7. Daire 2001/4839 E. , 2005/495 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
YEDİNCİ DAİRE
Esas No : 2001/4839
Karar No : 2005/495
Temyiz İsteminde Bulunan : Başbakanlık Gümrük Müsteşarlığı adına Serbest Bölge Gümrük Müdürlüğü
Karşı Taraf : … Fındık Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi
İstemin Özeti : Davacı Şirket adına tescilli … gün ve … sayılı gümrük giriş beyannamesi muhteviyatı eşyanın kıymetinin düşük beyan edildiğinden bahisle, hesaplanmış kıymet yöntemine göre belirlenen kıymet esas alınarak yapılan ek tahakkuka vaki itirazın reddine dair işlemi; Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşmasının (GATT) VII’nci Maddesinin Uygulanmasına Dair Anlaşma hükümleri ve bu Anlaşmaya ilişkin olup, olay tarihinde yürürlükte bulunan Yönetmelikte yer alan düzenlemeler karşısında, ithal edilen eşyanın gümrük kıymetinin belirlenmesinde, öncelikle satış bedelinin esas alınması, satış bedelinin esas alınması için gerekli koşulların mevcut olmadığının tespit edilmesi halinde de sırasıyla diğer yöntemlere başvurulması gerektiği; olayda ise, satış bedeli yönteminin terk edilme nedenleri açıkça ortaya konulmadan, hesaplanmış kıymet yöntemine geçildiğinin anlaşılması karşısında, tesis edilen işlemde isabet görülmediği gerekçesiyle iptal eden … Vergi Mahkemesinin … gün ve E:…; K:… sayılı kararının; … Sanayi ve Ticaret Odasınca düzenlenen “sınai birim maliyet raporu”nda belirtilen birim kıymet esas alınarak yapılan işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti: Savunma verilmemiştir.
Tetkik Hakimi …’in Düşüncesi: Dosyanın incelenmesinde; alıcı ve satıcı arasında fiyatı etkileyecek bir münasebetin bulunduğunun ve eşyaların, maliyet bedellerinin altında ithal edildiğinin anlaşılması karşısında, hesaplanmış kıymet yöntemine geçilerek tesis edilen işlemde hukuka aykırılık görülmediğinden, aksi yolda verilen mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı …’ın Düşüncesi: Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasasının 49’uncu maddesinin 1’inci fıkrasında belirtilen nedenlerden hiçbirisine uymayıp vergi mahkemesince verilen kararın dayandığı hukuki ve yasal nedenler karşısında, anılan kararın bozulmasını gerektirir nitelikte görülmemektedir.
Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin reddi ile Vergi Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Yedinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Temyiz başvurusu; davacı Şirketçe ithal edilen eşyalar için beyan edilen kıymetin düşük olduğundan bahisle, hesaplanmış kıymet yöntemine göre saptanan kıymet esas alınarak yapılan ek tahakkuka vaki itirazın reddine dair işlemin iptaline dair mahkeme kararının bozulması istemine ilişkindir.
Beyannamenin tescil tarihi itibarıyla yürürlükte bulunan 1615 sayılı Gümrük Kanununun, 12.2.1994 tarih ve 21847 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 3968 sayılı Kanunla değişik 65’inci maddesinde, “İthal eşyasının gümrük vergisine esas kıymeti, Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşmasının VII’nci Maddesinin Uygulanmasına Dair Anlaşma hükümlerine göre tayin ve tespit olunur. Şu kadar ki, Anlaşmanın 8’inci maddesinin 2’nci fıkrasında belirtilen unsurlar bu kıymete dahil edilir.” hükmü yer almıştır.
Gümrük Kanununun 65’inci Maddesinin Değiştirilmesine Dair 3968 sayılı Kanunla birlikte, aynı tarih ve sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ve beyannamenin tescil tarihinde yürürlükte bulunan Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşmasının (GATT) VII’nci Maddesinin Uygulanmasına Dair Anlaşma’ya İlişkin Yönetmeliğin 1’inci maddesinde, bu yönetmeliğin, anlaşma hükümleri çerçevesinde ithal eşyası kıymetinin tespiti için uygulanması gereken yöntem ve kuralların belirlenmesi bakımından hazırlandığı; 2’nci maddesinde, Yönetmeliğin, (gümrük vergisinden muaf olan veya ağırlık esası üzerinden vergiye tabi bulunan eşya da dahil olmak üzere) gümrük hattından geçirilen ithal konusu eşyanın kıymetinin belirlenme usullerini kapsadığı; 5’inci maddesinde ise, ithal eşyasının gümrük vergisine esas alınacak kıymetinin, bu Yönetmeliğin 6 ila 12’nci maddelerinde yer alan yöntemlerin sırasıyla uygulanması yoluyla tayin ve tespit olunacağı, bir yönteme göre belirlenemeyen kıymet için izleyen yönteme geçileceği belirtilerek, 6’ncı maddede “Satış Bedeli Yöntemi”, 7’nci maddede “Aynı Eşyanın Satış Bedeli Yöntemi”, 8’inci maddede “Benzer Eşyanın Satış Bedeli Yöntemi”, 10 uncu maddede “İndirgeme Yöntemi”, 11’inci maddede “Hesaplanmış Kıymet Yöntemi” ve 12 nci maddede de “Son Yöntem” e ilişkin yöntem ve kurallara yer verilmiş, Yönetmeliğin 19’uncu maddesinin son fıkrasında da; bu maddelerde ve Anlaşmada yeralan hiçbir hükmün, gümrük idaresinin, gümrük kıymetinin belirlenmesi ile ilgili olarak ibraz edilen tutanak, belge veya beyannamenin gerçeklik veya doğruluğunun araştırma hakkını sınırlamayacağı veya bu hakkı tartışma konusu haline getirecek şekilde yorumlanamayacağı belirtilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden; davacı Şirket tarafından … Serbest Bölgede faaliyet gösteren … Tekstil Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketinden satın alınarak ithal edilen kot pantolon ve kot montlar için, faturasına uygun olarak, 4,05.-Amerikan doları birim kıymet beyan edildiği; davalı idarece, ithale konu eşyaların; davacı Şirket tarafından imalatçı-ihracatçı firmaya, metre birim fiyatı 4,16.-Amerikan doları üzerinden fatura edilen 5003 metre kot kumaştan üretildiğinin; ayrıca her iki firma arasındaki ilişkinin fiyatı etkileyecek düzeyde olması (aynı şahıslarca kurulmuş olmaları ) nedeniyle, satış bedeli yöntemi aşılarak izleyen yöntemlere geçildiği; ancak … Tekstil Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi’nin Türkiye’de davacı dışında başka bir firmaya satışının olmaması nedeniyle, aynı ve benzer eşya yöntemleri ile indirgeme yöntemi atlanarak, hesaplanmış kıymet yöntemine geçildiği; bu yönteme göre birim kıymetin saptanması amacıyla, ihracatçı firma ile davacı Şirket nezdinde … Ticaret ve Sanayi Odasınca yapılan inceleme sonucu düzenlenen 28.11.1997 tarihli sınai birim maliyet tablosunda, ithale konu eşyalar için belirlenen 7,312.-Amerikan doları birim kıymet esas alınarak ek tahakkuk yapıldığı anlaşılmıştır.
Olayda, alıcı ve satıcı arasında münasebet bulunduğu ve ithale konu mamul eşyaların, davacı Şirket (alıcı) tarafından ihraç edilen kot kumaşlardan üretildiği halde, mamul eşyaların birim kıymetinin, kumaşın birim kıymetinden düşük olduğu hususları tartışmasızdır. Öte yandan, davalı idarece, satıcı firmanın Türkiye’de bir başka firmaya satışının bulunmadığı ileri sürülmüş olup, aksi davacı tarafından iddia ve ispat edilmemiştir. Bu durum karşısında, satış bedeli yöntemine ve bu yöntemi izleyen aynı ve benzer eşyanın satış bedeli yöntemleri ile indirgeme yöntemine göre eşyanın gümrük vergisine esas kıymetinin saptanmasına olanak bulunmadığı sonucuna varılmakla, hesaplanmış kıymet yöntemine geçilmesinde, yukarıda anılan Anlaşma ve Yönetmelik hükümlerine aykırılıktan söz edilemeyeceğinden, dava konusu işlemin iptali yolunda yazılı gerekçe ile verilen mahkeme kararında isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenle, temyiz isteminin kabulüne ve aksi yolda verilen mahkeme kararının bozulmasına, bozma kararı üzerine yeniden verilecek kararla birlikte yargılama giderleri de hüküm altına alınacağından, bu hususta ayrıca hüküm tesisine gerek bulunmadığına, 23.3.2005 gününde oybirliği ile karar verildi.