8. Daire 1997/2833 E. , 1999/5307 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No: 1997/2833
Karar No: 1999/5307
Davacı : …
Vekili : …
Davalılar : 1- Başbakanlık
2- Adalet Bakanlığı
3- Maliye Bakanlığı
İstemin Özeti : Zabıt Katibi olarak görev yapan ve 5. derece kadroda olup 4. dereceden maaş alan davacı, 4.4.1997 gün ve 22954 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 3.4.1997 tarih ve 97/9238 sayılı Bakanlar Kurulu kararına ekli Diğer Tazminatlar başlıklı II sayılı cetvelin (F) Adalet Hizmetleri tazminatı bölümünün a/1 kısmının sondan 3. satırında yer alan “…. kadrolara atanmış olanlar” ibaresinin ve Maliye Bakanlığının 146 seri nolu Genel Tebliğinin yasal dayanağı bulunmadığı, iptali istenen kısım dışında tazminat ödemesi için aylık derecesi esas alındığı halde, sadece bu kısımda kadro koşulu getirilmesinin eşitlik ilkesine aykırı olduğu öne sürülerek iptali istemidir.
Savunmanın Özeti : Davalı idarelerce, 97/9238 sayılı Kararnamedeki düzenlemenin Kanununun, Bakanlar Kuruluna verdiği yetki çerçevesinde yapıldığı, Anayasanın ve hukukun eşitlik ve denklik prensiplerine uygun olduğu, dava konusu kararname hükmü ile 1 ila 4 dereceler için emsal kadro şartı getirilmesi ile ilgililerin hem daha yüksek oranda bir adalet hizmetleri tazminatı almaları sağlanırken, hem de diğer tazminatlardan (özel hizmet tazminatı v.s.) yararlanan personel ile eşit ve dengeli bir uygulamaya geçildiği öne sürülerek davanın reddi gerekeceği savunulmaktadır.
Danıştay Tetkik Hakimi … ‘in Düşüncesi : Davanın reddi gerekeceği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı … ‘ün Düşüncesi : Zabıt Katibi olan davacı, 97/9238 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı III sayılı cetvel (F) Adalet Hizmetleri Tazminatı Bölümü “1-4 derece kadroya atanmış olanlar ile 5-9 derece kadrodan aylık alanlar” ibaresinin ve buna dayanılarak yayımlanan Maliye Bakanlığı 146 seri nolu genel tebliğinin iptali ile Adalet Hizmetleri Tazminatının aylık almakta olduğu dereceden ödenmesini istemektedir.
657 sayılı Yasanın 213 üncü maddesinden sonra gelen Ek Maddesinin II.Tazminatlar bölümünde, tazminatların görevin önemi, sorumluluk ve niteliği, görev yerinin özelliği, hizmet süresi, kadro ünvanı ve derecesi ve eğitim seviyesi gibi hususların dikkate alınarak yasada belirtilen oranları aşmamak üzere Bakanlar Kurulunca belirlenecek esas, ölçü ve oranlar dahilinde ödeneceği hükme bağlanmış ve anılan hükmün verdiği yetkiye dayanılarak düzenlenen 97/9238 sayılı Bakanlar Kurulu kararında, adalet hizmetleri tazminatında ünvanları belirtilmeyenlerden 1-4 derecedekilere kadroya atanma koşulu getirilmiş, 5-9 uncu dereceler için de bu dereceden aylık alması yeterli görülmüştür.
Adalet Bakanlığına ait 190 sayılı KHK’ye ekli cetvellerde 1 ve 4 üncü derecelerde ünvanlı kadrolara yer verilmiş olup, 657 sayılı Yasanın 37 nci maddesi uyarınca 4 üncü derecenin 2 nci kademesinden aylık almaya hak kazanan ancak kadrosu 5 inci derecede bulunan davacının ünvanı zabıt katibidir. Kadro cetvellerinde 1-4 derecelerde zabıt katibi ünvanına yer verilmediğinden aylığı bu derecelere yükseltilmiş olsa dahi kadrosunun 5 inci derecede kalacağı açıktır.
Dava konusu edilen Bakanlar Kurulu kararının da 190 sayılı KHK.’ye ekli cetvellerin dikkate alınarak 1. ve 4 üncü derecedekiler için kadroya atanma koşulu getirilmesinde hukuka ve eşitlik ilkesine aykırılık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, dayanaktan yoksun bulunan davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Dava, Zabıt Katibi olarak görev yapan ve 5. derece kadroda olup 4. dereceden maaş alan davacı tarafından, 4.4.1997 gün ve 22954 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 3.4.1997 tarih ve 97/9238 sayılı Bakanlar Kurulu kararına ekli Diğer Tazminatlar başlıklı II sayılı cetvelin (F) Adalet Hizmetleri tazminatı bölümünün a/1 kısmının sondan 3. satırında yer alan “…. kadrolara atanmış olanlar” ibaresinin ve Maliye Bakanlığının 146 seri nolu Genel tebliğinin iptali istemiyle açılmıştır.
657 sayılı Devlet Memurları Yasasının 213. maddesinden sonra gelen 570 sayılı KHK ile değişik ek maddesinde, özel hizmet tazminatının görevin önemi görevlinin sorumluluk ve niteliği, görev yerinin özelliği, hizmet süresi, kadro ünvan ve derecesi ve eğitim seviyesi gibi hususlar gözönünde tutularak Bakanlar Kurulunca belirlenecek esas ve ölçüler oranında verileceği öngörülmüştür.
Anılan ek maddenin Özel Hizmet Tazminatı başlığı taşıyan A bölümünde ise genel idare hizmetleri sınıfına dahil kadrolarda bulunanların özel hizmet tazminatından yararlanabilmeleri için 1.2.3 ve 4. dereceli kadrolarda görev yapmaları şartı getirilmiş bulunmaktadır.
4.4.1995 gün ve 22954 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile aynı Kanunun ek geçici 9. maddesine giren kurumlardan aylık alanlara 1997 mali yılında hangi görevler için ne miktarda iş güçlüğü, iş riski, teminininde güçlük zammı ve mali sorumluluk tazminatı ile özel hizmet tazminatı verileceğini belirleyen 97/9238 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının 9. maddesinde de, üst derecelerde kadro bulunmaması nedeniyle derece yükselmesi yapamayan ve kazanılmış hak aylıkları 657 sayılı Devlet Memurları Yasasının değişik 37 ve 67. maddeleri uyarınca bir üst dereceye yükseltilen memurların, iş güçlüğü, iş riski, temininde güçlük zammı, mali sorumluluk tazminatı ve özel hizmet tazminatı yükselinen derecede çalıştıkları kurumda aynı ünvanlı memurlar için öngörülen puan ve oranlar esas alınarak ödeneceği hükmüne yer verilmiş olup; son tümcesinde de, yükseldikleri derecede 190 sayılı KHK’ ye ekli Kurumlarına ait cetvellerde kendileri ile aynı ünvanı taşıyan kadro ünvanı yoksa önceki zam ve tazminatlarının ödenmesine devam olunacağı kuralı yer almıştır.
Bu yasal düzenlemeler karşısında, Genel İdare Hizmetleri sınıfında 5. dereceli kadroda görevli olup da kazanılmış hak aylığı 4. derecede bulunanlara yukarıda yer verilen 9. madde uyarınca işlem yapılarak, Adalet Hizmetleri tazminatının da kazanılmış hak aylığı üzerinden ödenmesi hususunda, kamu personeli arasında farklı uygulamalara gidilmemesi bakımından, ilgililerin kazanılmış hak aylıklarının yükseldiği bir üst dereceden Adalet Hizmetleri Tazminatından yararlanabilmeleri için diğer personel gibi yükseldikleri derecede kurumda ünvanlı kadronun bulunması gerektiği açıktır.
1997 yılında kimlere ne oranda zam ve tazminat verileceği hususundaki 97/9238 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile getirilen düzenleme içinde, Devlet Memurlarına ödenecek adalet hizmetleri tazminatına III sayılı cetvelin “F” Adalet Hizmetleri Tazminatı bölümünde yer verilmiştir. Adalet Hizmetleri Tazminatı bölümü genel olarak ” aylık alınan derece” esasına göre düzenlenmiş iken; bunun istisnası olarak (a/1) sırasının ” diğerlerinden (yukarıdaki sıralarından faydalanamayanlardan) ” alt başlığının ilk sırası (“1-4. derece kadrolara atanmış olanlar” sırası) ile, (a/3) sırasının ilk alt sırası “(1-4. derece kadrolara atanmış olanlar” sırası) ” atanılan (işgal edilen) kadro derecesi ” esasına göre düzenlenmiştir.
Adalet Hizmetleri Tazminatı bölümünün ” aylık alınan derece” esasına göre düzenlenen sıralarında yer alan Müdür, Sayman, Müdür Yardımcısı, Sivil Savunma Uzmanı, Şef ve Programcı gibi kadrolara atanmış olanların ilgili sıralarda belirtilmiş bulunan derecelerde emsal kadroları mevcut olup, bu kadrolara atanan ilgilerin aynı zamanda kadrolarıyla birlikte bu derecelere yükselme imkanına sahiptirler.
Oysaki Adalet Hizmetleri Tazminatı bölümünün (a-1) ve (a/3) sıralarında ” 1-4. derece kadrolara atanmış olanlar ” ibareli alt sıralarının belirtilen 1,2,3 ve 4. derecelerde her ünvandan kadro bulunmamakta, dolayısıyla bu derecede emsal kadrosu olmayan ilgililerin, herne kadar aylıkları bu dereceye yükseltilse de, kadroları 5 ve daha aşağı derecelerde kalmakta, hiçbir şekilde 1 ila 4. dereceye yükseltilmemektedir.
Zira 190 sayılı Genel Kadro ve Usulleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname eki kurumsal cetvelde bazı kadrolar için ve daha üst derecelerde (yani 1,2,3 ve 4) kadro tahsisi yapılmıştır.
Öte yandan, kararname kapsamında bulunan özel hizmet tazminatı, emniyet hizmetleri tazminatı, din hizmetleri gibi tazminatların ödenmesinde yükselinen ve aylık alınan derecelerde ” emsal kadro” şartı getirildiğinden, Adalet Hizmetleri tazminatının ödenmesinde de ” kadro şartı ” getirilmiş olması ile adalet hizmetleri tazminatı ve diğer tazminatlar arasında ilgililerin kadro derecesi ve aylık derecesi bakımından eşitlik ve denge sağlanmış olmaktadır.
Herne kadar 1996 ve daha önceki yıl kararnamelerinde ilgilerin tümüne kadro ünvanı ayırımı yapılmaksızın aynı oranda adalet hizmetleri tazminatı ödenmiş ise de. bunlardan kadrosu 1 ila 4. dereceye yükseltilen veya emsal kadro bulunmasına rağmen boş kadro yokluğu nedeniyle kadrosu alt derecelerde kalıpta aylığı 1 ila 4 derece yükseltilen ilgililere adalet hizmetleri tazminatı yanında 1-4. dereceler için kadro ünvanlarının karşılığı olarak öngörülen özel hizmet tazminatı da ödenmekte iken, 1-4. dereceye yükseltilse de emsal kadro yokluğu nedeniyle kadrosu 5. derecenin üzerine çıkamayan ilgililere ise sadece adalet hizmetleri tazminatı ödenmiştir. Ancak 15.4.1997 tarihinden geçerli olmak üzere yürürlüğe giren Kararname ile ilgililerin özel hizmet tazminatı adalet hizmetleri tazminatıyla birleştirilerek, bunların yalnızca adalet hizmetleri tazminatı alması sağlanmış, 1 ila 4. derece emsal kadrosu bulunmayanların aldıkları adalet hizmetleri tazminatı 1996 yılında % 42 iken 1997 yılında % 56 ya yükseltilmiştir.
Böylece Kararnamede emsal kadro şartı getirilmesi ile ilgililerin daha yüksek oranda bir adalet hizmetleri tazminatı olmaları sağlanırken, diğer tazminatlardan yararlanan personel ile de dengeli bir uygulamaya geçilmiş olmaktadır. Bu nedenle dava konusu düzenlemede ve bu düzenlemenin uygulamasının nasıl olacağını açıklayan Genel Tebliğde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle hukuki dayanaktan yoksun davanın reddine, yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına 20.10.1999 gününde oybirliği ile karar verildi.