Danıştay 7. Daire Başkanlığı 2022/3068 E. , 2023/632 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
YEDİNCİ DAİRE
Esas No : 2022/3068
Karar No : 2023/632
TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Bakanlığı adına
… Gümrük Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : …İthalat İhracat Ticaret ve Sanayi Limited Şirketi
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı adına 2017 ila 2020 yıllarında tescilli muhtelif tarih ve sayılı 33 adet serbest dolaşıma giriş beyannamesi muhteviyatı eşyaya ilişkin olarak gözetim uygulaması nedeniyle fazladan ödenen ithalat vergilerinin mahkeme kararıyla iade edilmesinden sonra davacı tarafından gözetim belgesi ibraz edilmediğinden bahisle 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 235. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendine istinaden karara bağlanan para cezasına vaki itirazın reddine dair işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 235. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendinde öngörülen, eşyanın ithalinin lisansa, şarta, izne, kısıntıya veya belli kuruluşların vereceği uygunluk ve yeterlilik belgesine tabi olduğu halde uygunluk ve yeterliliğe tabi değilmiş veya belge alınmış gibi cezayı gerektiren fiillerin davacı şirket yönünden somut olayda gerçekleşmediği ve davalı idare tarafından bu yönde herhangi bir tespitin yapılmadığı anlaşıldığından, davacı şirketin maddede belirtilen fiilleri işlediği yolunda somut ve hukuken bağlayıcı tespit olmaksızın alınan ceza kararına vaki itirazın reddine dair işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu kararın hukuka ve usule uygun olduğu ve davalı idare tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği gerekçesiyle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI :Tesis edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : İstemin reddi gerektiği savunulmaktadır.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Dosyanın ve Dairemizin E: 2021/2980 sayılı dosyanın birlikte incelenmesinden; iptali istenilen işlemin konusunu oluşturan para cezasına vaki itirazın zımnen reddine dair işlemin … Vergi Mahkemesinin E:… sayılı dosyasında dava konusu edildiği anlaşıldığından, işbu ikinci davanın derdestlik nedeniyle incelenmeksizin reddedilmesi gerekirken, işin esası incelenmek suretiyle verilen kararın bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Yedinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
İLGİLİ MEVZUAT:
4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 242. maddesinin 1. fıkrasında, yükümlülerin, kendilerine tebliğ edilen gümrük vergileri, cezalar ve idari kararlara karşı tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde bir üst makama, üst makam yoksa aynı makama verecekleri bir dilekçe ile itiraz edebilecekleri; 2. fıkrasında, idareye intikal eden itirazların otuz gün içinde karara bağlanarak ilgili kişiye tebliğ edileceği; 3. fıkrasında, itiraz dilekçelerin süresi içinde yanlış makama verilmesi halinde, itirazın süresinde yapılmış sayılacağı ve idarece yetkili makama ulaştırılacağı; 4. fıkrasında da, itirazın reddi kararlarına karşı işlemin yapıldığı yerdeki idari yargı mercilerine başvurulabileceği hükme bağlanmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Bu hükümlere göre, Gümrük Kanunu’nda öngörülen idari itiraz prosedürü tamamlanmadan idari yargı yoluna başvurulamayacağı gibi, yükümlülerin itiraz başvurularının bir üst makamca otuz gün içinde karara bağlanarak sonucunun ilgilisine tebliği yasal bir zorunluluk olduğundan; bu sürenin cevapsız geçirilmesi halinde, idari başvuruların zımnen reddedildiğinin kabulü zorunludur. Aksi halde, idari başvuruların, cevap verilmemek suretiyle sürüncemede bırakılması ve dolayısıyla, hak arama özgürlüğünün kısıtlanması sonucunu doğuracak uygulamaların ortaya çıkması kaçınılmazdır.
Bu bakımdan, ek tahakkuk ve para cezasına ilişkin işlemlere karşı yapılan itiraz başvurusu üzerine otuz günlük süre içinde karar verilerek tebliğ edilmemesinin, itirazın zımnen reddedildiği anlamına geldiği, bu şekilde oluşan işlemin de, idari davaya konu edilebilecek kesin ve yürütülmesi zorunlu idari işlem niteliğinde olan bu işlemlerin iptali istemiyle süresinde açılan dava devam ederken itiraza verilen cevabın tebliğ edilmesinin zımni ret işlemini ortadan kaldırmayacağı açıktır.
Öte yandan, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nda “derdestlik” müessesesi düzenlenmemiş ve Kanunun 31. maddesinde, Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu ve onun yerine kabul edilen Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun derdestlik ile ilgili maddelerine atıfta bulunulmamış olmakla birlikte, tarafları ve konusu aynı olan bir davanın daha önce aynı veya başka bir mahkemede açıldığı ve görülmekte olduğunun saptanması halinde, usul hukukunun temel kavramlarından olan “derdestlik” müessesesinin temelinde yatan, ilk davanın aynısı olan ikinci davanın açılmasında davacının hukuki yararı bulunmadığı olgusundan hareketle, ikinci davanın derdestlik nedeniyle incelenmeksizin reddine karar verilmesi gerekmektedir.
Dosyanın ve Dairemizin 2021/2980 esasında kayıtlı dosyanın birlikte incelenmesinden; işbu davada iptali istenilen işlemin konusunu oluşturan para cezasına vaki itirazın zımnen reddine dair işlemin … Vergi Mahkemesinin … esasına kayıtlı dosyasında, 2017 ila 2020 yıllarında tescilli muhtelif tarih ve sayılı 33 adet serbest dolaşıma giriş beyannamesi muhteviyatı eşyaya ilişkin olarak gözetim uygulaması nedeniyle fazladan ödenen ithalat vergilerinin mahkeme kararıyla iade edilmesinden sonra davacı tarafından gözetim belgesi ibraz edilmediğinden bahisle 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 235. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendine istinaden karara bağlanan para cezasına vaki itirazın zımnen reddine dair işlemin dava konusu edildiğinin anlaşılması karşısında, ilk davadan sonra açılan, tarafları, konusu ve sebebi aynı olan işbu ikinci davanın derdestlik nedeniyle incelenmeksizin reddedilmesi gerekirken, davanın esası incelenmek suretiyle verilen kararda Yargılama Hukuku kurallarına uyarlık görülmemiştir.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1.Temyiz isteminin kabulüne,
2…. Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Daireye gönderilmesine,
4. 492 sayılı Harçlar Kanunu’nun 13. maddesinin (j) bendi parantez içi hükmü uyarınca alınması gereken harç dahil olmak üzere, yargılama giderlerinin yeniden verilecek kararda karşılanması gerektiğine, 16/02/2023 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.