7. Daire 1997/506 E. , 1998/716 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
YEDİNCİ DAİRE
Esas No: 1997/506
Karar No: 1998/716
Temyiz İsteminde Bulunan : … İnşaat Malzemeleri Pazarlama A.Ş.
Vekili : Av. …
Karşı Taraf : Başbakanlık Gümrük Müsteşarlığı adına …
İstemin Özeti : Haydarpaşa Giriş Gümrük Müdürlüğünde tescilli 14.12.1993 gün ve … sayılı giriş beyannamesi muhteviyatı eşyanın beyan edilen kıymetine, ihracatçı firma tarafından uygulanan %25 oranındaki iskontonun dahil edilmediğinden bahisle, iskontoya isabet eden meblağ üzerinden yapılan ek tahakkuka vaki itirazın reddine dair işlemin iptali istemiyle açılan davayı; 1615 sayılı Kanunun 65’inci maddesini açıklayarak, Gümrük Yönetmeliğinin 386/IV-5’inci maddesinde, alıcı ile satıcı arasındaki münasebetin mahiyetinden doğan komisyon, iskonto ve diğer masraflarla yapılmış olan tenzilatın vergi matrahına dahil edilmesi gerektiği ilkesinin benimsendiği, olayda, ihracatçı firmaca uygulanan %25 oranındaki iskontonun beyan edilen kıymete dahil edilmediğinin müfettiş raporuyla tespit edildiği anlaşılmakla, uygulanan iskonto miktarı üzerinden yapılan ek tahakkukta isabetsizlik görülmediği gerekçesiyle reddeden … Vergi Mahkemesinin … gün ve E:…; K:…sayılı kararının; kendilerine herhangi bir iskontonun uygulanmadığı, akdedilen sözleşme ile belirlenen fiyat üzerinden fatura kesildiği, faturada yer alan 25 rakamının, iddia edildiği gibi iskonto miktarını değil, eşyaların adedini gösterdiği ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.
Tetkik Hakimi …’ın Düşüncesi :Dava konusu ek tahakkuk, uygulanan %25 oranındaki iskontonun normal kıymete dahil edilmediğinden bahisle yapılmış ise de; İtalyan makamları tarafından gönderilen belgelerden de anlaşıldığı üzere, ithale konu eşyalar, ihracatçı firmaca artık üretilmeyen modellerden olup, önceden üretilen ve alıcısı bulunmadığından stok edilen modeli geçmiş eşyalardan olması sebebiyle, bu eşyaların, gümrük mevzuatının öngördüğü anlamda normal fiyatının saptanması söz konusu olamayacağı cihetle fatura fiyatının iskonto uygulanarak belirlenen fiyat olduğundan da söz edilemez. Dolayısıyla beyan edilen fiyatın, modeli geçmiş ve üretimi durdurulan ithale konu eşyaların o andaki değerini yansıttığının kabulü gerekir. Stokların eritilmesi amacıyla üretici firmaca satışa sunulan modeli geçmiş eşyalar için uygulanan fiyatın, sadece yükümlü şirkete değil, talip olunması halinde her alıcı için uygulanacak fiyat olduğunun anlaşılması karşısında, eşyaların satış anındaki hallerine göre her alıcı için geçerli olan fiyat üzerinden düzenlenen fatura kıymeti üzerinden bir iskonto uygulandığı yolunda herhangi bir tespitin de bulunmaması sebebiyle, beyan edilen kıymetin eşyaların model, hal ve durumları çerçevesinde normal fiyat olduğunun kabulü gerekir.
Bu durumda, gerçekleştirilen ithalatta %25 oranında iskonto uygulandığından bahisle yapılan ek tahakkukta mevzuata uyarlık bulunmadığından aksi görüşle verilen mahkeme kararında isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, temyiz isteminin kabulü ile mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı …’nun Düşüncesi: Uyuşmazlık yurt dışından ithal olunan eşyanın gümrük vergisi mükellefiyetinin başladığı tarih itibarıyla beyan olunan kıymetinin idarece noksan görülerek gerçekleştirilen ek tahakkuktan kaynaklanmaktadır.
1615 sayılı Gümrük Kanununun eşyanın kıymeti başlığını taşıyan 65’inci maddesinin 1’inci fıkrasında; “İthal eşyanın gümrük vergisine esas olan kıymeti, gümrük vergisi ödeme mükellefiyetinin başladığı tarihteki normal fiyatıdır.” denilmiş, 2’nci fıkrasında da, normal fiyat birbirinden müstakil bir alıcı ile bir satıcının tam ve serbest rekabet şartları içinde uyuştuğu farz olunan fiyat olarak tanımlanmıştır.
Aynı kanunun 3’üncü maddesinde ise, ithal eşyanın gümrük vergisine esas olan kıymetinin, beyannamenin tescil edildiği tarihteki normal fiyatı olduğu ilkesi benimsenmiş, yukarıda sözü geçen 65’inci maddesinin 5’inci fıkrasında, gümrük vergisinin kat’i satış akdine uygun olarak beyan olunan ve gümrükçe şüpheli görülmeyerek kabul edilen fiyat üzerinden tahakkuk ettirileceği hükme bağlanmıştır.
Gümrük Yönetmeliğinin, vergi matrahına giren kıymetin kontrolünü düzenleyen 386’ncı maddesi IV-B tablosunun 4/b fıkrasında, eşyanın gümrüklendiği anda var olan %5’e kadar peşin ödeme iskontoları ile bütün ithalatçıların yararlanabildiği iskontoların vergi matrahına katılmayacağı esası benimsenmiş bulunmaktadır.
Yukarıda yer alan hükümlere göre ek tahakkuk yapılabilmesi için, eşyanın kat’i veya proforma faturasının düzenlediği tarihteki kıymetinin noksan beyan edildiğinin tespiti zorunludur. Olayda ise yükümlünün beyanında bir eksiklik olmadığı, bildirilen fiyatlar üzerinden % 25 iskonto ile ihracat yapılmış olduğu ihracatçı firmanın gümrük müfettişliğine göndermiş olduğu ve bu konuda düzenlenen cevaplı raporun dayanağını teşkil eden belgelerin tercümelerinden anlaşıldığı cihetle, ortada mevcut olmayan fiyat farkından bahisle ek tahakkukta bulunulmasına olanak yoktur.
Yukarıda açıklanan nedenlerle ek tahakkukun onanmasına ilişkin mahkeme kararında isabet görülmediğinden, yükümlünün temyiz isteğinin kabulü ile 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49’uncu maddesinin 1/b. hükmü uyarınca …’ncı Vergi Mahkemesi kararının bozulmasının gerekeceği düşünülmüştür.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Yedinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
1615 sayılı Gümrük Kanununun “Eşyanın Kıymeti” başlığını taşıyan ve olay tarihinde yürürlükte bulunan 65’inci maddesinin 1’inci fıkrasında; “İthal eşyasının gümrük vergisine esas olan kıymeti, gümrük vergisi ödeme mükellefiyetinin başladığı tarihteki normal fiyatıdır.” denilmiş, 2’nci fıkrasında; “Normal fiyat, birbirinden müstakil bir alıcı ile bir satıcının tam ve serbest rekabet şartları içinde uyuştuğu farz olunan fiyattır.
Bu fiyat tespit olunurken;
a) Eşyanın alıcıya Türkiye’de giriş liman veya mahallinde teslim edildiği,
b) Eşyanın satışına ve Türkiye’de giriş liman veya mahallinde teslimine mütaallik bütün masrafların satıcıya ait bulunduğu, dolayısıyla normal fiyata dahil olduğu,
c) Türkiye’de ödenmesi gereken vergi ve resimlerin alıcıya ait olduğu dolayısıyla normal fiyata dahil bulunmadığı farz olunur.” denilmek suretiyle ithal eşyasının gümrük vergisine esas kıymeti olan “normal fiyatın” tanımı yapılmıştır.
Aynı maddenin 4/d fıkrasında ise, iki şahıstan her biri diğerinin ticaretinde herhangi bir menfaat rabıtasına sahip olursa veya her ikisinin herhangi bir ticarette müşterek bir menfaat rabıtası bulunursa, bu menfaat rabıtaları doğrudan doğruya veya dolayısıyla da olsa bu şahısların iş ortağı addolunacağı belirtilmiştir.
1615 sayılı Kanunun Uygulanmasına Dair Gümrük Yönetmeliğinin 386’ncı maddesinin (B) fıkrasının IV. bendinde, Gümrük Kanununun 65’inci maddesinin 4/d fıkrasında açıklandığı şekilde satıcı ile ortak sayılan veya satıcının acentesi veya mümessili veya tek bayii veya komisyoncusu olan, özet olarak satıcı firma ile olan münasebeti müstakil bir alıcı durumunda bulunmayan mükelleflerin giriş beyannamelerinin (B) tablosunu doldurmakla zorunlu oldukları, IV/5. bendinde de alıcı ile satıcı arasındaki münasebetin mahiyetinden doğan komisyon, iskonto ve diğer masraflarla yapılmış olan tenzilatın vergi matrahına katılmaları gerektiğinden, fatura fiyatına ekleneceği belirtilmiştir.
386’ıncı maddenin yukarıda belirtilen IV. bendinin sondan bir önceki paragrafında ise, giriş beyannamelerinin (B) tablosunu dolduran mükelleflerin münasebet durumlarının sonradan bakanlıkça incelenmesi sonunda, alıcı ve satıcı arasındaki münasebetler dolayısıyla normal fiyattan daha düşük olarak beyan edildiği tespit olunan kıymetlerin normal kıymete göre ayarlanacağı açıklanmıştır.
Dosyanın incelenmesinden, 14.12.1993 gün ve … sayılı giriş beyannamesi muhteviyatı eşyaların beyan olunan kıymetlerine, ihracatçı firma tarafından uygulanan %25 oranındaki iskontonun dahil edilmediğinin, düzenlenen cevaplı raporla tespit edildiğinden bahisle, iskonto miktarı üzerinden ek tahakkuk yapıldığı anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlığın çözümü, yükümlü şirketçe gerçekleştirilen ithalatlarda, ihracatçı firma tarafından, iddia edildiği gibi iskonto uygulanıp uygulanmadığının tespitine bağlı olduğundan, ek tahakkukun dayanağını oluşturan 1.2.1996 ve 5 sayılı cevaplı raporda belirtilen ve İtalya makamlarınca gönderildiği bildirilen belgeler 29.5.1997 günlü ara kararımızla getirtilerek incelenmiştir. Söz konusu belgeler arasında yer alan ve Maliye Muhafaza Genel Komutanlığınca tanzim edilen 12.12.1995 gün ve 8191 sayılı yazıda, soruşturmaya konu teşkil eden faturalar muhteviyatı eşyaların “…” firmasınca yükümlü şirkete gönderildiği ve FOB ihraç fiyatlarının ibraz edilen faturalarda belirtilenlere uygun olduğu, ihracatçı ve ithalatçı firmalar arasında herhangi bir iştirakin olmadığı, sözü edilen satışlarda satıcı firmanın depo stoklarını eritmek ve şirket politikası olarak alıcıya %25 oranında indirim yaptığı; Mali Polis 14’üncü … Komutanlığınca tutulan saptama tutanağında yer alan ihracatçı firma yetkilisinin beyanında ise, ithalatçı (yükümlü) şirketin 1993 yılı için artık imal etmedikleri “…” modellerinden istediği, uygulanan fiyatın oldukça ölçülü olduğu, zira ellerinde kalan malları eritme imkanına kavuştuklarının belirtildiği görülmüştür.
Dava konusu ek tahakkuk, uygulanan %25 oranındaki iskontonun normal kıymete dahil edilmediğinden bahisle yapılmış ise de; İtalyan makamları tarafından gönderilen belgelerden de anlaşıldığı üzere, ithale konu eşyalar, ihracatçı firmaca artık üretilmeyen modellerden olup, önceden üretilen ve alıcısı bulunmadığından stok edilen modeli geçmiş eşyalardan olması sebebiyle, bu eşyaların, gümrük mevzuatının öngördüğü anlamda normal fiyatının saptanması söz konusu olamayacağı cihetle, fatura fiyatının iskonto uygulanarak belirlenen fiyat olduğundan da söz edilemez. Dolayısıyla beyan edilen fiyatın, modeli geçmiş ve üretimi durdurulan ithale konu eşyaların o andaki değerini yansıttığının kabulü gerekir. Stokların eritilmesi amacıyla üretici firmaca satışa sunulan modeli geçmiş eşyalar için uygulanan fiyatın, sadece yükümlü şirkete değil, talip olunması halinde her alıcı için uygulanacak fiyat olduğunun anlaşılması karşısında, eşyaların satış anındaki hallerine göre her alıcı için geçerli olan fiyat dikkate alınarak düzenlenen fatura kıymeti üzerinden bir iskonto uygulandığı yolunda herhangi bir tespitin de bulunmaması sebebiyle, beyan edilen kıymetin eşyaların model, hal ve durumları çerçevesinde normal fiyat olduğunun kabulü icap eder.
Bu durumda, gerçekleştirilen ithalatta %25 oranında iskonto uygulandığından bahisle yapılan ek tahakkukta mevzuata uyarlık bulunmadığından aksi görüşle verilen mahkeme kararında isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, temyiz isteminin kabulüne; mahkeme kararının bozulmasına, bozma kararı üzerine verilecek kararla birlikte yargılama giderleri de hükümaltına alınacağından, bir hususta ayrıca karar verilmesine gerek bulunmadığına, 25.2.1998 gününde oybirliği ile karar verildi.