8. Daire 1995/3706 E. , 1995/3622 K.
Daire : SEKİZİNCİ DAİRE
Karar Yılı : 1995
Karar No : 3622
Esas Yılı : 1995
Esas No : 3706
Karar Tarihi : 14/11/995
KÜLTÜR BAKANININ BAKANLIĞIN BAĞLI KURULUŞU OLAN DEVLET TİYATROLARI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ÜZERİNDEKİ DENETİMİ, HİYERARŞİ İLİŞKİSİNE YAKIN BİR VEŞEYET DENETİMİ OLUP, DEVLET TİYATROLARI GENEL MÜDÜRLÜĞÜNÜN, … İLİ DIŞINA ÇIKIŞLARINDA, BAKANDAN İZİN ALMASI GEREKTİĞİ HK.
… Genel Müdürü olan davacının, Bakanlık Makamından izin almadan, Genel Müdürlükten ayrılarak … Üniversitesi … Sahne Sanatları Bölümü Anasanat Dalına alınacak öğrencilerin seçme sınavlarını yapmak üzere 12.9.1994 günü … ‘ya gittiği ve 14.9.1994 günü akşamına kadar … ‘da kaldığı belirtilerek 657 sayılı Yasanın 125.maddesinin C/9 fıkrası uyarınca 1/15 oranında aylıktan kesme cezası ile cezalandırılmasına ilişkin 19.12.1994 gün ve … sayılı Bakanlık işleminin iptali istemiyle açılan davada; 354 sayılı Kültür Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 5.maddesine göre, Bakanın, Bakanlık kuruluşunun en üst amiri olduğu, 33.maddesine göre Devlet Tiyatroları Genel Müdürlügünün, Kültür Bakanlığının bağlı kuruluşu olduğu, 34.maddesinde de Bakanlığın her kademedeki yöneticilerinin hizmet ve görevlerin yürütülmesinde, bir üst yönetici kademeye karşı sorumlu olduğu, bu kurallar karşısında, Devlet Tiyatroları Genel Müdürünün de, Bakanlık üst amiri olan Bakanın iznine tabi olacağı, bu durumda eylemi sabit olduğundan eylemine uyan ceza ile cezalandırılmasında hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davayı reddeden … İdare Mahkemesinin … gün ve … sayılı kararının; Kültür Bakanının, Devlet Tiyatroları Genel Müdürünün hiyerarşik amiri olmadığı, bu nedenle Kültür Bakanından izin alma zorunluluğunun bulunmadığı, şimdiye kadarki uygulamada da, … dışına çıkışlarda, Bakanın izninin aranmadığı, bir an için eyleminin bir disiplin cezasını gerektirdiği düşünülse bile, Bakanlığın takdir yetkisini daha adil ve dengeli (bir derece hafif ceza verilmesi) kullanmasının doğru olduğu öne sürülerek bozulması istemidir.
657 sayılı Devlet Memurları Yasasının 125.maddesinin (C/g) bendinde, ikamet ettiği ilin sınırlarını izinsiz terketmek, aylıktan kesme cezasını gerektiren eylemler arasında sayılmış, üçüncü fıkrasında da, geçmiş hizmetleri sırasındaki çalışmaları olumlu olan ve iyi veya çok iyi derecede sicil alan memurlar için verilecek cezalarda bir derece hafif
olanın uygulanabileceği kurala bağlanmıştır.
Öte yandan, Kültür Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında 354 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 5.maddesinde, Kültür Bakanlığı Teşkilatının, merkez teşkilatı ile taşra ve yurtdışı teşkilatı ile bağlı ve ilgili kuruluşlardan meydana geldiği, 5.maddesinde, Bakanın, Bakanlık kuruluşunun en üst amiri olduğu, 33.maddesinde de Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğünün, Kültür Bakanlığının bağlı kuruluşu olduğu belirtilmiştir.
Kültür Bakanı, Bakanlığın en üst amiri olarak bağlı kuruluşların işlem ve hesaplarını, hen yerindelik, hem de hukuka uygungulk açısından denetlemeye yetkilidir. Kültür Bakanlığının bağlı kuruluşu olan Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü üzürindeki bu denetim, hiyerarşi ilişkisine yakın bir vesayet denetimi olup, Doktrinde de, Bakanlıklar ile tüzel kişiliği olan bağlı kuruluşlar arasındaki ilişki bu şekilde nitelendirilmiştir.
Olayda, davacının, 15 gün süreyle geçici olarak … ‘da görevlendirilmesine ilişkin işlemin iptali istemiyle eaçtığı davada, … İdare Mahkemesinin, … gün ve E:… sayılı kararıyla yürütmenin durdurulmasına karar verilmesi ve 1.9.1994 günü aldığı 10 günlük hastalık raporunun bitmesi üzerine, 12.9.1994 günü, …’da görevine başladığı, aynı gün, Bakanlıktan izin almaksızın 12-15.9.1994 günleri arasında … Üniversitesi Devlet Konservatuvarına alınacak öğrencilerin seçme sınavını yapmak üzere …’ya gittiği ve 15.9.1994 günü tekrar … ‘ya döndüğü anlaşılmaktadır.
Yukarıda yapılan açıklamalar karşısında, 657 sayılı Yasaya tabi olan ve hizmet ve görevlerini yaparken, üst’ü durumundaki Bakan’a karşı sorumlu olan davacının, … ili dışına çıkışlarında, Bakan’dan izin alması, kamu hizmetinin bir bütünlük içinde, aksamadan yürütülmesi bakımından gerekli olduğu gibi, bürokratik geleneklere de uygun düşmektedir.
Ancak, davacı hakkında, … Genel Müdürlerinin, il dışına çıkışlarında, bu güne kadarki uygulamalar ile, davacının geçmiş hizmetleri ive sicilleri de dikkate alınarak bir işlem yapılması gerekirken, davalı idarece, doğrudan eylemin karşılığı ceza ile cezalandırılmasında hukuka ve hakkaniyete uyarlık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, dava konusu işlemin belirtilen gerekçe ile iptali gerekirken, davanın reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararının esasta oybirliği, gerekçede oyçokluğu ile bozulmasına ve dosyanın anılan mahkemeye gönderilmesine karar verildi.