8. Daire 1995/4503 E. , 1997/3471 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No: 1995/4503
Karar No: 1997/3471
Temyiz İsteminde Bulunanlar : 1-…
2-…
Vekilleri : …
Karşı Taraf : …
Vekili : …
İstemin Özeti : Şehir dışında üretilen ekmeklerin belediye sınırları içinde satışını yasaklayan 26.11.1994 günlü belediye işlemi ile bu işlemin dayanağı olan 24.12.1985 günlü Belediye Encümeni kararının iptali istemiyle açılan davayı; dosyanın incelenmesinden, davacıların serbest rekabet sayesinde halka ucuz ekmek satışının sağlanacağı gerekçesiyle davalı belediye sınırları dışında üretilen ekmeklerin de davalı belediye sınırları içinde satılmasına izin verilmesi gerektiği iddiasıyla bu davayı açtıkları anlaşılmakta ise de, davalı idarenin, halkın sağlığını doğrudan ilgilendiren ekmeğin üretildiği … Belediyesinde yani kaynağında sağlık kurallarına uygunluğunu denetleme yetkisini kullanamayacağı, satış sırasında yapılacak denetimin ise hem zorluğu ve hemde yaptırım eksikliği nedeniyle istenilen sonucu sağlamayacağı kanısına varıldığından dava konusu kararlarda mevzuata aykırılık görülmediği gerekçesiyle reddeden … İdare Mahkemesinin … gün ve … sayılı kararının, işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı öne sürülerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasasının 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istemidir.
Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.
Danıştay Tetkik Hakimi … ‘un Düşüncesi: Temyiz isteminin reddi ile idare mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı … ‘ın Düşüncesi : Dava, Şehir dışında üretilen ekmeğin belediye sınırları içinde satışına engel olan … gün ve … sayılı, ve aynı konuda alınan 24.12.1985 gün ve … sayılı … Büyük Şehir belediye encümeni kararlarının iptali istemiyle açılmıştır.
İdare mahkemesince; 1580 sayılı Belediye Kanununun 15. maddesinde belde halkının sağlık ve esenliğinin sağlamakla görevli belediyelerin, yenilecek, içilecek ve halkın sağlığı için kullanılacak diğer şeyleri ve bunların üretim yerlerini denetim yetkisi bulunduğu, bu denetimlerin üretimden satışa kadar tüm evreleri kapsadığı, ekmek gibi önemli bir gıda maddesi için denetim yetkisinin başka yerlerdeki üretim için kullanılamıyacağı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. Ancak bu ekmekler, belediye sınırları dışında da üretilse, oradaki belediyelerin veya köyde ise sağlık müdürlüğünün rahsat verdiği tesislerde üretilmektedir.
Belediye sınırları dışında, başka ruhsatlarla üretilen ekmeğin, başka yerde satışını engelleyen hiçbir mevzuat hükmü yoktur. Danıştay 8. Dairesinin yerleşik içtihadı da bu doğrultudadır. 12.4.1995 gün ve E:1994/1144; K:1995/3386 sayılı karar Danıştay Dergisi sayı:91)
Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin kabulü ile, davanın reddine ilişkin kararın bozulmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Uyşumazlık, Büyükşehir Belediye sınırları dışında üretilen ekmeklerin büyükşehir belediye sınırları içinde satışının yapılamayacağına ilişkin işlemden doğmuştur.
1580 sayılı Belediye Yasasının 15. maddesinde belediyelerin, beldenin ve belde halkının sıhhat, selamet ve refahını sağlamakla görevli olduğu belirtilmiş, aynı maddenin 150 sayılı Yasayla değişik 3. fıkrasına göre de umumun yiyip içmesine mahsus yerlerin denetimini yapmak ve gerektiğinde men etmek belediyelerin görevleri arasında sayılmıştır.
Dosyanın incelenmesinden, büyükşehir belediyesi sınırları dışında üretilen ekmeklerin büyükşehir belediye sınırları içinde satışının engellenmesi üzerine bu davanın açıldığı, idare mahkemesince, davalı büyükşehir belediyesinin ekmeğin üretildiği … Belediyesinde, yani kaynağında sağlık kurallarına uygunluğunu denetleme yetkisini kullanamayacağı, satış sırasındaki denetiminin ise hem zorluğu hem de yaptırım eksikliği nedeniyle tam uygulanamayacağı gerekçesiyle davanın reddine karar verildiği anlaşılmıştır.
1580 sayılı Belediye Yasasının yukarıda anılan maddeleri uyarınca belediyelerin satışa sunulan ekmekleri sağlık denetiminden geçirme ve sağlığa aykırı olduğu saptananları toplattırarak satışını yasaklama yetkisine sahip olduğu tartışmasızdır. Fakat bir sağlık denetimine dayalı olarak sağlığa aykırılığı saptanmadan sırf belediye sınırları dışında üretildiği gerekçesiyle ekmeklerin satışının yasaklanmasında hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Zira belediye sınırları dışında üretilen ekmeğin belediye sınırları içinde satışının yapılamayacağı hakkında yasal bir düzenleme bulunmamaktadır.
Aksine bir anlayış Anyasanın 48. maddesindeki çalışma serbestisinin ihlali sonucunu doğurur. Her ne kadar … Büyükşehir Belediyesi Zabıta Yönetmeliğinin 91. maddesinin (d) bendinde, belediye sınırları dışında imal edilen ekmeklerin belediye sınırları içinde satılamayacağı kuralına yer verilmişse de; kaynağını kanundan almayan böyle bir hükmün hukuka aykırı olduğu açık olup, böyle bir hükme dayanılarak tesis edilen işlemin hukuka uygun olmadığı da tartışmasızdır.
Bu durumda davayı reddeden İdare Mahkemesi kararında isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle … İdare Mahkemesi kararının bozulmasına ve dosyanın yeniden bir karar verilmek üzere anılan mahkemeye gönderilmesine 20.11.1997 gününde oyçokluğu ile karar verildi.
Azlık Oyu (X)- : İdare ve Vergi Mahkemeleri tarafından verilen kararların temyiz yolu ile incelenip bozulabilmeleri 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasasının 49.maddesinin 1.fıkrasında yazılı nedenlerin bulunmasına bağlıdır.
İdare Mahkemesince verilen kararın dayandığı gerekçe Usul ve Yasaya uygun olup, bozulmasını gerektiren bir neden bulunmadığından, temyiz isteminin reddi ile anılan kararın onanması gerektiği oyuyla karara katılmıyorum.