8. Daire 1997/327 E. , 1999/3020 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No: 1997/327
Karar No: 1999/3020
Davacı : …
Davalı : …
Vekili : …
Davanın Özeti: Serbest Muhasebeci olan davacının, … Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odasına olan munzam aidat borcundan dolayı faaliyet belgesi alamaması işleminin dayanağı olan … ‘un … günlü ve … nolu Genelgesinin, 3568 sayılı Yasanın 16. maddesinde, oda gelirlerinin düzenlendiği, üye aidatlarının ne kadar olacağı, ne zaman ödenecekleri, ödenmemesi halinde üyelerden nasıl ve ne şekilde tahsil edileceğine dair bir müeyyidenin yasada bulunmadığı, 29.11.1991 günlü ve 21066 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odaları ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Üye Aidatları ve Birlik Paylarının Tesbitine İlişkin Yönetmeliğin 5 ve 19. maddelerinde ise ödenmeyen aidatların nasıl tahsil edileceğinin belirlendiği, bu kurallara aykırı olarak genelge çıkarıldığı öne sürülerek iptali istemidir. Savunmanın Özeti : 3568 sayılı Yasanın 19/h maddesinde giriş ücretleri ile yıllık aidatların tesbiti işinin Oda Genel Kurulunun görevleri arasında sayıldığı, aidatların düzgün biçimde ve zamanında ödenmesinin Odanın faaliyetlerinin yürütülebilmesi açısından büyük önem taşıdığı, mevcut Genelge kuralının hizmet gerekleri açısından zorunlu olduğu, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odaları Yönetmeliğinin 34. maddesinde meslek mensuplarının ödevlerini yerine getirmek zorunda olduklarının hükme bağladığı, yerine getirilmesi zorunlu ödevlerin başında üye aidatlarının ödenmesinin geleceği, dava konusu Genelgenin yasa ve yönetmelik kurallarına aykırı olmadığı, davanın reddi gerekeceği savunulmaktadır.
Danıştay Tetkik Hakimi … ‘in Düşüncesi : Davanın kabulünün gerekeceği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı … ‘ün Düşüncesi : Serbest Muhasebeci olan davacı, Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliğince çıkarılan 1995/9 sayılı genelgenin iptalini istemektedir.
Dava konusu genelgede odaya borcu olan meslek mensuplarına hiçbir şekilde faaliyet belgesi verilmeyeceği öngörülmüştür.
3568 sayılı yasanın 19/h maddesinde odaya yazılı üyelerin yıllık aidatlarını tesbit etmek ve bunların ödeneceği tarihleri belirlemek Oda Genel Kurulunun görevleri arasında sayılmıştır. Diğer taraftan, 21.2.1990 günlü, 20440 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odaları Yönetmeliğinin 34. maddesinde ise, üyelik aidatını ödemeyen üyelerin listesinin her mali yılın sonunda oda tarafından çıkartılacağı,zamanında ödenmeyen aidatların genel hükümlere göre tahsil edileceği, aidat borcu olanların Genel Kurulda oy kullanamayacağı ve oda organlarına seçilemeyeeği kuralı yer almıştır.
Yukarda metni açıklanan yasa ve yönetmelik kurallarının birlikte incelenmesinden, SMMM ve YMMM odaları üyelerinin aidat borçlarını zamanında ödemelerini sağlamak amacıyla borçlu olanların Genel Kurulda oy kullanamamak ve oda organlarına seçilememek gibi iki tür yaptırım getirildiği, bunun dışında faaliyet belgesi verilmeyeceğine ilişkin bir kural bulunmadığı anlaşılmaktadır.
Yasa ve Yönetmelikte öngörülmeyen bir hususun genelge ile düzenlenmesine hukuki olanak yoktur.
Bu itibarla, yasa ve yönetmeliğe aykırı düzenleme içeren dava konusu genelgede hukuka aykırılık açıktır.
Açıklanan nedenlerle davanın kabulü ile dava konusu genelgenin iptalinin uygun olduğu düşünülmüştür.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü :
Dava, Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliğince çıkarılan 1995/9 sayılı Genelgenin iptali istemiyle açılmıştır.
Anılan Genelde, SMMM ve YMMM Odalarınca faaliyet belgesi verilen meslek mensuplarının odaya olan borçlarını ödemelerinin sağlanacağı ve odaya borcu olanlara hiç bir şekilde faaliyet belgesi verilmeyeceği kuralı getirilmiştir.
3568 sayılı Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanununun 16/b maddesinde, yıllık üye aidatları oda gelirleri arasında sayılmış, 19/h maddesinde ise, odaya yazılı üyelerin yıllık aidatlarını tespit etme ve bunların ödeneceği tarihleri belirlemenin Oda Genel Kurulunun görevleri arasında olduğu kurala bağlanmıştır.
21.2.1990 günlü ve 20440 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odaları Yönetmeliğinin 34. maddesinde, Serbest Muhasebecilik ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ruhsatı alan her meslek mensubunun odaya kaydolmak ve ödevlerini yerine getirmek zorunda oldukları, odaya kaydını yaptırmayanlardan ruhsatının geri alınacağı, üyelik aidatını ödemeyen üyelerin listesinin her mali yılın sonunda oda tarafından çıkartılacağı, zamanında ödenmeyen aidatların genel hükümlere göre tahsil edileceği, aidat borcu olanların Genel Kurulda oy kullanamayacağı ve oda organlarına seçilemeyeceği kurala bağlanmıştır.
29.11.1991 günlü ve 21066 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odaları ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Üye Aidatları ile Birlik Paylarının Tesbitine Ait Yönetmeliğin 1. maddesinde, bu yönetmeliğin, Serbest Muhasebeciler, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirlerin bağlı bulundukları odalara ödeyecekleri üye aidatları ve diğer ödentiler ile Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odaları ve Yeminli Mali Müşavirler Odalarının Birliğe ödeyecekleri Birlik paylarının tespit yöntemleri ve bunların tahsilatlarına ait usul ve esasların düzenlenmesine ilişkin olduğu hükme bağlanmış, 15. maddesinde ise, aidatlarını belirtilen sürelerde ödenmeyen üyelerden ve Birlik paylarını ödemeyen odalardan, borçlarının genel hükümlere göre tahsil edileceği kuralı getirilmiştir.
Gerek 3568 sayılı Yasada, gerekse anılan Yönetmelik kurallarında odaya borcu olan üyelere hiçbir şekilde faaliyet belgesi verilemeyeceğine ilişkin bir kural bulunmamakta, üyelik aidatını ödemeyen üyelerin listesinin her mali yılın sonunda oda tarafından çıkartılacağı, zamanında ödenmeyen aidatların genel hükümlere göre tahsil edileceği, aidat borcu olanların Genel Kurulda oy kullanamayacağı ve oda organlarına seçilemeyeceğine ilişkin yaptırımlar bulunmaktadır.
Davalı birliğe yasa ve yönetmelik ile verilen, odaya yazılı üyelerin yıllık aidatlarını tespit etme ve bunların ödeneceği tarihleri belirleme görevinin, üst norm kurallarına ve yasal düzenlemelere aykırı bir şekilde ve üyelerin haklarını engelleyici yaptırımlar getirilerek kullanılmasında hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, dava konusu Genelgenin iptaline, ….-lira yargılama giderinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine 17.5.1997 gününde oybirliği ile karar verildi.