8. Daire 1987/889 E. , 1988/366 K.
Daire : SEKİZİNCİ DAİRE
Karar Yılı : 1988
Karar No : 366
Esas Yılı : 1987
Esas No : 889
Karar Tarihi : 05/05/988
SIKIYÖNETİM K0MUTANLIĞI İSTEĞİ ÜZERİNE İLÇE İDARE KURULUNCA MUHTARIN GÖREVDEN UZAKLAŞTIRILMASINA İLİŞKİN İŞLEME KARŞI DAVA AÇILAMAYACAĞI HK.
Uyuşmazlık; … İlçesi … Köyü eski muhtarı olan ve Ordu ve Sıkıyönetim Komutanlığının yazısı ile 1402 sayılı yasa uyarınca görevinden uzaklaştırılan davacının, ayrıca anılan günden geçerli olmak üzere 442 sayılı Köy Yasasının 41.maddesi uyarınca görevinden uzaklaştırılmasına İlişkin İlçe İdare Kurulunun kararının iptali istemiyle açılan davayı, 1402 sayılı Sıkıyönetim Yasasının 2.maddesi ile Sıkıyönetim Komutanlarının bölgelerinde genel güvenlik, asayiş ve kamu düzeni açısından çalışmaları sakıncalı görülen veya hizmetleri yararlı olmayan kamu personelinin durumlarına göre atanması veya işlerine son verilmesi hakkındaki istemlerin kurum veya organlarınca derhal yerine getirileceği, aynı yasaya 2342 sayılı yasa ile eklenen ek-3.madde ilede bu Yasa ile Sıkıyönetim Komutanlıklarına tanınan yetkilerin kullanılmasına ilişkin idari işlemler hakkında iptal davası açılamayacağı kuralı bulunması nedeniyle Sıkıyönetim Komutanlığı isteği üzerine davacının görevden uzaklaştırılmış olması karşısında anılan kural gereğince bu tür işlemler hakkında iptal davası açılamayacağı gerekçesiyle reddeden İdare Mahkemesi kararının temyizen incelenerek bozulması isteminden oluşmaktadır.
İdare ve Vergi Mahkemeleri tarafından verilen kararların temyiz yolu ile incelenip bozulabilmeleri 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasasının 49.maddesinin 1.fıkrasında yazılı nedenlerin bulunmasına bağlıdır.
İdare Mahkemesince verilen kararın dayandığı gerekçe usul ve yasaya uygun olup bozulmasını gerektiren başka bir neden de bulunmadığından, temyiz isteminin reddi ile anılan kararın onanmasına karar verildi.
AZLIK OYU:
5442 sayılı İl İdaresi Yasasının 65.maddesinde İl İdare Kurullarının gerek birinci derecede gerek ikinci derecede verdikleri kararlara karşı temyiz istemlerinin doğrudan Danıştay’da incelenip karara bağlanacağı, belirtildiği gibi, Anayasa mahkemesinin 24.9.1987 günlü E:1987/5, K:1987/21 sayılı kararında da muhtarların 442 sayılı Yasanın 41.maddesi uyarınca görevlerinden çıkarılmalarında İl ve İlçe İdare Kurullarının görevli ve yetkili olduğu belirtilmiş olduğundan, İlçe İdare Kurullarınca Muhtarların görevlerinden uzaklaştırılmaları yolunda verilen kararların öncelikle itirazen İl İdare Kurulunda incelenmesi ve bu kurallarca verilen kararlara karşı temyiz istemi ile Danıştaya gelinmesi olanağı bulunmaktadır. Ayrıca, 2576 sayılı yasa ve diğer yasalarla, 442 sayılı Köy Yasasının 33. veya 41.maddelerine dayanılarak, uyarmaya karşın veya hüküm giyme nedeniyle Muhtar ve İhtiyar Kurulu üyeliğinden çıkarma görevi İdare Mahkemelerine verilmemiş, dolayısıyla İl ve İlçe İdare Kurullarının bu konudaki görev ve yetkileri sona ermemiştir. Bu durumda önce İl İdare Kuruluna itiraz edilmesi sonra verilecek karara karşı temyiz istemiye Danıştay’a başvurulması gerektiğinden, görüm ve çözümü Danıştay’a ait olan bir konuda idare mahkemesince işin esasına girilerek karar verilmesinde usul ve hukuka uyarlık bulunmaması nedeniyle görev ve yetkidışı davaya bakan idare mahkemesi kararının usul yönünden bozularak dosyanın İl İdare Kuruluna gönderilmesi gerektiği,
İşin esasına gelince, 1402 sayılı Sıkıyönetim Kanununun 2.maddesinin 28.12.1982 günlü 2766 sayılı yasa ile değişik 2.maddesinde, Sıkıyönetim Komutanlarının; bölgelerinde genel güvenlik, asayiş ve kamu düzeni açısından çalışmaları sakıncalı görülen veya hizmetleri yararlı olmayan kamu personelinin statülerine göre atanması veya işine son verilmesi, mahalli idarelerce çalışanların görevden uzaklaştırılmaları veya işlerine son verilmesi hakkındaki istemlerin ilgili kurum veya kuruluşlarca derhal yerine getirileceği, 20.10.1982 günü Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Anayasamızın 127.maddesinin (4) fıkrasında mahalli idarelerin seçilmiş organlarının, orgtanlık niteliğini kazanmalarına ilişkin itirazların çözümü ve kaybetmeleri konusundaki denetimin yargı yolu ile olacağı kuralı bulunmaktadır.
1402 sayılı yasanın anılan kuralından Sıkıyönetim bölgelerinde kamu personeli ile mahalli idarelerde çalışan personelin, görevlerinden uzaklaştırılması veya işlerine son verilmesi yolundaki Sıkıyönetim Komu tanlarının işlemlerinin ilgili kurum ve organlarca derhal yerine getirilmesi gerekmektedir. Anılan maddede yer alan mahalli idarelerde çalışanlar tanımına bu idarelerde memur, sözleşmeli veya işçi olarak çalışanların girdiği, seçimle gelen muhtarların bu tanım dışında kaldığı, ayrıca Anayasanın 127.maddesi uyarınca da, muhtarların görevlerinden
uzaklaştırılmalarının özel olarak düzenlendiği biçimde olması gerektiği açıktır.
Sıkıyönetim Komutanlarının, mahalli idarelerin seçilmiş organlarını bu arada, muhtarları görevlerinden uzaklaştırma yetkileri bulunmadığı, ancak yargı kararı ile bunların görevlerinden uzaklaştırılabileceği açık olduğundan muhtarın görevinden alınması işleminin yasaya aykırı olduğu ve bu sakat işleme karşı açılan davanın reddine ilişkin idare mahkemesi kararında hukuka uyarlık bulunmadığı ve bozulması gerektiği görüşüile karara katılmıyoruz.