7. Daire 1997/4231 E. , 1998/1788 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
YEDİNCİ DAİRE
Esas No: 1997/4231
Karar No: 1998/1788
Temyiz İsteminde Bulunan : Başbakanlık Gümrük Müsteşarlığı adına …
Karşı Taraf : …
Vekili : Av. …
İstemin Özeti : İzmir Giriş Gümrük Müdürlüğünde tescilli 14.7.1993 gün ve … sayılı gümrük giriş beyannamesi kapsamında, 84.33.60.21 tarife pozisyonunda beyan olunarak ithal edilen eşyanın, 8422.40.00 tarife pozisyonunda yer aldığı hususunun tespit edildiğinden bahisle yapılan ek tahakkuka vaki itirazın reddi yolundaki işlemi; davacının, TS 34 kapsamında satsuma ihracatı yaptığı, bazı Avrupa ülkeleriyle rekabet edebilmek için satsuma ihracatına prim verildiği ve ayrıca ithalat rejimine istinaden, bu gibi tarım sektörüne gümrük muafiyeti tanındığı, davacı tarafından ithal edilen narenciye makinalarının gelişmiş olanları, narenciye ihracatçısı İspanya’da mevcut olduğundan, ithalatın bu ülkeden yapıldığı ve söz konusu makinanın, esas olarak, ihraç edilen satsumayı büyüklüklerine ve ağırlıklarına göre ayırma işlemi yaptığı hususlarının, dosyadaki bilgi ve belgelerden tespit edildiği; gümrük tarife cetvelinin yorumuna ilişkin kural 3(a)’da, eşyayı en özel şekilde niteleyen pozisyonun, daha genel şekilde niteleyen pozisyona göre öncelik alacağının belirtildiği; olayda da, davacı tarafından ihraç edilen satsumaları boylarına ve ağırlıklarına göre ayıran ithale konu eşyanın, “Meyve ve sebzeleri ağırlık ve büyüklüklerine göre ayıran ve temizleyen makina ve cihazlar” olarak 8433.60.21 tarife ve istatistik pozisyonunda beyan edilmesinde yasaya aykırılık bulunmadığı; zira, satıcı firmanın İspanya Valencia Ticaret ve Sanayi Odasınca tasdik ettirilip tercümesi dava dilekçesine eklenen yazısında da, eşyanın 8433.60.21 tarife pozisyonunda yer aldığının belirtildiği; bu itibarla, eşyanın, “bulaşık yıkama makinası, şişeleri veya diğer kapları temizleme veya kurutmaya mahsus makinalar, şişeleri doldurmaya, mühürlemeye, kapsülleme veya etiketlemeye mahsus makinalar, diğer paketleme veya ambalajlama makinaları, içecekleri gazlandırmaya mahsus makinalar” olarak 8422.40.00 tarife pozisyonunda yer aldığından bahisle yapılan ek tahakkukta isabet bulunmadığı gerekçesiyle iptal eden …. Vergi Mahkemesinin … günlü, E:…; K:…sayılı kararının; 84.22 tarife pozisyonu hakkında, Gümrük Giriş Tarife Cetveli İzahnamesinin 1489’uncu sayfasında yapılan izahatta, “Ambalajlama ve paketleme gibi esas fonksiyonlarına ilave olarak başka işleri de yapan makina ve cihazlar, bu gibi ilave işler, ambalajlama ve paketleme gibi esas işlere nazaran tali mahiyetle olduğu takdirde bu pozisyondadır. Böylece, eşyayı ticari teamüllere uygun şekillerde ambalajlamaya mahsus makina ve cihazlar tartma, dozlandırma, ölçme vb. tertibatla mücehhez olsun olmasın bu pozisyondan yer alır.” denildiği;bu nedenle, ithale konu eşyanın 84.22 tarife pozisyonuna göre vergilendirilmesinde isabetsizlik bulunmadığı ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.
Tetkik Hakimi …’ın Düşüncesi :Temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar, 2577 sayılı Kanunun 49’uncu maddesinin 1’inci fıkrasında sayılan bozma nedenlerine uymadığından, temyiz istemi reddedilerek kararın onanması gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı …’ın Düşüncesi: Davacı şirket tarafından Gümrük Giriş Tarife Cetvelinin 8433.60.21 pozisyonunda “meyve ve sebzeleri ağırlık ve büyüklüklerine göre ayıran ve temizleyen makina ve cihazlar aksesuarlarıyla birlikte” beyan ve ithal edilen eşyanın, 8422.40 tarife pozisyonunda “diğer paketleme ve ambalajlama makinaları aksesuarları ile birlikte” yer alan eşyalardan olduğundan bahisle yapılan ek tarhiyatı terkin eden vergi mahkemesi kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
1615 sayılı Gümrük Kanununun 4’üncü maddesinde, gümrük vergisinin, 3’üncü madde gereğince ödeme mükellefiyetinin başladığı tarihte eşyanın bulunduğu hal ve mahiyetine göre o tarihte yürürlükte bulunan gümrük giriş tarife cetvelindeki nispet, had ve esaslara göre hesaplanacağı hükme bağlanmıştır. Buna göre, ithal konusu eşyanın ilişkin bulunduğu gümrük giriş beyannamesinin tescil tarihi itibarıyla 1.1.1989 tarihli Gümrük Giriş Tarife Cetvelinde gösterilen nispet, had ve esaslara göre vergilendirilmesi gerekmektedir. Diğer taraftan, söz konusu cetvelin “tarifenin yorumu ile ilgili genel kurallar” başlıklı bölümünde yer alan kural 3 (a) da ise, eşyayı en özel şekilde niteleyen pozisyonun, daha genel şekilde niteleyen pozisyona göre öncelik alacağı belirtilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden, olayda, ithal konusu eşyanın teknik özellikleri ve asıl işlevi konusunda bir tespit yapılmadığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda, ithal konusu eşyanın belirgin özelliğinin tespiti ve gerçek durumun saptanması için bir bilirkişi kuruluna inceleme yaptırılıp, tarifenin yukarıda açıklanan 3 (a) kuralı da gözönünde bulundurulmak suretiyle varılacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken, mahkemece yazılı gerekçe ile verilen kararda isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenle, temyiz isteminin kabulü ile ek tarhiyatın terkini yolundaki vergi mahkemesi kararının bozulması gerekeceği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Yedinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Uyuşmazlık, yükümlü şirket tarafından, “meyve ve sebzeleri ağırlık ve büyüklüklerine göre ayıran veya temizleyen makina ve cihazlar aksesuarlarıyla birlikte” olarak, 8433.62.21 tarife ve istatistik pozisyonunda beyan edilip vergiden muaf olarak ithal olunan eşyanın, “diğer paketleme ve ambalajlama makinaları aksesuarları ile birlikte” olduğundan ve bu haliyle de, 8422.40.00 tarife ve istatistik pozisyonuna göre vergilendirilmesi gerektiğinden bahisle ek tahakkuk yapılmasından doğmuştur.
İthale konu eşyanın beyan edildiği 8433.60.21 tarife ve istatistik pozisyonuna ilişkin açıklamaların yer aldığı Gümrük Giriş Tarife Cetveli İzahnamesinin 1528’inci sayfasında, “Bu pozisyon, yumurta, meyve, patates, soğan, havuç, kuşkonmaz, salatalık, vb. gibi tarımsal ürünleri büyüklük, ağırlık, şekil, vb. gibi ölçülere göre ayıran ve temizleyen tarıma, bahçeciliğe, ormancılığa mahsus makina ve cihazları içine almaktadır. Bu gibi makina ve cihazlar elektrikle işleyen türden olsun (örneğin, foto elektrikli test ediciler, tasnif ediciler, vb.) veya olmasın, bu pozisyonda yer almakta ve aynı zamanda yardımcı tertibat ile de (örneğin, yumurtaları muayene etmeye mahsus tertibat ile yumurta vb. üzerine işaret koyan tertibat gibi) mücehhez bulunmaktadır.” denilmiş; söz konusu eşya için idarece saptanan 8422.40.00 tarife ve istatistik pozisyonuna ilişkin olarak, aynı İzahnamenin 1489’uncu sayfasında, muhtelif ambalajlama makinalarının bu pozisyonda yer aldığı belirtildikten sonra, ambalajlama ve paketleme gibi esas fonksiyonlarına ilave olarak başka işleri de yapan makina ve cihazların, bu gibi ilave işlerin, ambalajlama ve paketleme gibi esas işleme nazaran tali mahiyette olması halinde, bu pozisyonda yer alacağı; böylece, eşyayı ticari teamüllere uygun şekillerde ambalajlamaya mahsus makina ve cihazların, tartma, dozlandırma, ölçme vb. gibi tertibatla mücehhez olsun olmasın, bu pozisyonda değerlendirileceği yolunda açıklamalara yer verilmiştir.
İthale konu eşyanın, meyveleri ağırlık ve boylarına göre ayırmakla birlikte, ambalajlama işini de yaptığı hususu taraflar arasında ihtilafsızdır.
Gümrük Giriş Tarife İzahnamesinin, davacı tarafından eşyanın beyan edildiği 8433.60.21 tarife pozisyonuna ilişkin bölümünde, bu pozisyonda yer alan eşyaların yalnızca meyveleri ağırlık ve büyüklüklerine göre ayırma ve temizleme fonksiyonlarından söz edilmiş; ayrıca yardımcı tertibat ile de mücehhez bulunsa dahi, eşyanın bu pozisyonda yer alacağı; idarece saptanan 8422.40.00 tarife pozisyonuna ilişkin bölümde ise, esas işlevi ambalajlama olan cihazların, tartma, dozlandırma, ölçme vb. tertibatla mücehhez olsun olmasın, bu pozisyonda değerlendirileceği belirtilmiştir.
Yukarıda yapılan açıklamalardan da anlaşılacağı üzere, ithale konu eşyanın asıl işlevinin “ambalajlama” olması halinde, idarece saptanan 8422.40.00 tarife pozisyonunda; “meyveleri ağırlık ve büyüklüklerine göre ayırma” olması halinde ise, beyan gibi, 8433.60.21 tarife pozisyonunda değerlendirilmesi gerekmektedir.
1615 sayılı Gümrük Kanununun 4’üncü maddesinde, gümrük vergisinin, 3’üncü madde gereğince ödeme mükellefiyetinin başladığı tarihte eşyanın bulunduğu hal ve mahiyetine göre o tarihte yürürlükte bulunan gümrük giriş tarife cetvelindeki nispet, had ve esaslara göre hesaplanacağı hükme bağlanmıştır.
Söz konusu cetvelin “Tarifenin Yorumu ile İlgili Genel Kurallar” başlıklı bölümünde yer alan Kural 3(a)’da ise, eşyayı en özel şekilde niteleyen pozisyonun, daha genel şekilde niteleyen pozisyona göre öncelik alacağı belirtilmiştir.
Olayda, ithale konu eşyanın Gümrük Giriş Tarife Cetvelinde hangi tarife pozisyonunda yer aldığının tespiti, uyuşmazlığın esasını oluşturmaktadır. Söz konusu tespitin yapılabilmesi için de, eşyanın hangi işlevinin asıl, hangi işlevinin de tali olduğu hususlarının bilinmesi gerekmektedir.
Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 31’inci maddesi ile yollamada bulunulan, 275’inci maddesinde, “Mahkeme, çözümü özel veya teknik bir bilgiyi gerektiren hallerde bilirkişinin oy ve görüşünün alınmasına karar verir. Hakimlik mesleğinin gerektirdiği genel ve hukuki bilgi ile çözümlenmesi mümkün olan konularda bilirkişi dinlenemez.” hükmü yer almıştır.
Bu nedenle, ithale konu eşyanın yukarıda belirtilen özelliklerinin saptanması için bilirkişi incelemesi yaptırılıp, Gümrük Giriş Tarife Cetvelinin yukarıda açıklanan 3(a) kuralı da göz önünde bulundurulmak suretiyle varılacak sonuca göre karar verilmesi gerekirken, ek tahakkukun, bilirkişi incelemesi yaptırılmadan yazılı gerekçe ile terkini yolundaki mahkeme kararında isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, temyiz isteminin kabulüne; mahkeme kararının bozulmasına, bozma kararı üzerine mahkemece yeniden verilecek kararla birlikte yargılama giderleri de hüküm altına alınacağından, bu hususta ayrıca hüküm tesisine gerek bulunmadığına, 12.5.1998 gününde oybirliği ile karar verildi.