8. Daire         1997/2836 E.  ,  1998/4141 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No: 1997/2836
Karar No: 1998/4141

Davacı : …
Vekili : …
Davalı : Başbakanlık Hazine Müşteşarlığı
Davanın Özeti : Karayolları Trafik Yasasına göre zorunlu mali sorumluluk sigortasına tabi motorlu araçların sebep olacakları zararların karşılanması amacıyla Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği nezdinde Garanti Fonu oluşturulmasına ve işletilmesine ilişkin 3.5.1997 gün ve 22978 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Karayolları Trafik Garanti Fonu Yönetmeliğinin; Sigorta Murakebe Kanununun 36/1. maddesinde belirtilen Birliğin kuruluş amaçlarına aykırı olduğu, kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşu oldukları, bu nedenle Anayasanın 135. maddesinde belirtildiği üzere amaçları dışında faaliyet gösteremeyecekleri, Karayolları Trafik Yasasının 108. maddesinde yapılan düzenlemelerin Anayasaya aykırı olduğu, 1997 Bütçe Yasası ile fon gelirlerinin Merkez Bankası nezdinde Hazine Müşteşarlığı adına açılacak hesaba genel bütçeye aktarılması nedeniyle kullanılamaz durumda bulunduğu, bu nedenle ödemelerin yapılamayacağı, fonun idaresinin Birliğe verilmesinde kamu yararı bulunmadığı öne sürülerek iptali istemidir.
Savunmanın Özeti : Garanti Fonunun yönetilmesinin kamu kurumu niteliği taşıyan Birliğe verilmesinin Karayolları Trafik Yasasının 108. maddesi ile gerçekleştirildiği, dava konusu yönetmeliğin bu maddedeki düzenlemelere uygun olarak yayınlandığı, Birliğe verilen görevin ticari bir faaliyetle ilgisi bulunmadığı, fonun teşkil sebebinin kamu yararı olduğu, fonun yönetiminin Müsteşarlıkları yerine Birlik tarafından yürütülmesinin hizmetin hızını, kalitesini ve etkinliğini artıracağı, fonun gelirinin 1997 yılı Bütçe Yasası ile genel bütçeye gelir kaydedildiği ancak, birliğin fona yapılacak başvuruları değerlendirip giderlerini müşteşarlıklarına bildirmesi halinde bu giderlerin karşılanması için bütçenin fon giderlerine ilişkin ödeneğinden tahakkuk yapılarak hak sahiplerine ödemelerde bulunacağı, 1998 yılında ise bütçe dışına çıkarılacağı, gelir ve giderlerin Birlik tarafından kullanımında kolaylık sağlanacağı, davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.
Danıştay Tetkik Hakimi … ‘un Düşüncesi : Davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı … ‘ün Düşüncesi : Dava, Karayolları Trafik Kanunu uyarınca zorunlu mali sorumluluk sigortasına tabi araçların neden olacakları zararın karşılanması amacıyla oluşturulan garanti fonunun işleyişi ve yapılacak ödemelere ilişkin bulunan Karayolları Trafik Garanti Fonu Yönetmeliğinin iptali istemiyle açılmıştır.
Kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşu olup sigortacılık mesleğinin gelişmesi ve şirketler arasında dayanışmanın sağlanması amacı ile kurulan davacı Birlik nezdinde Garanti Fonu oluşturulması ve yönetiminin Birliğe verilmiş olmasının Karayolları Trafik Kanununun 4199 sayılı Yasanın 36 ncı maddesi ile değişik 108 inci maddesinin gereği olduğu açıktır.
Fon gelirinin zorunlu mali sorumluluk sigortası için tahsil edilen primlerin belli bir orandaki katılım payları toplamından ibaret olması ve bu gelirin motorlu araçların kişilere verdiği zararın tazmininde kullanılacak bulunması nedeniyle fon yönetiminin ticari faaliyet olarak değerlendirilmesi mümkün görülmemektedir.
Sigorta mevzuatı ve sigortacılık faaliyetleri konusunda üst düzeyde bilgi sahibi olduğu kuşkusuz bulunan davacı birliğe fon yönetme görevi verilmesi yukarıda belirtilen kuruluş amacı ile çelişmediği gibi bu sayede hizmetin işlerlik ve hız kazanacağı da açıktır.
Belirtilen sebeplerle Karayolları Trafik Kanununun 108 inci maddesinin Anayasanın, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları faaliyet yasağına ilişkin 135 inci maddesinin 3 bendi ile angarya yasağına ilişkin 18 inci maddesi hükümlerine ve eşitlik ilkesine aykırı bulunduğu yolundaki iddia yerinde görülmemiştir.
Dava konusu yönetmeliğin iptali istemine gelince;
Bu düzenlemede fonun yönetim ve denetimi, gelir ve giderleri ile fona başvuru şekil ve şartları ile diğer hususlar belirlenmiş olup sözü edilen hükümlerde yönetmeliğin dayanağı olan Karayolları Trafik Kanununun 108 inci maddesine aykırı bir yön bulunmamaktadır.
Öte yandan; Yönetmelik yayınlanmadan önce yürürlüğe giren 1997 yılı Bütçe Kanununun 28 inci maddesinde; fonların her türlü gelirlerinin Merkez Bankası nezdinde Hazine Müsteşarlığı adına açılan müşterek fon hesabına yatırılacağı kuralına yönetmelikte de yer verilmiş olmasında yasaya aykırılık görülmemiştir.
Kaldı ki 1997 yılında bütçe kapsamına alınan Karayolları Trafik Garanti Fonu, aynı hükme 33 üncü maddesi ile 1998 yılı Bütçe Kanununda da yer verilmiş olmasına karşın kapsama alınmamış böylelikle, birliğin fonu yönetemiyeceği yolundaki iddianın dayanağı kalmamıştır.
Fonun Personel ve cari giderlerinin fon gelirlerinden karşılanacağı yolundaki yönetmeliğin 8 inci maddesinin (h) bendi ile, teşkilatlanma konusunda maddi olanak yaratıldığından, davacı birliğe herhangi bir mali külfet yüklenmediği, yönetmeliğin diğer maddelerinde de bu yönde bir hükme yer verilmediği ve fondan yapılacak ödemelerin yine fon gelirleri ile sınırlı bulunduğu anlaşılmaktadır.
Belirtilen durumda Karayolları Trafik Kanununun 108 inci maddesine dayanılarak düzenlenmiş olan dava konusu yönetmelik hükümlerinde yasaya ve hukuka aykırılık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, dayanaktan yoksun bulunan davanın reddi gerekeceği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince duruşma için önceden belirlenen 9.12.1998 günü yapılan duruşmaya davacı birlik vekili ve temsilcileri ile davalı idare temsilcisinin geldikleri anlaşıldıktan ve tarafların sav ve savunmaları ile Danıştay Savcısının düşüncesi dinlendikten sonra işin gereği görüşüldü.
Dava, zorunlu mali sorumluluk sigortasına tabi motorlu araçların neden olacakları zararların karşılanması amacıyla oluşturulan Karayolları Trafik Garanti Fonunun işleyişine, fondan yapılacak ödemelere ve diğer hususlara ilişkin esasları düzenleyen 3.5.1997 gün ve 22978 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan ” Karayolları Trafik Garanti Fonu Yönetmeliğinin ” iptali istemiyle açılmıştır.
Karayolları Trafik Yasasının 4199 sayılı Yasanın 36. maddesi ile değişik 108. maddesinde, bu yasaya göre zorunlu mali sorumluluk sigortasına tabi motorlu araçların sebep olacakları zararların belirtilen durumlarda, işletenin sorumluluğuna ilişkin kurallar uyarınca geçerli teminat tutarları dahilinde karşılanması amacıyla Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği nezdinde bir Garanti Fonu oluşturulacağı, fona hangi durumlarda başvurulacağı sayıldıktan sonra, fonun gelirlerinin zorunlu mali sorumluluk sigortası için tahsil edilen toplam primlerin yüzde biri oranında sigorta şirketlerince ödenecek katılma payları ile sigorta yaptıranlardan safi primlerin yüzde ikisi oranında tahsil edilecek katılma paylarından oluşacağı belirtilmiş, maddenin son fıkrasında da Garanti Fonunun kuruluşuna, işleyişine, fon varlıklarının nemalandırılmasına, fondan yapılacak ödemelere ve diğer hususlara ilşkin esasların, Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliğinin görüşü alınarak, Hazine Müsteşarlığının bağlı bulunduğu Bakanlık tarafından hazırlanacak bir yönetmelikle düzenleneceği kurala bağlanmıştır. Bu yasa maddesine dayanılarak çıkarılan dava konusu Karayolları Trafik Garanti Fonu Yönetmeliğinin 4. maddesinde, fonun davacı birlik tarafından yönetileceği, Birlik Başkanınca temsil edileceği, fonla ilgili iş ve işlemlerden Birlik Başkanının sorumlu olacağı, 5. maddesinde Birliğin görevleri, 6. maddesinde fonun denetimi ile 7. ve 8. maddelerinde fonun gelirleri ve giderleri, 9. maddesinde ise katılma paylarının ödenmesi düzenlenmiştir.
Yönetmeliğin 10. maddesinde, fon mevcutları ve gelirlerinin T.C. Merkez Bankası nezdinde açılacak Fon hesabında tutulacağı kuralı getirilmiş, 11. ve devamı maddelerinde ise ödemelerin yapılmasına ilişkin düzenlemeler yer almıştır.
Fon gelirlerinin zorunlu mali sorumluluk sigortası için tahsil edilen primlerin belli bir oranındaki, katılım payları toplamından ibaret olması ve bu gelirinin motorlu araçların kişilere verdiği zararın tazmininde kullanılacak olması nedeniyle fon yönetiminin ticari faaliyet olarak değerlendirilmesi mümkün olmadığından ve birliğe fon yönetme görevi verilmesinin kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşu olan davacı birliğin kuruluş amacı ile çelişmediği sonucuna varıldığından, dava konusu yönetmeliğin dayanağı olan Karayolları Trafik Yasasının 108. maddesinin Anayasaya aykırı olduğu iddiası yerinde görülmeyerek işin esasına geçildi.
Yukarıda anılan Yönetmelik hükümlerinin dava konusu yönetmeliğin dayanağı yasa maddesine paralel düzenlemeler içerdiği, bu haliyle dayanağı Karayolları Trafik Yasasının ilgili hükümlerine aykırı olmadığı, ayrıca hukuka, kamu yararı ve hizmet gereklerine aykırı bir yönü de bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Öte yandan davacı birlikce, 1997 Mali yılı Bütçe Kanununda fon gelirlerinin genel bütçeye dahil edilmesi nedeniyle fonun gelirlerinin elinden alınarak mali yönden işlemez hale getirildiği iddia edilmekteyse de, 1998 Mali Yılı Bütçe Kanunda fon gelirlerinin genel bütçeye dahil edilmesine ilişkin bir hüküm yer almadığından, mali kaynak açısından fonun birlikçe yönetiminin mümkün olmayacağı iddiasının dayanağı ortadan kalkmıştır.
Ayrıca fona ait her türlü giderlerin, cari harcamalar dahil, fon gelirlerinden karşılanması kuralı nedeniyle, yani fondan yapılacak ödemelerin fon gelirleri ile sınırlı bulunması karşısında, davacı birliğe ek bir mali külfet getirilmesinin de söz konusu olmadığı,prim karşılığı olmayan giderlerin ise bütçeden veya prim artırımı suretiyle karşılanabileceği anlaşılmaktadır.
Açıklanan nedenlerle yasal dayanaktan yoksun bulunan davanın reddine, yargılama giderlerinin davacı birlik üzerinde bırakılmasına 9.12.1998 gününde oybirliği ile karar verildi.