8. Daire 1994/924 E. , 1995/528 K.
Daire : SEKİZİNCİ DAİRE
Karar Yılı : 1995
Karar No : 528
Esas Yılı : 1994
Esas No : 924
Karar Tarihi : 15/02/995
MERMER ARAMA İZNİNE DAYALI OLARAK, SAHADA ÇIKACAK PASA TAŞLARINDAN MUCIR ÜRETİMİ İÇİN TAŞOCAĞI İZNİ VERİLEMEYECEĞİ HK.
İl Daimi Encümeninin davacıya mermer arama ruhsat sahası içindeki faaliyetleri sırasında çıkacak pasa taşlarının kırma tesislerinde mıcır üretimi için 3 yıl süreyle verdiği taşocağı açma izninin, kasaba sakinlerinin başvurusu üzerine çevre sağlığını rahatsız edeceği, çevreyi kirleteceği, çevre ve tarımsal faaliyetlere zarar vereceği, çıkacak malzemenin naklinde yolların tahrip olacağı nedeniyle iptal edilmesine ilişkin … gün ve … sayılı kararının iptali istemiyle açılan davada; Asliye Hukuk Mahkemesince yaptırılan tespitlerde; taşkırma (konkasör) tesisinin bulunduğu yerin konusu ve tesisin su püskürtmeli işleme sistemi nedeniyle çevre taşınmazlar ve bitki örtüsü üzerinde bir zararın ve kirliliğin söz konusu olmayacağı, malzemenin taşınmasın da trafik kurallarına uyulması halinde çevreye ve yollara zarar verilmiyeceği, davaya konu işlem gününde taşkırma tesisinin montajının devam etmekte olduğu ve henüz faaliyete geçirilmediği, bu nedenlerle işlem gününde işleme gerekçe yapılan huuslarla ilgili gerçekleşmiş bir durumun bulunmadığı, varsıyım olduğu, gerçek olsa bile etkili denetimle alınacak, aldırılacak ek önlemler ve teknolojik olanaklardan yararlanarak mahzurları giderilebileceğinden konunun bu yönü değerlendirilmeksizin kuruluş aşamasındaki tesisin zarar vereceğinden bahisle işlem tesisinin hukuka aykırı olduğu gerekçesiyle dava konusu işlemi iptal eden … İdare Mahkemesinin … gün ve … sayılı kararının; taşkırma tesisinin önlem alınmadan çalıştığı, önlemleri ne zaman alacağının belli olmadığı, önlem alıp almadığı yönünde Mahkemece araştırma yapılmadığı öne sürülerek 2577 sayılı yasanın 49.maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istemidir. 3213 sayılı Maden Yasasının 36.maddesinde “Madencilik ve müteakip safhalarındaki faaliyetler sırasında cevher, metal veya ekonomik değer ihtiva eden, günün şartlarında teknik veya ekonomik değerlenmesi mümkün olmıyan pasa, zenginleştirme, baiyeyığın ve curufların çevre kirliliği açısından mahzur teşkil etmiyorsa geçirdikleri son işlemden çıktıkları şekliyle ayrı ayrı muhafaza edileceği, işletme ruhsat alanında işletme faaliyetinin zaruri neticesi olarak çıkarılan taşocağı, malzemelerinin işletme ruhsat sahibi tarafından değerlendirilebileceği” kuralı getirilmiştir. 3213 sayılı Maden Yasasına göre madenler arama izni ile aranır, arama süresinde bulunan madenin işletilmesi ise; ancak işletme iznine bağlan ması ile olur.
Olayda davacıya belli bir alanda verilen mermer madeni arama iznine da yanılarak maden arama çalışmaları esnasında çıkacak pasa taşlarından mıcır üretimi için davalı idarece taşocağı izni verilmiştir. Yukarıda açıklanan yasa kuralına göre bunların değerlendirilebilmesi için maden işletme izninin olması gerekmektedir. Davacının izni ise aramaya ilişkin olup, henüz işletme iznine bağlanma mıştır.
Öte yandan, dosyadaki bilgi ve belgelere göre söz konusu çalışmanın çevreye, tarıma, yollara zararlı olabileceği belirlenerek işlem tesis edilmiş olduğu halde Mahkemece, taşkırma makinalarının çalışmaları sırasında zarar verip vermedikleri, yerinde araştırılmamış, bu konuda adli yargı yerince yapılan tespitin esas alınması ile yetinilmiştir. Bu nedenlerle eksik incelemeye dayalı olarak verilen kararda hukuka uyarlık bulunmadığından temyiz isteminin kabulüne, İdare Mahkemesi kararının bozulmasına karar verildi.