7. Daire         1997/1229 E.  ,  1998/833 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
YEDİNCİ DAİRE
Esas No: 1997/1229
Karar No: 1998/833

Temyiz İsteminde Bulunan : Başbakanlık Gümrük Müsteşarlığı
Karşı Taraf : …
Vekili : Av. …
İstemin Özeti : Bedelsiz ve Naklihane Gümrük Müdürlüğünde tescilli 25.8.1993 tarih ve … sayılı tahakkuk kağıdı kapsamı 1989 model … marka kullanılmış lastik tekerlekli yükleyici için beyan edilen kıymetin düşük olduğundan bahisle yapılan ek tahakkuka vaki itirazın reddine dair işlemi; 1615 sayılı Kanunun 65’inci maddesinden bahisle, kıymet araştırmasına gidilmesinin idarenin hakkı ve görevi olduğu, ancak, ek vergi istenilebilmesi için, tespit edilecek yüksek değerin sağlam ve güvenilir bir kaynağa dayanması gerektiği, olayda, ithale konu kullanılmış iş makinesi için, …İthalat İhracat A.Ş. nezdinde kıymet araştırması yapıldığının, bu firma tarafından bildirilen, kullanılmamış makineye ait kıymetin ek tahakkuka esas alındığının, bunun dışında, herhangi bir resmi kurum ya da kuruluş nezdinde araştırmaya gidilmediğinin anlaşıldığı; ancak, rakip firma durumundaki özel bir kuruluştan alınan ve kullanılmamış makinaya ilişkin bilgilere itibar edilemeyeceğinden yapılan işlemde isabet görülmediği gerekçesiyle iptal eden …. Vergi Mahkemesinin … gün ve E:…; K:…sayılı kararının; 1993/34 sayılı Genelge doğrultusunda yapılan ek tahakkukun yasal olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.
Tetkik Hakimi …’in Düşüncesi : Gümrük mevzuatı hükümleri uyarınca, bir eşya kıymetinin ithal edilen başka bir eşya kıymetine emsal alınarak ek tahakkuk yapılabilmesi için, bunların aynı veya birbirlerine emsal alınabilecek ölçüde yakın niteliklere sahip, aynı veya benzeri eşyalar olmaları gerekmektedir.
Olayda, ithale konu eski model ve kullanılmış eşyaya, aynı model, ancak kullanılmamış eşyanın kıymeti, geçmiş yıllar için hesaplanan amortismanlar düşülmek suretiyle emsal alınmışsa da, bu şekilde tespit edilen kıymetin, ithal eşyanın, beyannamenin tescil tarihinde bulunduğu hal ve mahiyetine uygun olduğunun idarece somut olarak ortaya konulamadığı anlaşılmakla, tahakkukun terkini yolunda verilen mahkeme kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı …’nun Düşüncesi: Uyuşmazlık … Bedelsiz ve Naklihane Gümrük Müdürlüğünde tescilli tahakkuk kağıdı muhtevası bir adet kullanılmış …marka lastik tekerlikli yükleyicinin beyan olunan kıymetinin noksan bulunması üzerine yapılan ek tahakkuktan kaynaklanmaktadır.
1615 Sayılı Gümrük Kanunu’nun “Eşyanın Kıymeti” başlığını taşıyan 65’inci maddesinin 1’inci fıkrasında, ithal eşyanın gümrük vergisine esas olan kıymeti, gümrük vergisi ödeme mükellefiyetinin başladığı tarihteki normal fiyatıdır denilmiş, 2’nci fıkrasında ise, normal fiyat birbirinden müstakil bir alıcı ile bir satıcının tam ve serbest rekabet şartları içinde uyuştuğu farz olunan fiyat olarak tanımlanmıştır.
Aynı kanunun 3’üncü maddesinde ithal eşyanın gümrük vergisine esas olan kıymetinin beyannamenin tescil edildiği tarihteki normal fiyatı olduğu ilkesi benimsenmiş; 65’inci maddesinin 5’inci fıkrasında da, gümrük vergisinin satış akdine uygun olarak beyan edilen ve gümrükçe şüpheli görülmeyerek kabul olunan fiyat üzerinden tahakkuk ettirileceği esası kabul edilmiştir.
Olayda, idarece beyannamenin tescil tarihi itibarıyla beyan olunan değerin normal olmadığı ve gerçeği yansıtmadığı hususu saptanamadığı gibi, mümessil firma nezdinde yapılan fiyat araştırmasına verilen cevapta bildirilen fiyatın da hiç kullanılmamış yükleyiciye ait olup, kullanılmış eşya için emsal alınmasının mümkün bulunmaması karşısında, yapılan ek tarhiyatın kaldırılmasına ilişkin vergi mahkemesi kararında isabetsizlik görülmemiştir.
Temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar, 2577 sayılı Yasanın 49’uncu maddesinin 1’inci fıkrasında belirtilen nedenlerden hiçbirisine uymadığından, temyiz isteminin reddi ile vergi mahkemesi kararının onanmasının uygun olacağı düşünülmüştür.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Yedinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Uyuşmazlık, 1993 yılında ithal edilen 1989 model iş makinası için beyan edilen kıymetin gümrük vergisine esas normal fiyata uygun olup olmadığının tespitine ilişkin bulunmaktadır.
1615 sayılı Gümrük Kanununun olay tarihi itibarıyla yürürlükte bulunan şekliyle 65’inci maddesinin 1’inci fıkrasında, ithal eşyasının gümrük vergisine esas olan kıymetinin, gümrük vergisi ödeme mükellefiyetinin başladığı tarihteki normal fiyatı olduğu, 2’nci fıkrasında, normal fiyatın, birbirinden müstakil bir alıcı ile bir satıcının tam ve serbest rekabet şartları içinde uyuştuğu farz olunan fiyat olduğu, 5’inci fıkrasında da vergi ödeme mükellefiyetinin başladığı tarihteki fiyat esas olmakla beraber, mükellefin akde uygun olarak ödediği ya da ödeyeceği fiyatın tahakkuka esas alınacağı hallerin, taraf olduğumuz anlaşmalar ve milli ve milletlerarası teammüller de nazarı itibara alınmak suretiyle bakanlıkça tespit olunacağı hükümlerine yer verilmiştir. Aynı kanunun 4’üncü maddesinde ise, gümrük vergisinin, 3’üncü madde gereğince ödeme mükellefiyetinin başladığı tarihte, eşyanın bulunduğu hal ve mahiyetine göre o tarihte yürürlükte bulunan gümrük giriş tarife ve cetvelindeki nispet, had ve esaslara göre hesaplanacağı hükme bağlanmıştır.
Olayda, ithale konu kullanılmış iş makinesi için faturasına uygun olarak beyan edilen kıymetin düşük görülmesi üzerine, mümessil firma … İthalat ve İhracat A.Ş. tarafından model yılı itibarıyla bildirilen kıymetten, geçmiş yıllar için hesaplanan amortismanlar düşülerek bulunan fiyat gümrük vergisine esas normal kıymet olarak kabul edilmek suretiyle ek tahakkuk yapılmıştır.
Her ne kadar, ithal edilen eşya için faturasında belirtilen kıymetin normal fiyata uygun olup olmadığının tespiti için kıymet araştırmasına gidilmesi mümkün ise de; model yılı itibarıyla eski ve kullanılmış eşyalar için emsal alınacak kıymetin, ithal konusu eşya ile model yılı, özellikleri, kullanılmışlık ve yıpranma derecesi gibi her yönü ile ayniyet veya benzerlik arz eden bir eşyaya ait olması gerekir. Aksi halde, eşyanın model yılındaki fiyatından, yalnızca geçmiş yıllar için hesaplanan amortismanların indirilmesinden sonra bulunan kıymetin, eşyanın gümrük vergisine esas kıymet olarak kabul edilmesinde, sağlıklı ve objektif bir değerlendirmeden söz edilemeyeceği gibi, bu tür bir uygulamanın 1615 sayılı Kanunun yukarıda anılan 4’üncü maddesi hükmüne de aykırı sonuçlar doğuracağı tabiidir.
Bu itibarla, kullanılmamış makineye ilişkin olarak tespit edilen kıymetten, azalan bakiyeler usulüne göre hesaplanan amortismanların indirilmesinden sonra bulunan kıymetin, ithal konusu kullanılmış makineye, eşyanın bulunduğu hal ve mahiyetine uygunluğu saptanmaksızın, gümrük vergisine esas kıymet olarak alınmasında gümrük mevzuatına uyarlık bulunmadığından, ek tahakkukta isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle temyiz isteminin reddine; mahkeme kararının onanmasına, 5.3.1998 gününde oybirliği ile karar verildi.