7. Daire 1998/2388 E. , 1999/2398 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
YEDİNCİ DAİRE
Esas No: 1998/2388
Karar No: 1999/2398
Davacı : … Metal Ticaret ve Sanayi Anonim Şirketi
Vekili : Av. …
Davalı : Başbakanlık
İstemin Özeti : 1998/11390 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının; ithal eşyanın önceden %5 gümrük vergisi oranına tabi iken %22,5’a çıkarılmasının 474 sayılı Yasaya aykırı olduğu, vergi oranları artırılsa bile Bakanlar Kurulu kararından önce, ithal eşya fiktif antrepoya girdiğinden, başlamış olan ithal işlemlerine %22,5 vergi oranının uygulanamayacağı, ihracatçı firma (satıcı) ve yurt içindeki alıcı firmalarla %5 gümrük vergisi oranı göz önüne alınarak anlaşma yapılmış olması karşısında, %22,5 vergi oranı üzerinden vergi ödenmesi durumunda çok büyük zararla karşı karşıya kalındığı ve bu durumun firmalarının iflasına yol açabileceği ileri sürülerek iptali istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Anayasanın 73’üncü maddesi hükmüne göre, vergi oranlarının artırılmasına Bakanlar Kurulunun yetkili olduğu, Bakanlar Kurulu kararının yayımı tarihinde yürürlüğe gireceği, antrepo beyannamesinin tescil edildiği tarihte vergi ödeme mükellefiyetinin başlamadığı, ithal eşyanın Ukrayna ve Rusya’dan çok düşük fiyatlarla alınması nedeniyle ve sadece bu iki ülkeye kota uygulanmasının ikili ilişkileri bozacağı düşünülerek tüm ülkeler için gümrük vergisi oranının kanuni hadler içerisinde artırıldığı iddialarıyla davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.
Tetkik Hakimi …’in Düşüncesi : Dava, 1998/11390 sayılı Bakanlar Kurulu kararının ithal eşya ile ilgili kısmının iptali istemiyle açılmıştır.
Bakanlar Kurulunca artırılan oran 474 sayılı Yasanın 2’nci maddesi ile belirlenen yetki sınırları içerisinde kaldığından davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı …’nun Düşüncesi: Dava T.C. Bakanlar Kurulunun 20.12.1995 tarih ve 95/7606 sayılı İthalat Rejimi kararına ek olarak çıkarılan 98/11390 sayılı Bakanlar Kurulu kararının 7208.37.90.90.00 pozisyonu ile ilgili kısmının iptali istemiyle açılmıştır.
474 Sayılı Gümrük Kanununa bağlı Gümrük Giriş Tarife Cetvelinin Değiştirilmesi Hakkında Kanunun 3824 sayılı Kanunla değişik 2’nci maddesinde “Bu kanunun eki Gümrük Giriş Tarife Cetvelinde yer alan eşyaların gümrük vergisi had ve nispetleri Bakanlar Kurulunca sıfıra kadar indirilebilir veya bu cetveldeki had ve nispetlerin % 50’sine kadar artırabilir.” hükmü yer almıştır. Gümrük Kanununun eki olan Gümrük Giriş Tarife Cetvelinde ise 7208.37.90.90.00 tarife istatistik pozisyonunda yer alan sıcak ve soğuk haddelenmiş sacların kanuni vergi oranı % 15 olarak gösterilmiştir.
474 sayılı Yasanın verdiği yetkiye istinaden kanuni vergi oranı % 15 olan eşyanın vergi oranı 95/9706 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile % 5’e indirilmiş iken, 24.7.1998 tarih ve 23412 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 98/11390 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile % 22,5’e çıkarılmıştır. Bu durumda esasen kanuni vergi oranı % 15 olan “sıcak ve soğuk haddelenmiş Sac” ithalatındaki vergi oranındaki bu düzenleme yasanın öngördüğü sınırlar içerisinde kalmaktadır.
Diğer yandan 1615 sayılı Gümrük Kanununun 4’üncü maddesinde “Gümrük vergisinin 3’üncü madde gereğince ödeme mükellefiyetinin başladığı tarihte yürürlükte olan gümrük giriş tarife cetvelindeki nispet, had ve esaslara göre hesaplanacağı, tarifenin vergi nispetlerini artıran hükümlerinin uygulanmasına kanunda aksine sarahat bulunmadıkça yayın tarihinden üç ay sonra başlanacağı, ancak, bu kanunun 20 ve 21’inci maddeleriyle, 15.5.1964 tarih ve 474 sayılı kanun uyarınca yapılacak değişiklikler ve alınacak kararların yayın tarihinden itibaren yürürlüğe gireceği” hükme bağlanmıştır.
1615 sayılı Kanunda gümrük oran ve nispetlerini artıran değişiklikler için özel bir yöntem uygulandığı halde, 474 sayılı Kanuna istinaden gerçekleştirilen değişikliklerin yayımı tarihinden itibaren yürürlüğe gireceği ilkesi benimsenmiş bulunmaktadır.
Bu durumda, 24.7.1998 tarih ve 23412 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ve sıcak ve soğuk haddelenmiş sac ithalatındaki kanuni vergi oranını % 15’ten % 22,5’e çıkaran 1998/11390 sayılı Bakanlar Kurulu kararı, 474 sayılı Kanun hükümlerine uygun olduğu gibi, saptanan vergi oranı da sözü geçen yasanın 2’nci maddesinin öngördüğü yasal sınırlar içerisinde kaldığından kararda bu haliyle mevzuata aykırılık görülmemiştir.
Davacının dava dilekçesinde ileri sürmüş olduğu iddiaları da Bakanlar Kurulu kararını kusurlandıracak ve iptalini sağlıyacak nitelikte görülmediğinden, yasal dayanaktan yoksun davanın reddinin gerekeceği düşünülmüştür.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Yedinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Dava, 1998/11390 sayılı Bakanlar Kurulu kararının 24.7.1998 tarihinden önce başlamış olan ithal işlemleri açısından yürürlüğe giriş ve uygulanma tarihleri itibarıyla kısmen iptali istemiyle açılmıştır.
474 sayılı Yasanın 2’nci maddesinin 25.6.1992 gün ve 3824 sayılı Kanunun 15’inci maddesiyle değişik şeklinde, “Bu Kanunun eki Gümrük Giriş Tarife Cetvelinde yer alan eşyaların gümrük vergisi had ve nispetleri, Bakanlar Kurulunca sıfıra kadar indirilebilir veya bu cetveldeki had ve nispetlerin %50’sine kadar artırılabilir. Bakanlar Kurulu ayrıca, tarifedeki notlarda değişiklik yapmaya, bu değişikliklerin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye de yetkilidir.” hükmü yer almış bulunmaktadır. 30.12.1995 gün ve 22509 sayılı mükerrer Resmi Gazete’de yayımlanan 1995/7591 sayılı Bakanlar Kurulu Kararına ekli cetvelde ise, 7208.37.90.90 pozisyonunun, kanuni vergi oranı %15 olarak belirlenmiştir.
Öte yandan; 1615 sayılı Gümrük Kanununun 4’üncü maddesinde de, gümrük vergisinin, 3’üncü madde gereğince ödeme mükellefiyetinin başladığı tarihte, eşyanın bulunduğu hal ve mahiyetine göre o tarihte yürürlükte bulunan Gümrük Giriş Tarife Cetvelindeki nispet, had ve esaslara göre hesaplanacağı açıklanarak, bu Kanunun 20 ve 21’inci maddeleriyle, 474 sayılı Kanuna göre yapılacak değişikliklerin ve alınacak kararların, yayımları tarihinden itibaren yürürlüğe girecekleri hükme bağlanmıştır.
Açıklanan bu hukuki durum karşısında; 1998/11390 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile, vergi oranı %22,5’e çıkarılan eşya için, bu oranın, Gümrük Kanununun 3’üncü maddesi uyarınca vergi ödeme mükellefiyetinin başladığı tarih esas alınarak uygulanacağı tabiidir.
Her ne kadar; davacı Şirket tarafından 1998/11390 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının 24.7.1998 tarihinden önce işlemleri başlamış olan ithalatlara uygulanmaması gerektiği ileri sürülmekte ise de; Bakanlar Kurulu Kararında, yürürlüğünden önce ithal işlemlerine başlanmış, ancak sonuçlandırılmamış eşyalara uygulanmamasını sağlayacak geçici bir hüküm konulmamış olması, kararnameyi hukuki yönden kusurlandıracak nitelikte görülmemiştir.
Açıklanan nedenle, davanın reddine; yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına, artan posta giderinin istek halinde davacıya iadesine, 7.6.1999 gününde oybirliği ile karar verildi.