayasaya aykırı görülerek iptal edilen Yasa hükmüne göre oluşturulan … ‘in Yükseköğretim Kurulu üyeliğine seçilmek üzere Milli Eğitim Bakanlığınca belirlenmesi işleminin hukuki dayanağı bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle dava konusu işlemin iptaline, … lira yargılama giderinin davalı idarelerden alınarak davacıya verilmesine 31.3.1998 gününde oybirliği ile karar verildi.