Danıştay 7. Daire Başkanlığı 2019/4594 E. , 2022/5070 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
YEDİNCİ DAİRE
Esas No : 2019/4594
Karar No : 2022/5070
TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Vergi Dairesi Müdürlüğü
KARŞI TARAF (DAVACI) : … Madeni Yağ Petrol Ürünleri Kimya Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:… K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı şirketin, üzerine ihtiyati haciz konulan Rize Gümrük Müdürlüğü uhdesindeki çay cinsi emtianın … tarih ve … sayılı işlemle 17/12/2018 tarihinde açık arttırma ile satışının yapılacağı yolunda tesis edilen menkul mal satışına dair işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararıyla; amme alacağının korunması amacıyla tesis edilen ihtiyati haciz işleminin, kesinleşen ve vadesinde ödenmeyen bir vergi borcu için ödeme emri tebliğ edilmesinden sonra cebren tahsili amacıyla kat’i hacze dönüştürülmediği sürece, ihtiyaten haczedilen malların satılarak paraya çevrilmesini mümkün kılmadığı, salt malın bozulma ve çürümeye elverişli bir mal olması ve satılmaması halinde amme alacağının tahsil güvenliğinin kalmayacağı ileri sürülerek tesis edilen dava konusu satış işleminde, ürünlerin teknik donanımlı depolarda muhafaza edilmesi halinde bozulmayacağı da dikkate alındığında hukuka uygunluk görülmediği gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar vermiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu kararın hukuka ve usule uygun olduğu ve davalı idare tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği gerekçesiyle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Tahsilat Genel Tebliği uyarınca ihtiyaten haczedilen malların bozulması, çürümesi gibi nedenlerle korunmasının mümkün olmadığı hallerde derhal paraya çevrilmesi gerektiği, uyuşmazlık konusu eşyanın bulunduğu antreponun teknik donanımlı bir depo olmadığı ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan kararın onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Yedinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davacı şirketin, üzerine ihtiyati haciz konulan Rize Gümrük Müdürlüğü uhdesindeki çay cinsi emtianın … tarih ve … sayılı işlemle 17/12/2018 tarihinde açık arttırma ile satışının yapılacağı yolunda tesis edilen menkul mal satışına dair işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT :
6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’un 13. maddesinde, ihtiyati haczin, bu maddede 7 bent halinde sayılmış olan hallerden herhangi birinin mevcudiyeti halinde hiçbir müddetle mukayyet olmaksızın alacaklı amme idaresinin mahalli en büyük memurunun kararıyla, haczin ne suretle yapılacağına dair olan hükümlere göre derhal tatbik olunacağı hükme bağlanmış olup, aynı maddenin 3. bendinde ise, borçlunun kaçmış olması veya kaçması, mallarını kaçırması ve hileli yollara sapması ihtimallerinin olması bu hallerden sayılmış, 62. maddesinde, borçlunun mal bildiriminde gösterilen veya tahsil dairesince tespit edilen borçlu veya üçüncü şahıslar elindeki menkul malları ile gayrimenkullerinden, alacak ve haklarından amme alacağına yetecek miktarının tahsil dairesince haczolunacağı belirtilmiş, “Menkul Malların Satışı” başlıklı 84. maddesinde; menkul malların tahsil dairelerince haczin yapıldığı tarihten itibaren üç ay içinde satışa çıkarılacağı, bozulma, çürüme ve benzeri sebeplerle muhafazasına imkan olmıyan veyahut beklediği takdirde mühim bir değer düşüklüğüne uğraması muhtemel bulunan malların paraya çevrilmesine derhal başlanabileceği, 74. maddesinde; satıştan elde edilen bedelden, takip masrafları ve takip edilen amme alacağı düşülerek kalan kısmın borçlunun borçlarına mahsup edileceği artan bakiyenin borçluya verileceği hüküm altına alınmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
6183 sayılı Kanun’un 84. maddesinde; menkul malların tahsil dairelerince haczin yapıldığı tarihten itibaren üç ay içinde satışa çıkarılacağı, bozulma, çürüme ve benzeri sebeplerle muhafazasına imkan olmıyan veyahut beklediği takdirde mühim bir değer düşüklüğüne uğraması muhtemel bulunan malların paraya çevrilmesine derhal başlanabileceği öngörülmüştür.
Söz konusu Kanun’un amme alacaklarının cebren tahsilini düzenleyen ilgili kısımları ile anılan fıkra hükmü birlikte değerlendirildiğinde, bu Kanun kapsamında, bir malın satışının yapılabilmesi için, bozulma yahut çürüme tehlikesi olan mallar da dahil olmak üzere, ödeme emri safhası da tamamlanarak kesin hacze dönüşmüş bir alacağın varlığının şart olduğu gerekçesiyle dava konusu işlemin iptali yolundaki mahkeme kararının yerinde olduğu anlaşılmaktadır. Davalı idarece, temyiz dilekçesinde Tahsilat Tebliğinde yer alan ihtiyati hacze konu malların bozulma tehlikesinin varlığı halinde malların derhal satılabileceği yolundaki düzenleme uyarınca tesis edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı ileri sürülmüşse de, mülkiyet hakkına dokunan bu düzenlemenin tebliğle yapılması mümkün olmayıp, ihtiyati haciz konusu bir eşyanın satılmasına kanunen imkan bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1…. Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararına yönelik TEMYİZ İSTEMİNİN REDDİNE,
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 50. maddesi uyarınca, bu kararın taraflara tebliği ve bir örneğinin de Bölge İdare Mahkemesine gönderilmesini teminen dosyanın ilk derece Mahkemesine gönderilmesine, 13/12/2022 tarihinde kesin olarak oyçokluğuyla karar verildi.
(X) KARŞI OY :
6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’un “Menkul malların satışı” başlıklı 84. maddesinde; bozulma, çürüme ve benzeri sebeplerle muhafazasına imkan olmıyan veyahut beklediği takdirde mühim bir değer düşüklüğüne uğraması muhtemel bulunan malların paraya çevrilmesine derhal başlanabileceği, “Satış şekli, artırma ve ilan” başlıklı 85. maddesinde; bozulma, çürüme ve benzeri sebeplerle korunması mümkün olmayan ya da beklediği zaman önemli bir değer düşüklüğüne uğrayacağı anlaşılan mallar ile muhafazası tehlikeli veya masraflı olan malların (…) satılabileceği, anılan Kanun’un uygulanmasına ilşkin ikincil düzenleme olan Tahsilat Genel Tebliğinin İkinci Bölümünün “İhtiyati Haciz” başlıklı II. maddesinin 10. fıkrasında; ihtiyati haciz kat’i hacze dönüştürülmediği sürece, ihtiyaten haczedilen malların satılarak paraya çevrilmesinin mümkün olmadığı, ancak, ihtiyaten haczedilen malların bozulması, çürümesi gibi nedenlerle korunmasının mümkün olmadığı veya beklediği zaman önemli bir değer düşüklüğüne uğrayacağının anlaşılması halinde derhal paraya çevrilerek elde edilen tutarların teminat olarak muhafaza edileceği belirtilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden; Davalı idare tarafından, Rize Gümrük Müdürlüğü uhdesindeki çay cinsi eşyanın … tarih ve … sayılı işlemle 17/12/2018 tarihinde açık arttırma ile satışının yapılacağı yolunda tesis edilen menkul mal satışına dair işlem ile, eşyanın bozulması halinde oluşabilecek değer kaybının önlenmesi bakımından, davacının da lehine olacak şekilde, muhtemel kamu alacağının güvence altına alınması amaçlanmaktadır. Nitekim ihtiyati hacze konu olan emtianın korunması için gerekli teknik donanımlı depo bulunmaması nedeniyle bozulması halinde her iki tarafın da zarara uğrayacağı açıktır. Anılan tebliğde yer alan; korunması mümkün olmayan ve değer düşüklüğüne uğrayacak olan ihtiyaten haczedilmiş malların satılarak elde edilen tutarların teminat olarak muhafaza edileceğine dair düzenlemenin, mülkiyet hakkının korunması amacıyla getirildiği şüphesiz olup, haciz sonrası satıştan farklı olarak, satış tutarının idarenin alacağına karşılık tahsili söz konusu olmadığı gibi işbu düzenleyici işlem yürürlükte olup dava konusu da edilmemiştir. Bozulma ihtimali olan ihtiyati hacze konu malların satışının söz konusu olmaması halinde telef olması ya da borçluya geri verilmesi dışında bir seçenek kalmayacak olup Kanun’la idareye verilen ihtiyati haciz yapma yetkisinin bu nevi mallar için sınırlandırılması ve ortadan kaldırılması sonucunu doğuracağı açıktır.
6183 sayılı Kanun’un cebren tahsile yönelik ilgili maddeleri kapsamında ihtiyati hacze konu bozulabilecek durumdaki malların değerini kaybetme tehlikesine karşı borçluyu koruyucu bir tedbir olarak satışının, yetkili idarece tebliğ ile düzenlenerek kurala bağlanmış olması ve mezkur tebliğin ihmali için gerekli hukuki koşulların bulunmaması karşısında, söz konusu kural doğrultusunda tesis edilen menkul mal satışı işleminde hukuka aykırılık bulunmadığından kararın bozulması gerektiği oyu ile, Daire kararına katılmıyoruz.