8. Daire         1993/1108 E.  ,  1994/2638 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 1993/1108
Karar No : 1994/2638
Davacı : …
Davalı : 1-…
Vekili : …
2-…
Vekili : …
İstemin Özeti : Davacı tarafından, 29.11.1991 gün ve 21066 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odaları Üye ve Aidatları ile Birlik Paylarının Tesbitine ait yönetmeliğin 10.maddesinin son fıkrasının hukuka ilgili yasa ve Anayasaya aykırı olduğu öne sürülerek iptali ve bu madde uyarınca haksız olarak kazancının nisbeti üzerinden fazla olarak tahsil edilen miktar, faiz ve masrafların iadesi istemidir.
Savunmanın Özeti : Türkiye serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliğince, dava konusu yönetmelik maddesinin yasa ve hukuka uygun olduğu, söz konusu madde kuralı ile yıllık aidatın ödenmesi bakımından tüm üyeler arasında adil bir sistem gerçekleştirildiği, … Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odasınca da, davanın süresinde açılmadığı nisbi aidatın, meslek örgütünün varlığını sürdürebilmesi, görevlerini yerine getirebilmesi için belirlenmiş bir aidat olduğu öne sürülerek davanın reddi gerektiği savunulmuştur.
Danıştay Tetkik Hakimi … ‘nin Düşüncesi : Hukuki dayanaktan yoksun davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı … ‘ün Düşüncesi : Dava, 29.11.1991 günlü, 21066 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odaları ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Üye Aidatları ile Birlik adaylarının Tespitine Ait Yönetmeliğin 10.maddesinin ikinci fıkrası kuralının iptali dileğiyle açılmıştır.
3568 sayılı Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanununun Serbest muhasebeci mali müşavirler ve yeminli mali müşavirler odalarının gelirlerini düzenleyen 16.maddesinde odaların gelirleri ;
a) Odaya giriş ücreti,
b) Yıllık üye aidatları,
c) Yardım ve bağışlar,
d) Çeşitli gelirler olarak öngörülmüş, aynı yasanın 50.maddesinde ise üye aidatlarının yönetmelikle belirleneceği kuralı yer almıştır.
Yönetmelikle bir alan düzenlenirken bu hususun Yönetmeliğin dayanağı olan yasada yetki verilmesine ve açıkca yer almasına bağlı bulunduğu idare hukukunun temel ilkelerindendir. Olayda ise, yukarıda metni açıklanan yasa maddesinde odaların gelirleri arasında sadece yıllık üye aidatları sayılmış olup, davaya konu olan Yönetmelikte ise yıllık aidatlar yasada yer almamasına karşın maktu ve nisbi aidatlar olarak ikiye ayrılarak herbiri için ayrı ayrı hesaplama yöntemi getirildiği dosyadan anlaşılmaktadır.
Bu durumda, yönetmelikle iki ayrı türde yıllık aidat konulmasında yasaya aykırılık açıktır.
Davacı tarafından iptali istenilen 10.maddenin son fıkrasında da nisbi aidat miktarlarının maktu aidat miktarının 1 katından az ve 20 katından fazla olamayacağı belirtilmiştir.
Şu hale göre, esasen nisbi aidat belirlenmesi yasaya açıkça aykırı olduğu cihetle davaya konu olan Yönetmelik kuralında da hukuka uyarlık bulunmadığından anılan yönetmeliğin davaya konu 10.maddesinin son fıkrası hükmünün iptali gerektiği düşünülmüştür.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Davalı Ankara Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler odasının süre def’i yerinde görülmediğinden işin esasına geçildi.
Dava 29.11.1991 gün ve 21066 sayılı Resmi Gazetede Yayımlanarak yürürlüğe giren Serbest Muhasebeci, Mali Müşavirler Odaları Üye ve Aidatları ile Birlik Paylarının Tesbitine ait yönetmeliğin 10.maddesinin son fıkrasının iptali ile bu madde uyarınca haksız olarak kazancının nisbeti üzerinden fazla tahsil edilen miktar, faiz ve masrafların iadesi istemidir.
3568 sayılı Yasanın 50/g maddesi, üye aidatlarının Birlikçe çıkarılacak bir yönetmelikle düzenleneceği hükmünü amir olup, bu amir hüküm uyarınca Birlik tarafından ” Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odaları ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Üye Aidatları ile Birlik Paylarının Tespitine Ait Yönetmelik ” düzenlenerek yürürlüğe konmuştur. Birlik tarafından Yasanın amir hükmü uyarınca hazırlanan yönetmeliğin 6.maddesi ile yıllık aidatın maktu ve nisbi olmak üzere ikiye ayrıldığı maktu aidatın odaya kayıtlı her meslek mensubunun ödemekle zorunlu olduğu nisbi aidatın ise, çalışanlar listesinde kayıtlı meslek mensubundan alınan aidat olduğu, 9.maddesinde, her yıl odalarca üyelerinden alınacak maktu ve nisbi aidatların genel kurullarında belirleneceği, miktarlarının maktu aidat için; 200 rakamının, bütçe memur taban aylığı kat sayısının çarpımı suretiyle bulunacak tutardan az olamıyacağı, nisbi aidatın tesbiti başlıklı 10.maddesinde de, mesleki faaliyette bulunan her üyenin gelir vergisi beyannamesindeki mesleki kazancının, şirket olarak faaliyette bulunduğu takdirde dağıtılsın veya dağıtılmasın, beyan edilen kurum kazancından payına düşen tutarın % 1 ini nisbi aidat olarak ödeyeceği, şirket ortaklarının her birince ödenecek nisbi aidatın, gelir vergisi mükellefi olan meslek mensuplarından en az nisbi aidat ödeyenden daha düşük olamıyacağı, 10. maddenin son bendinde de, tahakkuk ettirilecek miktarın maktu aidat miktarlarının 1 katından az veya 20 katından fazla olamıyacağı kuralları yer almıştır.
Söz konusu yönetmelikle gerek odalar arasında gerekse üyeler arasında ödeme imkanları dikkate alınarak adil bir sistemin gerçekleştirilmesi amacıyla, yıllık aidatın iki kısımda mütalaa edilmesinde, maktu aidatın bütün üyelerce ödenmesine karşılık, nisbi aidatın serbest çalışan meslek mensuplarının gelirleri ile orantılı olarak alınmasında, davacı tarafından iptali istenen 10.maddenin son fıkrası ile de, nisbi aidat miktarının alt ve üst sınırın belirlenmesinde yasa ve hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Ayrıca davacıdan, kazancının nisbeti üzerinden nisbi aidat tahsil edilmesi işleminde de yasal düzenlemeye aykırılık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle hukuki dayanaktan yoksun davanın reddine, yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca …lira avukatlık ücretinin davacıdan alınıp davalı idarelere verilmesine 18.10.1994 gününde oybirliği ile karar verildi.