Danıştay 7. Daire Başkanlığı 2016/7136 E. , 2020/4150 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
YEDİNCİ DAİRE
Esas No : 2016/7136
Karar No : 2020/4150
TEMYİZ EDEN (DAVALI) : …Bakanlığı adına
… Gümrük Müdürlüğü …
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : …
İSTEMİN KONUSU : … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava Konusu İstem: … Hareket Sistemleri Ticaret Limited Şirketi adına 2007 yılında tescilli muhtelif tarih ve sayılı 124 adet serbest dolaşıma giriş beyannamesi muhteviyatı eşyaların kıymetinin eksik beyan edildiğinden bahisle gümrük müşavirliği şirketi adına tahakkuk ettirilen kaynak kullanımını destekleme fonu payı nedeniyle hesaplanan cezai faiz ile katma değer vergisi ve kaynak kullanımını destekleme fonu payının matraha eklenmesi suretiyle ek olarak tahakkuk ettirilen katma değer vergisi üzerinden hesaplanarak karara bağlanan para cezasına vaki itirazın reddine dair işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti: Olayda, müşavir yardımcısı olan davacının, 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 181. ve 229. maddeleri gereğince söz konusu beyannameler muhteviyatı eşyalar sebebiyle tespit edilen kıymet farklılığından sorumlu olabilmesi için öncelikle adına düzenlenmiş bir ek tahakkuk ve para cezası kararı bulunmasının gerektiği, tahakkuk ve para cezasının davacıdan tahsilinin şirket ortağı ya da temsilcisi olduğundan değil, tahakkuka neden olan fiillerin aynı zamanda adli takibatı da gerektirdiğinden bahisle genel hükümler uyarınca istenildiği, davacı hakkında genel hükümler kapsamında tesis edilmiş bir işlem bulunmadığı, davacının müşavir yardımcısı olarak sorumluluğuna gidilmek istenmesi halinde beyannamelerde yer alan bilgilerin eksik veya yanlış olduğu ve davacının da bu eksiklik veya yanlışlığı bildiği veya bilmesi gerektiğinin somut olarak ortaya konulması gerektiğinden mevzuat hükümlerine aykırı olarak tesis edilen işlemde hukuka uygunluk görülmediği gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Olayla ilgili … Ağır Ceza Mahkemesinde yapılan yargılama neticesinde davacı hakkında mahkumiyet kararı verildiği, ek tahakkuk ve para cezası kararının davacıya tebliğ edildiği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’ÜN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan kararın onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Yedinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
… Hareket Sistemleri Ticaret Limited Şirketi adına 2007 yılında tescilli muhtelif tarih ve sayılı 124 adet serbest dolaşıma giriş beyannamesi muhteviyatı eşyaların kıymetinin eksik beyan edildiğinden bahisle gümrük müşavirliği şirketi adına tahakkuk ettirilen kaynak kullanımını destekleme fonu payı nedeniyle hesaplanan cezai faiz ile katma değer vergisi ve kaynak kullanımını destekleme fonu payının matraha eklenmesi suretiyle ek olarak tahakkuk ettirilen katma değer vergisi üzerinden hesaplanarak karara bağlanan para cezası kararına davacı gümrük müşavir yardımcısı tarafından yapılan itirazın reddine dair işlemin iptali istemiyle dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
İptal davası; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 2. maddesinin 1. fıkrasının 08/06/2000 tarih ve 4577 sayılı Kanun’un 5. maddesiyle değişik (a) bendinde; “idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan davalar” olarak tanımlanmaktadır. Bu tanıma göre; iptal davası açılabilmesi için, davacının medeni hakları kullanma ehliyetine sahip olmasının yanısıra, ayrıca, iptali istenilen idari işlemin menfaatini ihlal ediyor olması; bu menfaatin de, meşru, güncel ve kişisel nitelik taşıması gereklidir. İdari yargılama hukukunda davada taraf olma ehliyetinin bir koşulu olarak kabul edilen menfaat ihlali olmadan, iptal davası açılmasına olanak yoktur.
Öte yandan; 2577 sayılı Kanunun 14. maddesinin 3. fıkrasının (c) bendinde, ehliyet hususu, ilk inceleme konuları arasında sayılmış; 15. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde ise, ehliyetsiz kişi tarafından açılan davaların reddine karar verileceği hükme bağlanmış olup; bu hükümlere göre, idari dava açan kişinin dava ehliyetinin varlığı, açılan davanın incelenebilmesi için zorunlu bulunmaktadır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İptal davasının subjektif ehliyet koşulu olan “menfaat ihlâli” doktrin ve içtihatlarda dava konusu işlemle davacı arasında kurulan kişisel, meşru, güncel bir menfaat alâkası olarak tanımlanmakta olup menfaat alâkasının varlığı ve sınırlarının her olayda yargı yerince uyuşmazlığın niteliğine göre belirlenmesi gerekmektedir.
Dosyanın incelenmesinden, … Hareket Sistemleri Ticaret Limited Şirketi adına tescilli muhtelif tarih ve sayılı 124 adet serbest dolaşıma giriş beyannamesi muhteviyatı eşyanın kıymetinin eksik beyan edildiğinden bahisle … Gümrük Müşavirliği Limited Şirketi adına düzenlenen ek tahakkuk ve para cezası kararının gümrük müşavir yardımcısı olan davacıya tebliğ edildiği, anılan kararın olaylar kısmında … Bakanlığı müfettişi tarafından, karara konu cezai faiz ve para cezasının 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun iştirake ilişkin hükümleri kapsamında davacıdan da tahsilinin talimatlandırıldığından bahsedildiği, ancak davacı adına ayrıca tesis edilmiş herhangi bir işlem bulunmadığı anlaşılmıştır.
Bu itibarla, davacının, gümrük müşavirliği şirketi adına düzenlenen ek tahakkuk ve para cezası kararına vaki itirazın reddine dair işlemin iptalini istemekte kişisel, güncel ve meşru menfaatinin bulunmadığı açıktır.
Bu bakımdan, ehliyet yönünden reddi gereken davada Mahkemece, uyuşmazlığın esası hakkında karar verilmesinde isabet görülmemiştir.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Temyiz isteminin kabulüne,
2. … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine,
4. 492 sayılı Harçlar Kanunu’nun 13. maddesinin (j) bendi parantez içi hükmü uyarınca alınması gereken harç dahil olmak üzere, yargılama giderlerinin yeniden verilecek kararda karşılanması gerektiğine,
5. 2577 sayılı Kanun’un (Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen) 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren onbeş gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 21/10/2020 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.
X-KARŞI OY :
… Hareket Sistemleri Ticaret Limited Şirketi adına tescilli muhtelif tarih ve sayılı 124 adet serbest dolaşıma giriş beyannamesi muhteviyatı eşyanın kıymetinin eksik beyan edildiğinden bahisle, davacı adına …Gümrük Müşavirliği Limited Şirketinin ortağı sıfatıyla tahakkuk ettirilen kaynak kullanımını destekleme fonu payı nedeniyle hesaplanan cezai faiz ile katma değer vergisi ve kaynak kullanımını destekleme fonu payının matraha eklenmesi suretiyle ek olarak tahakkuk ettirilen katma değer vergisi üzerinden hesaplanarak karara bağlanan para cezasına vaki itirazın dair işlemin iptali istemiyle dava açıldığının anlaşıldığı olayda, her ne kadar, itiraza konu edilen işlemde davacıyla birlikte adı geçen müşavirlik şirketinin unvanına da yer verilmiş ise de, davacı tarafından yapılan itirazın, Bölge Müdürlüğünce yetki yönünden değil, başvurunun esası hakkında değerlendirme yapılması suretiyle reddedildiği ve gerek yargılama, gerekse temyiz aşamasında işlemin muhatabının davacı olmadığına dair itiraz sebeplerinin sunulmadığı gibi, temyiz dilekçesinde ek tahakkuk ve para cezası kararlarının davacı adına tesis edildiğinin açıkça belirtildiği de gözetildiğinde, itirazın reddine dair olup, adına tesis edilen işlemin iptalini istemekte davacının kişisel, güncel ve meşru menfaatinin bulunduğu açıktır.
Bu bakımdan; davacının dava ehliyetinin bulunduğunun kabul edilmesi ve işlemin şekil unsuru açısından incelenmesi suretiyle sonuçlandıran mahkeme kararına yönelik temyiz isteminin kararda yer alan esaslara yönelik inceleme yapılarak değerlendirilmesi gerektiği oyuyla çoğunluk kararına katılmıyorum.