Danıştay 7. Daire Başkanlığı 2019/557 E. , 2022/5245 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
YEDİNCİ DAİRE
Esas No : 2019/557
Karar No : 2022/5245
TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Bakanlığı adına … Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: …, .. ve … sayılı Transit Refakat Belgeleri ile transit geçiş yapmak üzere Kapıkule Tır Gümrük sahasına giriş yapan araç içerisinde belge kapsamında yer almayan toplam 371 koli içerisinde 3705 çift kadın ayakkabısı cinsi eşyanın beyan harici eşya olarak tespit edilmesi üzerine, 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 235. maddesinin 5. fıkrası uyarınca, gümrüklenmiş değerinin iki katı tutarında karara bağlanan para cezasına vaki itirazın reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; olayda, transit refakat belgeleri muhteviyatı eşyayı taşıyan aracın X-Ray taraması sonrasında yapılan fiziki muayenesinde transit refakat belgeleri ve eki faturada beyan edilen eşyanın beyana uygun bir şekilde taşıt içerisinde olduğu, ayrıca taşıtta beyan edilenin dışında 198 koli içerisinde her biri 10 çift … marka bot kadın ayakkabısı, 90 koli içerisinde her biri 10 çift … marka bot cinsi kadın ayakkabısı, 82 koli içerisinde her biri 10 çift, 1 koli içerisinde 5 çift …marka babet cinsi kadın ayakkabısı olmak üzere toplamda 371 koli içerisinde 3705 çift kadın ayakkabısı cinsi beyan harici eşyanın tespit edilmesi üzerine para cezası kararı alındığı, Mahkemelerinin ara kararı ile “söz konusu eşyaların gümrüklenmiş değerlerinin hangi yöntemlere göre ve ne suretle belirlendiğinin” sorulması üzerine; söz konusu eşyaların gümrüklenmiş değerlerinin, … ve … marka kadın botu ile … marka kadın babeti eşyaların cins olarak birbirinden farklı modellerinin bulunduğu, bazı modellerin üzerinde etiketin yer aldığı, bazı modellerde ise herhangi bir etikete rastlanılmadığı, bu nedenle fiyat etiketi bulunan eşyaların satış fiyatları üzerinden vergilerinin düşülerek CIF kıymete ulaşıldığı, fiyat etiketi bulunmayan eşyaların CIF kıymetinin ise piyasa araştırmasına göre takdiri olarak belirlendiği, dosyada mevcut transit refakat belgeleri incelendiğinde cezaya esas alınan eşyanın bu belgeler kapsamında olmadığı ve bu kapsamda beyan harici eşya niteliğinde olduğu, beyan dışı bırakılan eşyalar nedeniyle idari para cezası uygulanması gerekmesine karşın, söz konusu eşyanın gümrüklenmiş değerinin 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 23. maddesi uyarınca, söz konusu Kanun’un ikinci kısmının üçüncü bölümünde yer alan hükümler çerçevesinde belirlenmesi gerekirken eksik incelemeye dayalı olarak belirlenen kıymet üzerinden alınan para cezası kararı ile bu cezaya vaki itirazın reddine ilişkin bölge müdürlüğü işleminde hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle davaya konu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu kararın hukuka ve usule uygun olduğu ve davalı idare tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği gerekçesiyle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Transit refakat belgesi ile transit rejim kapsamında yurda giren araç içerisinde beyan harici eşya tespit edilmesi üzerine 4458 sayılı Kanun hükümleri uyarınca tesis edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : İstemin reddi gerektiği savunulmaktadır.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’İN DÜŞÜNCESİ : Olay tarihinde yürürlükte bulunan 4458 sayılı Kanun’un 235. maddesinin 5. fıkrasında, Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen transit rejime tabi serbest dolaşımda olmayan eşyanın, beyan edilenden belirgin şekilde farklı cinste eşya olduğunun tespiti halinde, farklı çıkan eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı idari para cezası alınacağı düzenlenmiş olup, beyan edilenden fazla çıkan eşyanın anılan madde kapsamında değerlendirilmesi mümkün görülmediğinden, yukarıda yer verilen madde kapsamında değerlendirilemeyecek dava konusu para cezasını, istemin özeti bölümünde yazılı gerekçe ile iptal eden mahkeme kararında sonucu itibariyle isabetsizlik bulunmadığından, temyiz isteminin reddi gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Yedinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
…, … ve … sayılı Transit Refakat Belgeleri ile transit geçiş yapmak üzere Kapıkule Tır Gümrük sahasına giriş yapan araç içerisinde belge kapsamında yer almayan toplam 371 koli içerisinde 3705 çift kadın ayakkabısı cinsi beyan harici eşya tespit edilmesi üzerine, 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 235. maddesinin 5. fıkrası uyarınca, gümrüklenmiş değerinin iki katı tutarında karara bağlanan para cezasına vaki itirazın reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT :
4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 3. maddesinin 16. fıkrasında; gümrük beyanının eşyanın bir gümrük rejimine tabi tutulması talebinde bulunulmasını ifade edeceği, 17. fıkrasında; beyan sahibinin, kendi adına beyanda bulunan kişi veya adına beyanda bulunulan kişi olduğu; 20. maddesinin 5911 sayılı Kanun ile değişik (a) bendinde; ”rejim hak sahibi” deyiminin, kendi adına ve hesabına gümrük beyanını yapan veya hesabına gümrük beyanı yapılan kişi veya bu kişilere ait bir gümrük rejimi ile ilgili hakların veya yükümlülüklerin devredildiği kişiyi ifade ettiği, (b) bendinde ise; transit rejiminde rejim hak sahibine “asıl sorumlu” denileceği; 86. maddesinin 1. fıkrasında; asıl sorumlunun eşyayı öngörülen süre içerisinde ve gümrük idareleri tarafından ayniyetinin tespiti amacıyla alınan önlemlere uymak suretiyle, varış gümrük idaresine sağlam ve noksansız olarak sunmak ve transit rejime ilişkin hükümlere uymakla yükümlü olduğu; bu kişilerin yükümlülükleri saklı kalmak kaydıyla, transit rejimine göre taşındığını bilerek eşyayı kabul eden taşıyıcı veya alıcının da, eşyayı öngörülen süre içerisinde ve gümrük idareleri tarafından eşyanın ayniyetinin tespiti amacıyla alınan tedbirlere uymak suretiyle, varış yeri gümrük idaresine sağlam ve noksansız olarak sunmakla yükümlü oldukları, 235. maddesinin olay tarihinde yürürlükte bulunan şekliyle 5. fıkrasında; Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen ve transit rejim beyanında bulunulan serbest dolaşımda olmayan eşyanın, beyan edilenden belirgin bir şekilde farklı cinste eşya olduğunun tespiti halinde, farklı çıkan eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı idari para cezası alınacağı hükme bağlanmıştır.
Gümrük Yönetmeliği’nin olay tarihinde yürürlükte bulunan mülga 278. maddesinde ise, Türkiye Gümrük Bölgesine getirilerek transit rejimine konu edilen serbest dolaşımda olmayan eşyanın giriş gümrük idaresinde yapılan kontrolü neticesinde, beyan edilenden açıkça farklı olduğu tahlil, teknik inceleme ve araştırmaya gerek olmaksızın kolayca anlaşılabilen ve gümrük vergileri ve/veya ticaret politikası önlemleri açısından farklılık oluşturan eşyanın, belirgin bir şekilde farklı cinste eşya olarak kabul edileceği, Kanun’un 235. maddesinin 5. fıkrası uyarınca idari para cezası uygulanmasını müteakip eşyanın sevkine izin verileceği belirtilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden, 4458 sayılı Kanun’un 235. maddesinin 5. fıkrası uyarınca ceza kesilebilmesi için transit rejim beyanında bulunulan serbest dolaşımda olmayan eşyanın, beyan edilenden belirgin bir şekilde farklı cinste eşya olması; bir eşyanın belirgin bir şekilde farklı cinste eşya olduğunun kabul edilebilmesi için giriş gümrük idaresinde yapılan kontrolü neticesinde, beyan edilenden açıkça farklı olduğunun tahlil, teknik inceleme ve araştırmaya gerek olmaksızın kolayca anlaşılabilmesi ve gümrük vergileri veya ticaret önlemleri açısından farklılık oluşturması şartlarının birlikte gerçekleşmesi gerektiği sonucuna ulaşılmaktadır.
Olayda ise, transit beyannamesi kapsamında belirgin bir şekilde farklı cinste eşya beyan edilmesi değil, belge muhteviyatında yer almayan fazladan tespiti yapılan eşyaların mevcudiyeti söz konusudur.
Bu bakımdan, anılan madde hükmünün olayda uygulanma imkanı bulunmadığından, belirtilen hüküm dayanak gösterilmek suretiyle kesilen para cezasını yazılı gerekçeyle iptal eden mahkeme kararına yönelik istinaf başvurusunun reddine ilişkin kararda sonucu itibarıyla yasal isabetsizlik bulunmamıştır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararına yönelik TEMYİZ İSTEMİNİN REDDİNE,
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 50. maddesi uyarınca, bu kararın taraflara tebliği ve bir örneğinin de Bölge İdare Mahkemesine gönderilmesini teminen dosyanın ilk derece Mahkemesine gönderilmesine, 20/12/2022 tarihinde kesin olarak oyçokluğuyla karar verildi.
(X) KARŞI OY :
4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 235. maddesi 5. fıkrasının fiilin gerçekleştiği tarihteki yürürlük şeklinde; Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen ve transit rejim beyanında bulunulan serbest dolaşımda olmayan eşyanın, beyan edilenden belirgin bir şekilde farklı cinste eşya olduğunun tespiti halinde, farklı çıkan eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı idari para cezası alınacağı, hükme bağlanmıştır.
Gümrük Yönetmeliğinde farklı eşya tanımlanmış olup, transit rejimine konu edilen serbest dolaşımda olmayan eşyanın giriş gümrük idaresinde yapılan kontrolü neticesinde, beyan edilenden açıkça farklı olduğu tahlil, teknik inceleme ve araştırmaya gerek olmaksızın kolayca anlaşılabilen ve gümrük vergileri ve/veya ticaret politikası önlemleri açısından farklılık oluşturan eşya, belirgin bir şekilde farklı cinste eşya olarak kabul edilmiştir.
Dosyanın ilgili mevzuat ile birlikte değerlendirilmesinden; transit rejim beyanıyla bu rejim hükümlerine tabi olunmakla, beyannamenin sunulması ile araçta “yanlızca bu beyana konu” eşyanın yer aldığı bunun dışında eşyanın olmadığı anlamına geldiği tabiidir. Aksi düşünce “beyan harici” ifadesini beyan haricinde farklı eşya da olsa bu eşyanın transit geçmesine izin verileceği anlamını doğuracaktır. Nitekim dosya kapsamında beyan harici 198 koli bot, 90 koli ayakkabı vb. eşyanın fiziki kontrol ile tespiti yapılmasına rağmen beyan harici farklı eşya olmadığı, beyannamede yer alan eşyanın yanında fazladan farklı nitelikte çıkan eşya söz konusu olduğu hallerde cezanın uygulanmaması ve transit geçişin gerçekleşebileceği sonucu doğmuş olmaktadır.
Bu bağlamda beyan edilenden farklı eşya çıkmış olması hali ile beyan edilenin yanında farklı eşyanın tespit edilmesi aynı anlam ve sonuç doğurmakla birlikte 4458 sayılı Kanun’da 24/10/2019 tarih ve 7190 sayılı Kanun ile 235. maddesinin 5. fıkrasında ve Gümrük Yönetmeliğinin 243. maddesinde yapılan değişik hükümlerinin davacının lehine düzenleme olup olmaması durumlarına göre değerlendirilmek üzere temyize konu kararın bozulması gerektiği oyu ile karara katılmıyorum.