Danıştay 7. Daire Başkanlığı         2019/3820 E.  ,  2022/5077 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
YEDİNCİ DAİRE
Esas No : 2019/3820
Karar No : 2022/5077

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLLERİ : Av. … – Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Bakanlığı adına … Gümrük Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem: Geçici ithalat rejimi kapsamında davacının sevk ve idaresinde 10/09/2016 tarihinde yurda giriş yapan …plakalı taşıtın 1 Seri No’lu Geçici İthal Edilen Kara Taşıtlarına İlişkin Gümrük Genel Tebliği’nin 15. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde belirtilen süreyi ihlal ettiği ve süresi içerisinde yurt dışına çıkarılmadığının tespit edildiğinden bahisle 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 238. maddesinin 1. fıkrası uyarınca gümrüklenmiş değerin iki katı tutarında karara bağlanan para cezasına vaki itirazın reddine dair işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; geçici ithalat kapsamında yurda giriş yapan ticari kullanıma mahsus kara taşıtlarına otuz güne kadar yurtta kalma süresi verileceği, kaza, yangın gibi beklenmeyen hallerin yurtta kalma süresi içerisinde cereyan ettiğinin resmi belgelerle ispatlanması koşuluyla herhangi bir gümrük idaresine süre uzatım talebinde bulunulabileceği, bu durumlara yönelik süre uzatım talebinde bulunulmayan ve süresi içerisinde yurt dışı edilmeyen ticari kullanıma mahsus kara taşıtlarının getiriliş amacı dışında kullanılması, bir başkasına kiralanması, ödünç verilmesi, izinsiz devredilmesi, satılması, hak sahibi olmayan kişilerce kullanılması, parçalarının izinsiz olarak değiştirilmesi durumlarından herhangi birinin tespiti halinde 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 238. maddesi uyarınca idari para cezası uygulanabileceği, anılan Yasa maddesi kapsamında süresinde yurt dışı edilmeme nedeniyle idari para cezası uygulanmasının yalnızca kişisel kullanıma mahsus kara taşıtları için geçerli olduğu, 10/09/2016 tarihinde yurda giriş yapan aracın süresi içerisinde yurt dışına çıkarılmadığı açık olmakla birlikte, ticari kullanıma mahsus kara taşıtlarının getiriliş amacı dışında kullanılması durumuna yönelik davalı idarece yapılmış herhangi bir tespit bulunmadığından, 4458 sayılı Kanun’un 238. maddesi uyarınca tesis edilen idari para cezası kararında hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: Geçici ithalat rejimine tabi tutulan ticari kullanıma mahsus aracın 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nda yapılan eşya tanımı uyarınca bizatihi kendisinin rejimin konusunu oluşturduğu, 1 Seri No’lu Geçici İthal Edilen Kara Taşıtlarına İlişkin Gümrük Genel Tebliğinin 15. maddesinde, geçici ithalata konu ticari kullanıma mahsus kara taşıtlarına 30 (otuz) güne kadar süre verileceği, 17. maddesinde, bu sürenin yurda geçici giriş yapan yabancı plakalı kara taşıtı sahibi, sürücüsü veya firma yetkilisinin elinde olmayan nedenlerle aşılması durumunda vuku bulan mücbir sebebin taşıtın yurtta kalma süresi içerisinde cereyan ettiğinin resmi belgelerle ispatlanması ya da ihracatçının yükünü zamanında tedarik edememesi nedeniyle yüklemenin gecikmesi hâlinde bunun ihracatçıdan alınacak belge ile kanıtlanması durumunda, süre uzatım talebinde bulunulabileceğinin düzenlendiği, olayda, geçici ithalat rejimi kapsamında Türkiye’ye 10/09/2016 tarihinde giriş yapan aracın (eşyanın) Türkiye’de kalma süresini aştığı, ayrıca davacının idari para cezası kararına karşı sunduğu itiraz dilekçesinde mücbir sebebin vuku bulduğu hususunda resmi belge ibraz etmek suretiyle, ilgili idareye yaptığı bir müracaatı ile süre uzatım talebi bulunmadığı gibi yargılama aşamasında da anılan nitelikte bir belge sunmadığı, dolayısıyla süresi içinde yurt dışı edilmeyen aracın (eşyanın), 30 günden fazla ülke sınırlarında kalmasını haklı gösterecek bir durumun mevcut olmadığı anlaşıldığından, olayda geçici ithalat rejimine ilişkin hükümlerin ihlal edildiği sonucuna ulaşıldığı gerekçesiyle istinaf başvurusunun kabulü ile mahkeme kararının kaldırılmasından sonra davanın reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacının aracın sahibi şirket tarafından görevlendirilmiş araç şoförü olmadığı, sadece taşıtı tamir amacıyla yurda getirdiği, bu sebeple taşıtın amacı dışında kullanımından veya yasal süresi içerisinde yurt dışına çıkarılmamasından sorumlu tutulamayacağı ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : İstemin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Geçici ithalat rejimi, serbest dolaşımda bulunmayan eşyanın ithalat vergilerinden tamamen ya da kısmen muaf olarak, Türkiye Gümrük Bölgesi içinde kullanılması ve bu kullanım sırasındaki olağan yıpranma dışında, herhangi bir değişikliğe uğramaksızın yeniden ihracına olanak sağlayan hükümlerin uygulandığı rejimdir. Bu sebeple, geçici ithal edilen eşyanın kullanımdan doğan yıpranma dışında bir değişikliğe uğramadan, giriş ayniyatına uygunn rejim süresi içerisinde gümrük bölgesini terk etmesi gerekir.
Geçici İthalat Sözleşmesinin 9. maddesine göre, ticari kullanıma mahsus taşıma araçları ithal edildikleri taşıma işlemleri tamamlanır tamamlanmaz yeniden ihraç edileceklerdir.
4458 sayılı Gümrük Kanunu’nda geçici ithalat rejiminin ihlaline bağlanan sonuçlar usulsüzlük cezası ve rejim ihlali cezası olarak ikiye ayrılmıştır. Geçici ithal edilen eşyanın rejim süresinin bitiminden itibaren iki aylık süre içerisinde (taşıtlarda üç aylık süre içerisinde) yurt dışına çıkması halinde usulsüzlük cezası (241/3-l, 4-g, 5-b) uygulanmaktadır. Taşıtın, rejim süresi içerisinde fakat gümrük idaresinin bilgisi dışında yurt dışına çıkarılması halinde de usulsüzlük cezası (241/3-m) uygulanmaktadır.
4458 sayılı Kanun’un 7190 sayılı Kanun değişiklikleri işlenmiş halinde, geçici ithalat rejimi hükümlerinin ihlalinde uygulanacak genel hüküm, Kanun’un 238/1-a maddesi olup, fıkra gümrüklenmiş değerin iki katı oranında para cezası kesilmesini öngörmektedir. Bununla birlikte, rejim ihlaline konu taşıtın geçici ithal edilen özel kullanıma mahsus kara taşıtı olması halinde, dahilde işleme ve gümrük kontrolü altında işleme rejiminde eşyanın izin verilen yerlerde tespiti halinde ve geçici ithal edilen eşyanın süresi içerisinde gümrükçe onaylanmış başka bir işlem veya kullanıma tabi tutulmaması halinde özel hükümler uyarınca daha düşük cezalar uygulanması öngörülmüştür. Madde metninde açık olmamakla birlikte, 7190 sayılı Kanun’un gerekçesinden, (d) bendi ile getirilen hükmün izin süresinin aşımı fiilinde, ithal eşyasının tahsis yeri, tahsis amacı ve giriş ayniyetine uygun olarak bulunduğunun tespit edilmesi haline ilişkin olduğu anlaşılmaktadır. Bu itibarla, ticari kullanıma mahsus kara taşıtlarının geçici ithalinde rejim ihlali türünün izin süresinin mazeretsiz aşımı olması veya yurtta kalış süresi aşılarak eşyanın yurt dışı edilmek istenmesi halinde lehe hükmün uygulanması gerekmektedir.
Diğer yandan, hangi eylemlerin rejim ihlali sayılayacağına ilişkin olarak Kanunda bir belirleme yapılmamışsa da, “geçici ithalat rejimine ilişkin hükümlerin ihlali halinde” ifadesi kullanıldığından, Milletlerarası Sözleşme, Kanun ve 2009/15481 sayılı BKK hükümlerinden çıkarılabilecek olan ihlal sebepleri arasında eşyanın amacına aykırı kullanılması, yeniden ihraç edilmemesi-yurtta bırakılması, belirlenen süreden fazla yurtta kalması, ayniyatının değiştirilmesi, Türkiye Gümrük Bölgesinde yerleşik kişilerce veya yurt içi taşımacılıkta kullanımı sayılabilir.
Dosyanın incelenmesinden, 1 Seri No’lu Geçici İthal Edilen Kara Taşıtlarına İlişkin Gümrük Genel Tebliği’nin 15. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde belirtilen süre ihlal edildiği ve ticari kullanıma mahsus kara taşıtı süresi içerisinde yurt dışına çıkarılmadığından bahisle gümrüklenmiş değerin iki katı oranında para cezası uygulandığı, 10/09/2016 tarihinde davacı adına Taşıt Takip Programına kayıt yapılan taşıta ilişkin olarak, 19/02/2018 tarihinde ceza kesildiği, cezanın aynı tarihte tebliğ edildiği, davacı tarafından ilgili cezaya itiraz edilirken ve dava dilekçesinde eşyanın akıbetine ilişkin bilgisinin bulunmadığını beyan ettiği anlaşılmaktadır.
Yukarıdaki mevzuatın değerlendirilmesinden, 238/1-d maddesinin uygulanabilmesi için geçici ithal edilen eşyanın mevcut, gümrük gözetiminden çıkarılmamış yani eşyaya gümrük mevzuatının uygulanabilir olması gerekmektedir. Maddi olayda, eşyanın akıbetinin dosya kapsamı bilgi ve belgelerle ortaya konulamadığı dikkate alındığında, 238/1-d hükmünün uygulanması mümkün olmadığından, geçici ithal edilen eşyanın yasal süresi içerisinde yurt dışına çıkarılmaması suretiyle rejim ihlali gerçekleşen olayda, lehe hükmün uygulanması mümkün bulunmamaktadır. Bu itibarla, kararın onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Yedinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Geçici ithalat rejimi kapsamında davacının sevk ve idaresinde 10/09/2016 tarihinde yurda giriş yapan … plakalı taşıtın 1 Seri No’lu Geçici İthal Edilen Kara Taşıtlarına İlişkin Gümrük Genel Tebliği’nin 15. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde belirtilen süreyi ihlal ettiği ve süresi içerisinde yurt dışına çıkarılmadığının tespit edildiğinden bahisle 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 238. maddesinin 1. fıkrası uyarınca gümrüklenmiş değerin iki katı tutarında karara bağlanan para cezasına vaki itirazın reddine dair işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 241. maddesinin 3. fıkrasının (l) bendinde; geçici ithalat rejimi kapsamında Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen taşıtın verilen sürenin bitimini takiben bir ay içerisinde yeniden ihraç edilmesi veya gümrükçe onaylanmış bir işlem veya kullanıma tabi tutulması halinde usulsüzlük cezasının 1. fıkrada belirtilen miktarın iki katı, 4. fıkrasının (g) bendinde, aynı eylemin iki ayı aşmayan sürede gerçekleşmesi halinde dört katı, 5. maddesinin (b) bendinde, üç ayı aşmayan sürede gerçekleşmesi halinde altı katı olarak uygulanacağı; 238. maddesinin 1. fıkrasının olay tarihinde yürürlükte bulunan şeklinde, 241. maddenin 3. fıkrasının (l), 4. fıkrasının (g) ile 5. fıkrasının (b) bendinde belirtilen durumlar hariç, geçici ithalat rejimine ilişkin hükümlerin ihlali halinde eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı para cezası alınacağı, bu cezanın ödeme süresi içinde eşyanın gümrükçe onaylanmış başka bir işlem veya kullanıma tabi tutulmaması halinde eşyanın gümrük vergileri tutarında para cezası tahsil edileceği, 24/10/2019 tarih ve 7190 sayılı Kanun’un 14. maddesi ile değişik halinin 1. fıkrasında ise; 241. maddenin 3. fıkrasının (l), 4. fıkrasının (g) ile 5. fıkrasının (b) bendinde belirtilen durumlar hariç, geçici ithalat rejimine ilişkin hükümlerin ihlali hâlinde, eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı, (b) bendinde, tam muafiyet suretiyle geçici olarak ithal edilen özel kullanıma mahsus taşıtlara ilişkin rejim ihlallerinde, gümrük vergileri tutarının dörtte biri, (d) bendinde, (b) bendinde belirtilen taşıtlar hariç olmak üzere, geçici ithalat rejimi kapsamında ithal edilen eşyanın süresi içerisinde gümrükçe onaylanmış başka bir işlem veya kullanıma tabi tutulmaması durumunda gümrük vergileri ile rejime ilişkin beyannamenin tescil tarihinden tespitin yapıldığı tarihe kadar geçen süre için 6183 sayılı Kanun’a göre tespit edilen gecikme zammı oranında faizin toplamı kadar idari para cezası verileceği, 2. fıkrasında, 1. fıkranın (c) ve (d) bentlerinde belirtilen eşyanın, yapılacak tebligat tarihinden itibaren altmış gün içinde gümrükçe onaylanmış başka bir işlem veya kullanıma tabi tutulmaması hâlinde, ayrıca gümrük vergileri tutarında idari para cezası verileceği hükme bağlanmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer verilen mevzuatın değerlendirilmesinden, 4458 sayılı Kanun’un 7190 sayılı Kanun ile değişik 238. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendinde yükümlüler lehine değişiklik yapılarak, geçici ithalat rejimi kapsamında ithal edilen eşyanın süresi içerisinde gümrükçe onaylanmış başka bir işlem veya kullanıma tabi tutulmaması durumunda gümrüklenmiş değerin iki katı tutarından daha düşük bir ceza kesilmesi öngörülmüştür.
Bölge İdare Mahkemesince, ticari kullanıma mahsus kara taşıtının geçici ithalat rejimi izin süresi içinde mazeretsiz olarak ihraç edilmemesi nedeniyle, 4458 sayılı Kanun’un 238. maddesi hükmünün ihlal edildiği sonucuna ulaşılması yerinde olmakla birlikte; davacının rejim kapsamında taşıta tanınan yasal süreyi ihlal etme ve taşıtı süresi içerisinde yurt dışına çıkarmama eylemiyle ortaya çıkan ihlal sebebi ortaya konularak, 7190 sayılı Kanun’la getirilen lehe hükümden faydalanıp faydalanılamayacağının değerlendirilmesi suretiyle yeniden karar verilmek üzere temyize konu kararın bozulması gerekmiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1.Temyiz isteminin kabulüne,
2. … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Daireye gönderilmesine,
4. Yargılama giderlerinin yeniden verilecek kararda karşılanması gerektiğine, 13/12/2022 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.