Danıştay 7. Daire Başkanlığı 2016/9359 E. , 2020/4261 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
YEDİNCİ DAİRE
Esas No : 2016/9359
Karar No : 2020/4261
TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Lojistik İç ve Dış Ticaret Limited Şirketi
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Bakanlığı adına
… Gümrük Müdürlüğü …
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem: Davacı adına tescilli … tarih ve … sayılı ihracat beyannamesi muhteviyatı eşyaların Lübnan yerine Libya’ya gönderildiğinin tespit edildiğinden bahisle 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 235. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendi uyarınca karara bağlanan para cezasına vaki itirazın reddine dair işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti: Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararları çerçevesinde yürürlüğe konulan 21/06/2011 tarih ve 2011/2001 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı uyarınca Libya’ya silah ve bununla ilgili her türlü malzemenin satışının yasaklandığı, dava konusu ihracat beyannamesinde eşyanın gideceği ülkenin “Lübnan” olarak beyan edilmesine rağmen, çıkış bildiriminde ve İdareye verilen gemi manifestosunda varış ülkesinin “Libya” olduğu anlaşıldığından, ihracı yasaklanan emtiayı ihraç ettiği sabit olan davacı hakkında tesis edilen işlemlerde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Beyannameye konu eşyaların ihracının yasaklandığına dair herhangi bir düzenleyici işlem bulunmadığından, tesis edilen işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : İstemin reddi gerektiği savunulmaktadır.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’İN DÜŞÜNCESİ : Mevzuat hükümleriyle işlem sebebinin birlikte değerlendirilmesinden, uluslararası yükümlülüklerin yerine getirilmesi maksadıyla idarece, Libya’ya yapılacak silah ve mühimmat ile benzeri eşyaların ihracatından önce yurt içinden, BM Libya Yaptırımlar Komitesi’nin onayını teminen ilgili makamlardan izin alınması yönünde karar alındığı, bu karar doğrultusunda yapılacak ihracatın izne tabi tutulduğu anlaşılmaktadır. Buna göre; davacı tarafından anılan ülkeye izinsiz ihracatta bulunulduğundan bahisle 4458 sayılı Kanun’un 2. maddesinin (a) bendinin uygulanması suretiyle işlem tesis edildiğinden, temyize konu kararın bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Yedinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
… tarih ve … sayılı ihracat beyannamesi muhteviyatı eşyaların beyannamede FOB teslim şekliyle Lübnan yerine, Libya’ya gönderildiğinin tespiti üzerine, benzer olaylarda Gümrük Müdürlüklerine gönderilen Dışişleri Bakanlığı yazısıyla, 2011 yılı başında Libya’da yaşanan iç karışıklıklar sonucunda Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi tarafından kabul edilen 1970 sayılı Karar’ın 9 ila 13. maddelerine istinaden, anılan ülkeye her türlü silah, mühimmat ile bağlantılı malzemelerin tedarik edilmesinin yasaklanmasının kararlaştırıldığı, bilahare 1973 sayılı Kararla ambargo kararının güçlendirilmesi amacıyla Libya’ya bu malzemelerin transit geçişine izin verilmemesinin istendiği, 2009 sayılı Karar ile bu ülkeye yapılacak tüm silah, mühimmat ve benzeri malzeme ihracının, ancak malzemenin son kullanıcısı ile kullanım amacının açıkça belirtildiği bir belge beraberinde BM Libya Yaptırımlar Komitesi’nin onay sürecinden geçirilmesi suretiyle gerçekleştirilmesinin mümkün olduğu ve ihracatçı firmanın ihraç etmek istediği av tüfeği ihracatının da aynı prosedüre tabi tutulması zorunluluğu bulunduğunun bildirilmesi nedeniyle, Gümrük Makamlarına yurt içinden alınacak izin yazılarının ibrazı gerektiği işlem sebebinde belirtilerek, buna aykırı davrandığından bahisle davacı hakkında 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 235. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendi uyarınca para cezası kesilmiştir.
İLGİLİ MEVZUAT:
4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 235. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendinde, “Eşyanın genel düzenleyici idari işlemlerle ihracının yasaklanmış olduğunun tespiti halinde, eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı” (b) bendinde ise; “Eşyanın ihracı, lisansa, şarta, izne, kısıntıya veya belli kuruluşların vereceği uygunluk veya yeterlilik belgesine tabi olduğu halde uygunluk ve yeterlilik belgesine tabi değilmiş veya belge alınmış gibi beyan edildiğinin tespit edilmesi halinde, eşyanın gümrüklenmiş değeri kadar” idari para cezası verileceği hükme bağlanmıştır.
21/06/2011 tarih ve 2011/2001 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı Eki Kararın 1. maddesinde ise; “İlgili kurum ve kuruluşların, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin (BMGK) 1970 ve 1973 sayılı kararlarının ülkemiz bakımından gereklerinin yerine getirilmesi amacıyla, bu Kararda belirtilen hususları uygulamakla yükümlü” olduğu, 2. maddesinin 1. bendinde ise; silah ve bununla irtibatlı her türlü malzemenin (Ek-1’de belirtilen malzemeler hariç) Türkiye’den veya Türkiye üzerinden yahut Türk vatandaşları tarafından ya da Türk bayraklı deniz ve hava araçlarıyla Libya’ya doğrudan ya da dolaylı olarak tedarik, satış ve transferini engellemeye yönelik tedbirlerin süratle alınacağı düzenlemesine yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 235. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendi, genel düzenleyici idari işlemle ihracı yasaklanmış eşyanın ihracı halinde, (b) bendi ise, ihracı izne tabi eşyanın izinsiz ihracı halinde idari para cezası uygulanmasına yönelik düzenlemeler içermektedir.
Mevzuat hükümleriyle işlem sebebinin birlikte değerlendirilmesinden, uluslararası yükümlülüklerin yerine getirilmesi maksadıyla idarece, Libya’ya yapılacak silah ve mühimmat ile benzeri eşyaların ihracatından önce yurt içinden, BM Libya Yaptırımlar Komitesi’nin onayını teminen ilgili makamlardan izin alınması yönünde karar alındığı, bu karar doğrultusunda yapılacak ihracatın izne tabi tutulduğu anlaşılmaktadır.
Bu durumda; davacı tarafından anılan ülkeye izinsiz ihracatta bulunulduğundan bahisle olayda uygulama imkanı bulunmayan ithali yasak eşyaya ilişkin 4458 sayılı Kanun’un 2. maddesinin (a) bendi uyarınca işlem tesis edilmesi nedeniyle dava konusu işlemin iptali gerekirken açılan davayı reddeden temyize konu kararın bozulması gerekmiştir.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Temyiz isteminin kabulüne,
2. … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. Yargılama giderlerinin yeniden verilecek kararda karşılanması gerektiğine,
5. 2577 sayılı Kanun’un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 27/10/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.