Danıştay 7. Daire Başkanlığı         2022/4082 E.  ,  2023/1199 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
YEDİNCİ DAİRE
Esas No : 2022/4082
Karar No : 2023/1199

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : …Bakanlığı adına
…Akaryakıt Gümrük Müdürlüğü – …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …Anonim Şirketi
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : …Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı adına 2005 ila 2007 yıllarında tescilli muhtelif tarih ve sayılı 19 adet serbest dolaşıma giriş beyannamesi kapsamında ithalatı yapılan akaryakıt cinsi eşyanın doğrudan kendisine gelmesine rağmen ilişkili firma olan … Trading Limited (…) adına düzenlenen yurtdışı alım faturalarındaki kayıtlı bilgiler, …’ten Petrol Ofisi Anonim Şirketi (…) adına düzenlenmiş satış faturalarındaki bilgiler ile Tüpraş fiyatlarının birbirleriyle eşleştirilerek eksik beyanda bulunulduğunun cevaplı rapor ile tespit edildiğinden bahisle, kıymet farkı için ek olarak tahakkuk ettirilen katma değer vergisine vaki itirazın reddine dair işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …Vergi Mahkemesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararıyla; davanın çözüme kavuşturulabilmesi açısından, uyuşmazlık konusu ithal edilen akaryakıt cinsi eşyanın gümrük kıymetinin tespitinde yurtdışındaki malın temin edildiği ihracatçı firmanın maliyet fiyatının dikkate alınıp-alınamayacağının, sözkonusu eşyanın kıymetinin noksan beyan edilip-edilmediğinin ortaya konulması gerektiği, ülkemizin de içinde bulunduğu Akdeniz piyasasında petrol ürünlerinin pazar fiyatının ürün bazında günlük olarak yayınlanan … kotasyonları esas alınarak belirlendiği, öte yandan; …’in dünya çapında fiyat belirleme yetkisi olan ve belirlediği fiyatlar dünyadaki fiziki petrol ticaretinin büyük bir kısmında referans fiyat olarak kullanılan bir şirket olup, bu şirketin günlük yayınladığı raporlarda her petrol ürünü ve her referans liman için fiyat belirlediği, ayrıca taşıma fiyatları ve ham petrol fiyatları için de bültenler yayınladığı, uluslararası piyasalarda petrol ürünlerinin satış fiyatı, malın teslim öncesi varılan anlaşmalar ile sabitlenen fiyatı değil, alıcı ile satıcının üzerinde mutabık kaldığı bir borsa fiyatının gösterge olarak tayin edilmesi ve bu gösterge fiyata satıcının ne oranda ya da tutarda prim ya da iskonto uygulayacağının belirlenmesi sureti ile tespit edilerek ve buna ilaveten de yükleme limanında teslim edilen ürünün kalite ve kesafetine göre eskalasyon (hacim düzeltme) uygulandığı, alıcı ve satıcının mutabık kaldığı başlıca hususlar hangi tarihte yayınlanan hangi … kotasyonunun fiyatlamada esas alınacağının belirlenmesinden ibaret olduğu, ürünün satış fiyatının ürünün yükleme limanından gemiye yüklenmesi sonrasında gözetim firmasının raporuna göre tespit edilen miktar ve kaliteyi de dikkate alarak ürünün teslim alınmasından sonra ve hatta teslim tarihinden sonraki belirli bir sürede yayınlanacak … kotasyonlarının esas alındığı fiyatlama anlaşmaları olduğu gibi, ürünün Türkiye’de gümrüklenmesinden sonraki periyotlarda fiyatlandığı durumların da söz konusu olabildiği, petrol piyasasındaki bu türden alımlarda, yani satış fiyatının malın tesliminden sonra oluşacak borsa fiyatları ile belirlendiği alımlarda, başlangıçta satıcılar akreditif, gümrükleme ve malın nakliyesi için bilgi amaçlı provisional faturalar düzenlemekte ve bu provisional faturalara göre örneğin mal bedelinin belirli bir kısmının ödenmesini talep ettikleri, malın fiyatının nihai olarak oluşmasından sonra da nihai fatura göndererek ödemenin kalan kısmını talep etmekte veya iade etmesi gereken tutarlar için de Credit Note verildiği, olayda, … tarafından alımı gerçekleştirilen akaryakıta ilişkin satıcı firmalar tarafından kesilen fatura tutarının en büyük kalemini, … tarafından alım ve satım kotasyonları günlük olarak yayınlanan ve ilgili akaryakıt ürünün günlük ham cari değerini gösteren tutarın belirlediği, faturalarda uygulanacak … kotasyonlarının hangi tarihler bazında belirleneceği ise alıcı ile satıcı arasında yapılan anlaşmaya göre yükleme tarihi çerçevesinde belirlendiği, diğer taraftan, …’in akaryakıtı, tedarikçilerle yapılan dönemsel anlaşmalar kapsamında veya spot olarak piyasadan satın aldığı ve fiyatın temelde alıcı ve satıcıdan bağımsız olarak belirlendiği, … tarafından …’a satılacak akaryakıtın satış esaslarının ne olacağının ise 03/09/2001 tarihli “Akaryakıt Ürünleri Alım Sözleşmesi” ile belirlendiği, buna göre fiyatlandırma; … başlığı altında yayımlanan düşük ve yüksek kotasyonların aritmetik ortalaması üzerinden hesaplandığı, …’in …’a … kotasyonlarını esas alarak fakat gerek navlun, katkı, yükleme masrafları gibi kargolarla ilgili diğer maliyetleri, gerekse de …’ın talebine uygun olarak fiyatlandırma periyodu, finansman koşulları ve hedge işlemlerinin sonuçlarına gerekli ilaveleri de yaparak satış yaptığı, …’in …’a satışını yaptığı kargolarda, faturaya esas teşkil eden kargo haricinde geçmiş kargolara ilişkin maliyet ve gider kalemlerinin etkisinin yansıtılması gibi spesifik ve sistematik bir fiyatlama metodu uygulamadığı, hedge işlemleri …’nin talebi üzerine …’a satılmış kargoların iç piyasada satışına kadar geçecek sürelerde oluşacak iç piyasa fiyat değişimlerine karşın korunma amaçlı olarak yapılan işlemler olduğunun anlaşıldığı, …’in esas kuruluş amacının raporda da belirtildiği üzere, uluslararası petrol ticareti ve bunun finansmanına ilişkin yöntem ve gelişmelerin bizzat yerinde, petrol piyasasında bir oyuncu olarak yer almak sureti ile öğrenilmesi ve bu konuda ana hissedarı Petrol Ofisinde bilgi birikimi ve tecrübe oluşmasını sağlanması olmakla birlikte, uygun fiyat ve zamanlarda ana hissedar dışındaki üçüncü kişilerle ticaret yapıldığı, …’ın petrol ürünlerini Tüpraştan almak yerine … aracılığıyla ithal etmek suretiyle maliyet tasarrufu elde ettiği hususları gözönünde bulundurulduğunda, …’in sadece aracı olarak nitelendirilmesinin iktisadi ve ticari icaplara uygunluk arz etmediği, ayrıca petrolün fiyatının, Londra Petrol Borsasında ham petrol fiyatlarının yükselmesine ya da düşmesine bağlı olarak değiştiği, bazen bu değişikliklerin, konjonktürel dalgalanmalara bağlı olarak sert düşme ve yükselme şeklinde de olabildiği, buna bağlı olarak akaryakıt fiyatlarının da değiştiği hususları bir arada değerlendirildiğinde, müfettişler tarafından ileri sürülen … tarafından … fiyatlarının gözardı edilmesi ya da bilinmemesinin mümkün olmadığı iddiası da iktisadi ve ticari icaplarla örtüşmediği, diğer taraftan …’ın %100 iştiraki olan …’in ilişkili şirket olduğu hususunda ihtilaf bulunmadığı, 4458 sayılı Gümrük Kanunu uyarınca, satış bedelinin belirlenmesinde, alıcı ile satıcı arasında bir ilişkinin varlığının, satış bedelinin reddedilmesi için tek başına yeterli bir neden oluşturmayacağı, böyle durumlarda, satışa ilişkin koşulların incelenerek, bu ilişkinin fiyatı etkilemediğinin belirlenmesi durumunda, satış bedelinin kabul edileceğinin belirtildiği, bu ilişkinin varlığının fiyatı etkilediğinin davalı idarece, şüpheden uzak, somut ve kesin inandırıcı delillerle ortaya konulmadığı hususu yukarıda ayrıntılı bir şekilde izah edildiğinden, beyan edilen bedelin gümrük kıymetine esas alınması gerektiği sonucuna varıldığı, davacı tarafından … firmasından satın alınarak ithal edilen akaryakıt cinsi eşyaların gümrük kıymetinin, eşyanın satış bedeli olduğu ve bu bedelin ihracatçı firmaya ödendiği, davalı idare tarafından, ithalatta ibraz edilen ithalat faturasında kayıtlı bedel dışında ihracatçıya doğrudan ya da dolaylı döviz transferi veya başka bir ad altında ödeme yapıldığının ortaya konulamadığı gibi eşyanın beyan edilen gümrük kıymetinin bir emsal kıymete nazaran daha düşük olduğunun da davalı idarece ispatlanamadığı, kaldı ki; davacı şirket tarafından, ithal edilen akaryakıt cinsi eşyalar için beyan edilen gümrük kıymetinin ithalat tarihlerinde Gümrük ve Ticaret Bakanlığının gümrük idarelerine yönelik … tarihli ve … sayılı talimatı uyarınca referans kıymet olarak kabul edilen Tüpraş Rafineri satış kıymetinin üzerinde olduğu (bir beyanname hariç), bu kıymetin altında olanların da diğer gider adı altında tahakkuk tablosunda beyan edilmek suretiyle, referans fiyattan beyan edildiği anlaşılmakla, beyannameler muhteviyatı akaryakıt cinsi eşyanın kıymetinin noksan bulunduğu açık, somut ve hukuken kabul edilebilir delillerle ispatlanmadan eksik incelemeye dayalı olarak hazırlanan raporlar uyarınca ek olarak tahakkuk ettirilen katma değer vergisine vaki itirazın reddine dair işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu kararın hukuka ve usule uygun olduğu ve davalı idare tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği gerekçesiyle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Rusya, Ukrayna, Yunanistan, İsrail, Romanya, Libya gibi ülke çıkışlı eşyanın …’e, …’ten de …’a fatura edildiği, bununla birlikte … adına düzenlenen faturalarda ve uluslararası taşıma belgelerinde “notify-eşya alıcı” olarak …’ın kayıtlı olduğu ve eşyanın da 2-3 gün gibi bir sürede çıkış ülkesinden … terminaline ulaştığı, SPK raporunda … tarafından serbest dolaşıma giriş beyannameleri ekinde gümrük idarelerine ibraz edilen faturalardaki fiyatların, …’in bu sevkiyatlara ilişkin yurt dışından alışlarını gösteren faturalarda kayıtlı fiyatlara göre düşük olduğunun belirtildiği, bu nedenle kıymet eksikliği oluştuğundan dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan kararın onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Yedinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Bölge idare mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1.Temyiz isteminin reddine,
2…. Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararının ONANMASINA,
3. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 50. maddesi uyarınca, bu kararın taraflara tebliği ve bir örneğinin de Bölge İdare Mahkemesine gönderilmesini teminen dosyanın ilk derece Mahkemesine gönderilmesine, 01/03/2023 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.