Danıştay 7. Daire Başkanlığı 2018/433 E. , 2022/340 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
YEDİNCİ DAİRE
Esas No : 2018/433
Karar No : 2022/340
TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Bakanlığı adına
… Gümrük Müdürlüğü …
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : … Dış Ticaret Limited Şirketi
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı adına tescilli … tarih ve … sayılı serbest dolaşıma giriş beyannamesi kapsamında, 3903.11.00.00.00 gümrük tarife istatistik pozisyonunda beyan edilen “polistiren” ticari tanımlı eşyanın, 3903.19.00.00.00 gümrük tarife istatistik pozisyonunda yer aldığından ve bu pozisyon için öngörülen gözetim uygulamasına ilişkin tebliğ uyarınca gözetim belgesi ibraz edilmesi gerektiğinden bahisle ek olarak tahakkuk ettirilen gümrük ve katma değer vergileri ile kaynak kullanımını destekleme fonu payına, 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 235. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendi uyarınca eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı tutarında karara bağlanan para cezasına ve aynı maddenin 4. fıkrası uyarınca alınan mülkiyetin kamuya geçirilmesine ilişkin karara vaki itirazın reddine dair işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararıyla, olayda, serbest dolaşıma giriş beyannamesi muhteviyatı eşyanın gümrük işlemlerinin tamamlanmasından sonra, eşya antrepoda iken davacı şirket tarafından 17/11/2014 tarihli dilekçe ile pozisyonu sehven 3903.11.00.00.00 olarak beyan edilen eşyanın gözetim uygulamasına tabi olan 3903.19.00.00.00 pozisyonunda yer aldığını davalı idareye bildirmesi üzerine, davalı idarece beyannamenin iptal edildiği, davacının söz konusu dilekçesinden önce kanunun aradığı şekilde muayene, denetleme veya teslimden sonra yapılan kontrol sonucunda yaptırım konusu fiile ilişkin idarece bir tespit yapılmadığı, öte yandan, eşyanın gözetim belgesine tabi olduğu halde tabi değilmiş ya da bu belge alınmış gibi beyanname verilmesi yönünde davacı şirketin kastını ortaya koyabilecek somut bir saptamada da bulunulmadığı anlaşıldığından, dava konusu işlemde hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu kararın hukuka ve usule uygun olduğu ve davalı idare tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği gerekçesiyle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Beyannamenin iptal edilmesinin, yürürlükteki cezai hükümlerin uygulanmasına engel olmayacağı, beyan sahibince cezayı gerektirir fiilin bildirilmesi halinde %15 nispetinde indirim uygulanacağı, dolayısıyla tesis edilen işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : İstemin reddi gerektiği savunulmaktadır.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ … ‘NUN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan kararın onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Yedinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davacı adına tescilli … tarih ve … sayılı serbest dolaşıma giriş beyannamesi kapsamında, 3903.11.00.00.00 gümrük tarife istatistik pozisyonunda beyan edilen “polistiren” ticari tanımlı eşyanın, 3903.19.00.00.00 gümrük tarife istatistik pozisyonunda yer aldığından ve bu pozisyon için öngörülen gözetim uygulamasına ilişkin tebliğ uyarınca gözetim belgesi ibraz edilmesi gerektiğinden bahisle ek olarak tahakkuk ettirilen gümrük ve katma değer vergileri ile kaynak kullanımını destekleme fonu payına, 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 235. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendi uyarınca eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı tutarında karara bağlanan para cezasına ve aynı maddenin 4. fıkrası uyarınca alınan mülkiyetin kamuya geçirilmesine ilişkin karara vaki itirazın reddine dair işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT :
İthalatta uygulanacak gözetim ve korunma önlemleri, Türk Mevzuatında, 29/01/1995 tarih ve 22186 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan, 26/01/1995 tarih ve 4067 sayılı Kanun’la onaylanması uygun bulunan ve 25/02/1995 tarih ve 22213 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 03/02/1995 tarih ve 1995/6525 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla onaylanan Dünya Ticaret Örgütü Kuruluş Anlaşmasının ekinde yer alan ve bu anlaşmanın ayrılmaz parçasını teşkil eden Korunma Tedbirleri Anlaşması ile yerini almıştır.
4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 235. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendinde; ithali lisansa, şarta, izne, kısıntıya ve belli kuruluşların vereceği uygunluk ve yeterlilik belgesine tabi olduğu halde uygunluk ve yeterlik belgesine tabi değilmiş veya belge alınmış gibi beyan edildiğinin tespit edilmesi halinde eşyanın gümrük vergilerinin yanı sıra eşyanın gümrüklenmiş değerinin 2 katı para cezası verileceği, 4. fıkrasında; 1. fıkranın (c) bendinde, belirtilen eşyaya el konularak mülkiyetinin kamuya geçirilmesine karar verileceği ve eşyanın 177 ila 180. madde hükümlerine göre tasfiyeye tabi tutulacağı hükme bağlanmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Gözetim uygulamasında, Dış Ticaret Müsteşarlığınca, yerli üreticilerin talebi üzerine veya re’sen, belli bir malın ithalatının, o malın yerli üreticileri ve ülke ekonomisi üzerinde olumsuz sonuçlar yaratıp yaratmadığının tespit edilmesi amacıyla incelemeye başlanılarak, inceleme sonucunda gözetim uygulaması öngörülebilmektedir. Gözetim uygulaması başlatılması durumunda, herhangi bir korunma tedbirinden söz edilemez. Yani bu aşamada, o malın ithalatında herhangi bir kısıtlama, vergi oranında artış, eşik kıymet belirlenmesi veya ek mali yükümlülük uygulaması söz konusu olmamaktadır.
Bu nedenle, gözetim belgesinin esas alınması suretiyle saptanan kıymetin, eşyanın 4458 sayılı Kanun hükümlerine göre belirlenmiş gerçek satış bedelini yansıtmadığı, anılan belgenin ibrazının istenmesi ve bu zorunluluğa uyulmaması hali, tahakkuk yapılmasını gerektiren bir durum olmadığından, düzenlemenin yanlış uygulanması sonucunda yapılan tahakkuk belirtilen gerekçeyle mevzuata uygun görülmemiştir.
Öte yandan, söz konusu beyanname muhteviyatı eşyalar için gözetim belgesi ibraz edilmediğinden bahisle para cezası kararı alınmış ise de; Gümrük Kanunu’nun 235. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendine göre para cezası kararı alınabilmesi için, eşyanın ithalinin, lisansa, şarta, izne, kısıntıya veya belli kuruluşların vereceği uygunluk veya yeterlilik belgesine tabi olmasına rağmen bunlar olmadan gerçekleştirilmiş olması ya da belge varmış gibi beyan edilmiş olması gerekmektedir. Dolayısıyla para cezası kararının dayanağını, anılan maddede aranılan belgelere tabi değilmiş ya da söz konusu belgeler sunulmuş gibi beyan edilmesi oluşturduğundan, öncelikle, gözetim belgesinin anılan maddede sayılan belgelerden olup olmadığının açıklığa kavuşturulması gerekmektedir.
İlgili belgelerin tanımı herhangi bir mevzuatta açıklanmasa da, gözetim belgesi, bir malın ithalatında, yerli üreticilerin zarar görmesine sebebiyet verebilecek miktarda artış olup olmadığının belirlenebilmesi için o malın ithal seyrinin izlenmesi amacıyla Dış Ticaret Müsteşarlığınca düzenlenen bir belgedir. Gözetim belgesinin ibraz zorunluluğu ise, o malın, belli bir değerin altında kıymetle ithal edilmek istenilmesi durumuna münhasır olmaktadır. Bu bağlamda, ithali serbest olan eşyanın ithalat seyrinin izlenmesi ve koruma tedbirlerinin uygulanmasına gerek olup olmadığının belirlenmesi amacıyla getirilen, ancak 4458 sayılı Kanun’un 235. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendinde sayılanlar dışında kalan gözetim belgesinin ibraz edilmemesi, anılan madde uyarınca ceza kesilmesini gerektiren nedenler olarak kabul edilemez.
Bu durumda, gözetim belgesinin, mezkur Kanun’un 235. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendinde düzenlenen, eşyanın ithali, lisansa, şarta, izne, kısıntıya veya belli kuruluşların vereceği uygunluk veya yeterlilik belgesi kapsamında sayılan belgelerden olmadığı sonucuna varıldığından, gözetim belgesinin ibraz edilmediğinden bahisle 235. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendi uyarınca eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı tutarında karara bağlanan para cezası ve aynı maddenin 4. fıkrası uyarınca alınan mülkiyetin kamuya geçirilmesine ilişkin karara vaki itirazın reddine dair işlemde hukuka uyarlık, temyize konu vergi dava dairesi kararının bu kısmında da sonucu itibarıyla isabetsizlik bulunmamıştır.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1.… Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararına yönelik TEMYİZ İSTEMİNİN REDDİNE,
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 50. maddesi uyarınca, bu kararın taraflara tebliği ve bir örneğinin de Bölge İdare Mahkemesine gönderilmesini teminen dosyanın ilk derece Mahkemesine gönderilmesine, 01/02/2022 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.