8. Daire 1996/5494 E. , 1997/3536 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No: 1996/5494
Karar No: 1997/3536
Davacı : …
Vekili : …
Davalı : Yükseköğretim kurulu Başkanlığı
Vekili : …
Davanın Özeti : Davacının, 2547 sayılı Yasanın 33. maddesi uyarınca Yurtdışında doktora eğitimine başlayabilmesi için görev süresinin 1.9.1996 tarihinden itibaren uzatılmasını uygun bulmayan Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının 26.8.1996 gün ve … sayılı işleminin hukuka aykırı olduğu öne sürülerek iptali istemidir.
Savunmanın Özeti : Kurulun, Anayasa ve 2547 sayılı Yasayla verilen görev ve yetkilerine dayanarak üniversitelerde görevli öğretim elemanlarının yurt dışında yetiştirilmelerinin sağlanması yönünden düzenlemeler yaptığı, yine Kurul tarafından Üniversitelere öğretim üyesi ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla yurt dışına gönderilen öğretim elemanlarından, istenilen düzeyde eğitim vermeyen düşük seviyeli yabancı üniversitelerde eğitim gören veya Devlet aleyhine faaliyette bulunan öğretim elemanlarının yüksek lisans derecelerini tamamlayıp henüz doktora eğitimine başlamamış olanların veya yüksek lisans eğitimine devam etmekte olanların bu eğitimlerini tamamlamalarını takiben yurda çağrılmaları yönünde işlem yapabileceklerinin bildirildiği, davacının yurtdışına yüksek lisans ve doktora eğitiminin her ikisini de yapmak üzere gönderilmediği, yüksek lisans eğitimini başarıyla tamamlayıp üniversitesince yurda çağırıldığı, kaldı ki, davacının yurda çağırılması ile haklarına herhangi bir zarar getirilmediği, talebi ve şartlarını yerine getirmesi halinde ülkemizdeki gelişmiş üniversitelerde doktora eğitimi yapma imkanı bulunduğu, işlemin hukuka ve kamu yararına uygun olduğu, davanın reddi gerektiği savunulmuştur.
Danıştay Tetkik Hakimi … ‘nın Düşüncesi : Yasal dayanaktan yoksun bulunan davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı … ‘ün Düşüncesi : Dava, lisansüstü öğrenim görmek için yurtdışına gönderilen davacının yüksek lisans öğreniminden sonra doktora yapmak için yurtdışındaki görev süresinin uzatılmamasına ilişkin Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı işleminden doğmuştur.
2809 sayılı Yükseköğretim Kurumları Teşkilatı Hakkındaki Yasaya 3837 sayılı Yasayla eklenen 24. madde uyarınca yeni kurulan üniversitelerin öğretim üyelerinin nitelikli yetiştirilmesini sağlamak amacıyla bu üniversitelerin araştırma görevlileri yurtdışına lisansüstü öğrenim görmek üzere gönderilmektedir.
Yurtdışındaki lisansüstü öğrenimin amacının nitelikli öğretim üyesi yetiştirmek olduğuna göre, yüksek lisans öğreniminden sonra doktora yapmak isteyenlerin durumlarının incelenerek ancak çok başarılı olanlara bu iznin verilmesinde esasen kıt olan ülke kaynaklarının en verimli şekilde kullanılması açısından kamu yararı bulunduğu kuşkudan uzaktır.
Bunun yanısıra, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 4. maddesinde yer alan Yükseköğretimin amaçlarının gerçekleştirilmesi için kurulmuş bulunan Yükseköğretim Kurulunun, aynı Yasanın 7. maddesi çerçevesi içinde lisansüstü öğrenim görmek için yurtdışına gönderilen araştırma görevlilerinin durumlarını izleyip inceleyerek öğrenimleri sırasında yasal amaçlar dışında davranışlar gösterenleri geri çağırmaya yetkisi bulunduğu da keza kuşkusuzdur.
Olayda, davacının yurtdışındaki lisansüstü öğrenimi sırasında Yükseköğrenimin amaçları dışında etkinliklerde bulunduğunun yetkili makamlarca yapılan inceleme sonucunda anlaşılması üzerine davaya konu işlemin tesis edildiği dosyada yer alan belgelerden anlaşılmaktadır.
Bu durumda, davacının yurda geri çağrılması yolunda tesis edilen işlemde yasaya, hukuka ve hizmet gerekleri ile kamu yararına aykırılık sözkonusu değildir.
Açıklanan bu nedenlerle dayanaktan yoksun bulunan davanın reddi gerektiği düşünülmüştür.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü :
Dava, Lisansüstü öğrenim görmek için yurtdışına gönderilen davacının yüksek lisans öğreniminden sonra doktora yapmak için görev süresinin uzatılması isteminin reddine ilişkin işlemden doğmuştur.
2547 sayılı Yükseköğretim Yasasının, Yükseköğretim Kurulunun Görevleri başlıklı 7. maddesinde, yükseköğretim kurumlarının bu Yasada belirlenen amaç, hedef ve ilkeler doğrultusunda kurulması, geliştirilmesi, eğitim öğretim faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi ve yükseköğretim alanlarının ihtiyaç duyduğu öğretim elemanlarının yurt içinde ve yurt dışında yetiştirilmesi için kısa ve uzun vadeli planlar hazırlamak, üniversitelere tahsis edilen kaynakların, bu plan ve programlar çerçevesinde etkili bir biçimde kullanılmasını gözetim ve denetim altında bulundurmak, yükseköğretim kurumları arasında bu Yasada belirlenen amaç, ilke ve hedefler doğrultusunda birleştirici, bütünleştirici, sürekli, ahenkli ve geliştirici işbirliği ve koordinasyonu sağlamak Yükseköğretim Kurulunun görevleri arasında sayılmıştır.
2809 sayılı Yükseköğretim Kurumları Teşkilatı Hakkındaki 41 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulüne Dair Yasaya 3837 sayılı Yasayla eklenen Geçici 24. maddesinde de, bu yasayla, yeni üniversiteler ve yüksek teknoloji enstitüsü ile bu Yasanın yayımından önce kurulmuş bulunan üniversitelerin öğretim elemanlarının yetiştirilmesi amacıyla; Milli Eğitim Bakanlığının koordinatörlüğünde, Maliye Bakanlığı, Devlet Planlama Teşkilatı, Devlet Personel Başkanlığı ve Yükseköğretim Kurulu temsilcilerinden oluşacak bir komisyonda 2000 yılına kadar uygulanacak bir program hazırlanacağı, bu program çerçevesinde, her yıl üniversitelerden Yükseköğretim Kurulunca belirlenecek oranda öğretim elemanının Milli Eğitim Bakanının onayı ile yurt dışına gönderileceği kuralı yer almaktadır.
Dosyanın incelenmesinden, davacının … Üniversitesi adına 2547 sayılı Yasanın 33. maddesi uyarınca, Lisansüstü eğitim yapmak üzere 6.12.1993 tarihinden itibaren bir yıl süre ile Amerika Birleşik Devletlerine gönderilmesi ve başarılı olduğu takdirde her yıl yenilenmesi Yükseköğretim Yürütme Kurulunca uygun bulunarak, son olarak 14.11.1996 tarihine kadar görev süresinin uzatıldığı, davacının 29.7.1996 tarihli dilekçesi ile Ağustos ayı sonu başlayacak olan doktora programı için … ‘den kabul aldığı, Eylül ayı itibarı ile Doktora çalışmalarına bu okulda devam edebilmesi için görevlendirilmesinin yapılmasını istediği, üniversitesinin bu istemi Yükseköğretim Kurulu Başkanlığına iletmesi üzerine, yurt dışında doktora eğitimine başlamasının uygun bulunmadığına ilişkin 26.8.1996 günlü kararın alındığı ve bu kararın 17.10.1996 günlü Rektörlük işlemiyle davacıya bildirilmesi üzerine iptali istemiyle bu davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Olayda, davacının yurt dışında yüksek lisans eğtimini tamamladığından, doktora eğitimini yurt içinde gelişmiş üniversitelerde yapma imkanı sağlanarak asli görevine dönmesi istenmiştir. Yükseköğretim Kurulunun, lisansüstü öğrenim görmek için yurt dışına gönderilen araştırma görevlilerinin durumlarını bu eğitimleri süresince izleyip değerlendirerek, yurt dışına gönderilmeleri amacının dışına çıkanları geri çağırma yetkisinin bulunduğu açıktır.
Bu durumda, 2547 sayılı Yasanın 4. maddesinde sayılan Yükseköğretimin amaçlarının gerçekleştirilmesi ve üniversitelere tahsis edilen kaynakların etkili bir biçimde kullanılmasını gözetim ve denetim altında bulundurarak, tüm yükseköğretimi düzenleyen ve yükseköğretim kurumlarının faaliyetlerine yön veren Yükseköğretim Kurulunca, davacının yurda geri çağırılması yolunda tesis edilen işlemde hukuka ve hizmet gereklerine aykırılık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, yasal dayanaktan yoksun bulunan davanın reddine yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına, dava açıldığı gün yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca … lira avukatlık ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine 21.11.1997 gününde oybirliği ile karar verildi.