8. Daire         1996/1824 E.  ,  1998/1017 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No: 1996/1824
Karar No: 1998/1017

Davacı :…
Davalılar : 1-Milli Eğitim Bakanlığı
2-… Valiliği
İstemin Özeti :Motorlu Taşıt Sürücü Kurslarının Sınav Kurulları ve Sınav Esaslarına ilişkin Milli Eğitim Bakanlığının 5.4.1995 gün ve 53603 sayılı Genelgesine ekli Yönergenin Sınav Görevlilerine Ödenecek Ücretler başlığını taşıyan 3.bölümünün Milli Eğitim Müdürlüklerine özel motorlu taşıt sürücü kurslarından her ne ad altında olursa olsun, herhangi bir ücret tahsil etmesine yetki veren bir yasa hükmünün bulunmadığı tahsil edilen bu paraların kırtasiye bedeli, sınav giderleri ve temsilci ücreti adı altında karışık olarak alındığı, yapılacak ödemelerden kesilecek vergi miktarını belirleme yetkisinin Maliye Bakanlığına ait olduğu, dava konusu genelgeden önce yürürlükte olan 6.2.1989 tarihli genelge ile görevlilere ödenecek ücretlerin Harcırah Kanunu hükümlerine göre tesbit edildiği, bu genelge ile ise ödemenin motorlu taşıt sürücüleri kursiyerlerinin sayısına ve gece öğrenim yapan öğretmenlere ödenen ders ücretine göre belirlendiği, uygulamanın keyfi olduğu öne sürülerek iptali istenilmektedir.
Savunmanın Özeti :9.11.1990 gün ve 20690 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Motorlu Taşıt Sürücü Kursu Yönetmeliğinin değişik 43.maddesinde, sınav kurullarının çalışmaları ile imtihanlarda yapılacak iş ve işlemlerin Bakanlıkça tesbit edileceğine ilişkin açık hüküm bulunduğu, sınav ücretlerine ilişkin düzenlemelerin de bu madde hükümlerine göre yapıldığı, sürücü kurslarının sınavlarının resmi kurumlarda görevli öğretmenlerce yapıldığı, yaptıkları faaliyetten dolayı kazanç sağlayan sürücü kurslarının kendilerine öğretmenler tarafından verilen hizmetten dolayı ödeme yapmalarının gerekli olduğu öne sürülerek açılan davanın reddi gerektiği savunulmuştur.
Danıştay Tetkik Hakimi … ‘ün Düşüncesi : Motorlu taşıt sürücü kurslarının sınav kurullarında görev yapan görevlilere yapılan hizmetin karşılığı olarak sürücü kursu sahiplerince ücret ödenmesinde hukuka aykırılık yok ise de, bu ücretlerin ve sınav giderlerine ilişkin usul ve esasların genelgeye ek olarak çıkarılan yönerge yerine yasal dayanağı olan tüzük yada yönetmelik hükümlerine dayalı olarak düzenlenmesi gerektiği görüşü ile dava konusu işlemin iptal edilmesi düşünülmüştür.
Danıştay Savcısı … ‘nın Düşüncesi : Kamu personeline ödenecek harcırah ve ek çalışma ücretleri yasa ile belirlidir. Özel Motorlu Taşıt Sürücü kursu sonunda sınavları yapan sınav yürütme kurulu üyelerine yasa ile belirli sınırlar içinde ek ödeme yapılmasıda doğaldır.
Ancak bu ödemenin yasal sınırları içinde olmasıda gereklidir. Harcırah kanununa dayalı ödeme yerine sınav yürütme kurulunun, sınavlarını yaptığı bütün sürücü kurslarından kursiyer sayısı esasına göre maktu ücret alıp bunu yasal bir ölçü ve sınırlamaya tabi olmaksızın kurul üyelerine dağıtmasıda düşünülemez. Bu uygulamanın yasal dayanağını belirten dosyada bilgi ve belgede bulunmamaktadır.
Öte yandan sürücü kursunun, sınav yürütme kuruluna ödediği paranın ne kadarının kime ödeneceğini bilmeden bu bedelin stopajını yatırabilmesine de olanakda yoktur. Aksi halde, sınav yürütme kurulu üyelerinden her hangi birine adına stopaj yapıldığından fazla ödeme yapılırsa kurs yöneticisinin gecikme zammından sorumluluğu ortaya çıkar. Bu nedenle sınav kurulunun kime ne kadar ödeme yapılacağını bildirmedikçe kurs yönetiminden stopajının ödenmiş biçimde ödeme yapılmasının istenmesi açıkca mevzuata aykırıdır. Yanlış anlamaya neden olmaması bakımından kime ne kadar ödeme yapılacağı bildirerek kurstan bu meblağın isteneceğinin de genelgede yer alması gerekirdi.
Açıklanan nedenlerle uyuşmazlığa konu genelgenin iptalinin uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü :
Dava, motorlu taşıt sürücü kurslarının sınav kurullarında görev alan görevlilere ödenecek ücretlerin belirlenmesine ilişkin Milli Eğitim Bakanlığının 5.4.1995 gün ve 53603 sayılı Genelgesine ekli Yönergenin 3.bölümünün iptali istemiyle açılmıştır.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun değişik 123.maddesinde yapılan düzenleme ile, karayollarında motorlu araç kullanacakların, Milli Eğitim Bakanlığınca açılan motorlu taşıt sürücü kurslarında eğitim görmeleri esasının getirildiği, sürücü kurslarının çalışma usul ve esaslarının İçişleri Bakanlığının uygun görüşü üzerine Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığınca çıkartılan yönetmelikle belirleneceğinin hüküm altına alındığı, bu Kanun hükmü uyarınca çıkarılan Karayolları Trafik Yönetmeliğinin 9.11.1990 gün ve 20690 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan değişik 43.maddesinin f bendinde de, kurulların çalışmaları ile imtihanlardaki iş ve işlemlerin Bakanlıkça tesbit edileceği belirtilmiştir.
Verilen bu yetkiye dayanılarak, Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğünün 5.4.1995 gün ve 53603 sayılı Genelgesi ile Motorlu Taşıt Sürücü Kurslarının Sınav Kurulları ve Sınav Esaslarının belirlendiği, bu Esaslara ekli Yönergenin Sınav Görevlilerine Ödenecek Ücretler başlığını taşıyan üçüncü bölümünde, Sınav Yürütme Kurullarınca, sınav kurulları soru kitapçıkları, cevap kağıtları, sınavda kullanılan evrak ve diğer kırtasiye malzemeleri ile ödemeler için yönergede belirtilen miktar ve esaslara göre Motorlu Taşıt Sürücü Kurslarından alınan ücretlerin belirtildiği şekilde ilgililere ödeneceği, ayrıca kitapçık veya kırtasiye bedeli olarak veya başka bir ad altında herhangi bir ücret alınmayacağı, Motorlu Taşıt Sürücü Kurslarının ödeyecekleri ücret miktarının o yerleşim biriminde sınava alınan bütün kursiyerlerin sayısının dikkate alınarak ve gece öğrenimi yapan ortaöğretim kurumlarındaki öğretmenlere ödenen ders saat ücretinin belli bir katsayı ile çarpılarak hesaplanacağı, ödemelerin Kurs tarafından bir Devlet bankasına yatırılacağı ve yürütme kurulunca yetkili kılınan bir kişi tarafından çekileceği kurala bağlanmıştır.
Buna göre, motorlu taşıt sürücüsü yetiştirmek, yetişmiş olanlara imtihan sonucu sertifika vermek ve trafikle ilgili öğretim ve eğitim yaptırmak üzere açılan motorlu taşıt sürücü kurslarının sonunda İmtihan Komisyonlarında görevli öğretmenlere ödenecek ücretin sürücü kursları tarafından karşılanması yapılan hizmetin karşılığı olup, bu ücretin ödenmesine ilişkin usul ve esasların bu konuda yetkili bulunan Milli Eğitim Bakanlığının dava konusu Genelgesi ile düzenlenmesinde hukuka aykırılık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, haklı dayanağı bulunmayan davanın reddine yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına 17.3.1998 gününde oybirliği ile karar verildi.