8. Daire 1996/2367 E. , 1997/1827 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 1996/2367
Karar No: 1997/1827
Davacı : …
Vekili : …
Davalı : İçişleri Bakanlığı
Davanın Özeti : İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğünün Belediye Başkanlarının aylık ödenekleri ile ilgili l7.2.1995 gün ve 55162 sayılı genelgesinin iptali istemidir.
Savunmanın Özeti : 1580 sayılı Belediye Yasasında Belediye Başkanlarının ödeneklerinin nasıl belirleneceğine ilişkin bir hüküm bulunmadığı, bu yasal boşluğun 1995 yılına kadar Danıştay Genel kurulunun 18.1.1954 gün ve E:1954/209, K:1954/291 sayılı istişari görüş kararı ile doldurulduğu, 1995 yılı Bütçe Yasasının 47/e maddesi ile İçişleri Bakanlığına yetki verildiği belediyelerin nüfus ve statüleri dikkate alınarak aylık net ödemelerin asgari ve azami miktarının belirlendiği, Anayasaya ve Kanununa uygun olarak düzenlendiği, davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.
Danıştay Tetkik Hakimi … ‘un Düşüncesi : Davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı … ‘nın Düşüncesi : 1995 yılı Bütçe Kanununun 47/e maddesinde “İçişleri Bakanlığınca saptanacak asgari ve azami sınırlar içinde belediye başkanlarının aylık ödenekleri, belediye meclislerince kararlaştırılır” hükmü yer almıştır.
Bu hükmün uygulanmasını sağlamak amacıyla,dava konusu genelge ile, belediyeler statüsü ve yerleşim bölgesinin nüfusuna göre yedi guruba ayrılmış, başkanların ödenek miktarının her gurup için alt ve üst sınırları tesbit edilmiştir.
Bu belirlemede belde belediyeleri için nüfuslarına bakılmaksızın 20-30 milyon lira arasında belediye başkanı net ödeneği olabileceği esası yer almaktadır.
Payaş Belediye Meclisinin kabul ettiği bu döneme ait Belediye Başkanı ödeneği ise brüt 75 milyon lira olduğu dava dilekçesinde belirtilmektedir.
T.C.Anayasasının 161.maddesinde, Bütçe Kanununa,bütçe ile ilgili hükümler dışında hiçbir hüküm konulamayacağı belirtilmiştir.
Belediye bütçesi (bu arada başkanlık ödeneği de bütçenin bir bölümüdür) genel bütçeden ayrı olarak belediyeler tarafından yapılıp yetkili makamlarca onaylandığına göre,genel bütçeyle hiçbir ilgisi bulunmamaktadır.Bu durumda bütçe yasasına belediye bütçesinin gider kalemini oluşturan başkanlık ödeneği ile ilgili hüküm konulması Anayasaya aykırıdır.
Belediyelerin nüfus ve gelirleri ile başkanlık ödenekleri arasında büyük çelişkiler oluştuğu,belediye meclislerinin bu konudaki yetkilerini kötüye kullandıkları düşünülüyorsa, böyle bir düzenlemenin Anayasada değil,ilgili yasada yer alması gerekir.
Açıklanan nedenlerle 1995 yılı Bütçe Yasasının 47/e maddesinde yer alan ve genelgeye dayanak olan hükmün iptali için Anayasa Mahkemesine başvurulmasına,bu görüşümüz Dairece benimsenmediği takdirde mevcut yasa karşısında davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Dava, belediye başkanlarının aylık ödenekleri ile ilgili İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğünün 17.2.1995 gün ve 55162 sayılı genelgesinin iptali istemiyle açılmıştır.
28 Aralık 1994 gün ve 22155 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan ve 1.1.1995 tarihinde yürürlüğe giren 1995 Mali Yılı Bütçe Yasasının 47/e maddesinde, “İçişleri Bakanlığınca tesbit edilecek asgari ve azami sınırlar dahilinde belediye başkanlarının aylık ödemeleri, belediye meclislerince kararlaştırılır” hükmü yer almaktadır.
1995 mali yılı Bütçe Yasasının 47/e maddesinin verdiği yetkiye istinaden düzenlenen dava konusu 17.2.1995 gün ve 55162 sayılı İçişleri Bakanlığı genelgesi ile belediyelerin nüfus ve stütüleri dikkate alınarak belediye başkanlarına ödenecek aylık net ödeneğin asgari ve azami miktarları Bakanlığın 16.2.1995 tarihli onayı ile tesbit edilmiş ayrıca, belediyenin kurduğu veya iştirak ettiği şirket birlik işletme müessese ve teşebüslerden her ne ad altında olursa olsun belediye başkanlarına herhangi bir ödeme yapılmayacağı, yapıldığı takdirde bu ödemelerin belediye meslisinde tesbit edilecek aylık belediye başkan ödeneğinden mahsup edileceği kuralı getirilmiş ve belirlenen ödeneğin belediye meclis kararı ve mülki amirin onayı ile yürürlüğe gireceği düzenlenmiştir.
Merkezi İdare ile Mahalli İdareler arasında bütünlüğünün ve hizmeti yürütenler arasında uyum ve paralelliği sağlamak amacıyla Belediye Başkanlarının aylık ücretlerinin siyasi görüşlerden uzak ve olanaklar ölçüsünde belirlenmesi amacıyla dava konusu genelgenin, 1995 Bütçe Yasasının verdiği yetkiye istinaden düzenlendiği açıktır. Bu durumda, belediye başkanlarının ödeneklerinin bu açıklamalar doğrultusunda, belediyenin nüfus ve statüleri dikkate alınmak suretiyle net olarak tesbit edilmesinde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle yasal dayanaktan yoksun bulunan davanın reddine yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına 22.5.1997 gününde oyçokluğuyla karar verildi.
Azlık Oyu : Dava, belediye başkanlarının aylık ödemeleri ile ilgili İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğünün 17.2.1995 gün ve 55162 sayılı genelgesinin iptali istemiyle açılmıştır.
28 Aralık 1994 gün ve 22155 mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanan ve 1.1.1995 tarihinde yürürlüğe giren 1995 Mali Yılı Bütçe Yasasının 47/e maddesinde, “İçişleri Bakanlığınca tesbit edilecek asgari ve azami sınırlar dahilinde belediye başkanlarının aylık ödemeleri, belediye meclislerince kararlaştırılır” hükmü yer almaktadır.
İdare hukuku açısından vesayet denetimi, merkez idarenin mahalli idareler üzerindeki, mahalli hizmetlerin idarenin bütünlüğü ilkesine uygun şekilde yürütülmesi, kamu görevlerinde birliğin sağlanması, toplum yararının korunması ve mahalli ihtiyaçların gereği gibi karşılanması amacıyla kanunda belirtilen esas ve usuller dairesinde yapılan denetimidir.
Dava konusu 17.2.1995 gün ve 55162 sayılı genelgenin düzenlenmesi için yetki veren 1995 Bütçe Yasasının 47/e maddesiyle vesayet denetimini aşan bir düzenleme getirildiğinden düzenlemenin bu haliyle Anayasaya aykırılık arzettiği kanaatine varıldığından Anayasa Mahkemesine gönderilmesi gerekmektedir.
İşin esasına gelince; 1995 mali yılı Bütçe Yasasının 47/e maddesinin verdiği yetkiye istinaden düzenlenen dava konusu 17.2.1995 gün ve 55162 sayılı İçişleri Bakanlığı genelgesi ile belediyelerin nüfus ve stütüleri dikkate alınarak belediye başkanlarına ödenecek aylık net ödeneğin asgari ve azami miktarları Bakanlığın 16.2.1995 tarihli onayı ile tesbit edilmiş ayrıca belediyenin kurduğu veya iştirak ettiği şirket birlik işletme müessese ve teşebüslerden her ne ad altında olursa olsun belediye başkanlarına herhangi bir ödeme yapılmayacağı, yapıldığı takdirde bu ödemelerin belediye meclisinde tesbit edilecek aylık belediye başkan ödeneğinden mahsup edileceği kuralı getirilmiş ve belirlenen ödeneğin belediye meclis kararı ve mülki amirin onayı ile yürürlüğe gireceği düzenlenmiştir.
Sözkonusu genelgenin, belediyenin kurduğu, veya iştirak ettiği şirket, birlik, işletme müessese ve teşebbüslerden her ne ad altında olursa olsun belediye başkanlarına herhangi bir ödeme yapılmayacağını belirleyen kısmı, Bütçe Yasasıyla verilen yetkiyi aşan bir düzenleme olduğundan, bu kısmının iptal edilmesi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle dava konusu işlemin iptal edilmesi gerektiği oyu ile davanın reddi yönünde oluşan çoğunluk kararına katılmıyoruz.