7. Daire 1996/3307 E. , 1997/4651 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
YEDİNCİ DAİRE
Esas No: 1996/3307
Karar No: 1997/4651
Davacı : … Gıda Maddeleri Ticaret Ltd. Şti.
Davalı : Başbakanlık
İstemin Özeti : Mersin İhtisas Gümrük Müdürlüğünde tescilli 23.9.1996 gün ve … sayılı giriş beyannamesi muhteviyatı eşyanın ithalatı sırasında fazladan ödenen 794.778.000.- gümrük vergi ve resimlerinin iadesi ile bu işlemin dayanağını teşkil eden 96/8528 sayılı Bakanlar Kurulu kararının 1206.00.91.00.00 tarife pozisyonu ile ilgili kısmının; ithal eşyanın önceden %4 gümrük vergisi oranına tabi iken %29’a çıkarılmasının 474 sayılı yasaya aykırı olduğu, 474 sayılı yasanın 2’nci maddesinde, vergi oranının %50 arttırılabileceği hükme bağlandığından ithal eşyaya ilişkin vergi oranının en fazla %2 arttırılabileceği, Bakanlar Kurulu kararında yer alan diğer kanun hükümlerinin olayla ilgisinin bulunmadığı ileri sürülerek iptali istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : 474 sayılı yasanın 2’nci maddesinde gümrük vergisi had ve nispetlerinin %50’sine kadar arttırılabileceğinin hükme bağlandığı, bu durumda kanuni vergi oranı %30 olan eşyaya ilişkin vergi oranının 0’a kadar düşürülebileceği veya %45’e kadar arttırılabileceği, uyuşmazlık konusu pozisyonun vergi oranının kanuni sınırlar içerisinde artırıldığı iddialarıyla davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.
Tetkik Hakimi …’in Düşüncesi : Dava, 96/8528 sayılı Bakanlar Kurulu kararının ithal eşya ile ilgili kısmının iptali ve buna dayanılarak fazladan tahsil edilen paranın iadesi istemiyle açılmıştır.
Bakanlar Kurulunca artırılan oran 474 sayılı yasanın 2’nci maddesi ile belirlenen yetki sınırları içinde kaldığından davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı …’ın Düşüncesi: Dava, Mersin Giriş Gümrük Müdürlüğünde tescil edilen 23.9.1996 tarih ve … sayılı beyanname ile ithal edilen “kabuklu gri beyaz çizgili ayçiçeği tohumu” nedeniyle uygulanan % 29 oranındaki vergi ve resimlerin dayanağını teşkil eden 96/8528 sayılı Bakanlar Kurulu kararının Gümrük Tarife Cetvelinin 12.06.00.91.00.00 tarife pozisyonu ile ilgili kısmının iptali ile tahsil edilen gümrük vergi ve resimlerinin iadesi istemiyle açılmıştır.
474 sayılı Gümrük Kanununa bağlı Gümrük Giriş Tarife Cetvelinin Değiştirilmesi Hakkında Kanunun 3824 sayılı kanunun 15’inci maddesi ile değişik 2.maddesinde; “Bu kanunun eki Gümrük Giriş Tarife Cetvelinde yer alan eşyaların Eümrük vergisi had ve nispetleri, Bakanlar Kurulunca sıfıra kadar indirilebilir veya bu cetveldeki had ve nispetlerin % 50’sine kadar artırılabilir.” hükmü yer almıştır. Gümrük Kanununun eki olan Gümrük Giriş Tarife Cetvelinde ise, 12.06.009100 tarife istatistik pozisyonunda yer alan ayçiçeği tohumunun kanuni vergi oranı % 30 olarak gösterilmiştir.
474 sayılı yasanın verdiği yetkiye istinaden kanuni vergi oranı % 30 olan eşyanın vergi oranı, 95/7606 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile % 4’e indirilmişken, 21.6.1996 tarih ve 22764 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 96/8528 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile % 29’a çıkarılmıştır. Bu durumda esasen kanuni vergi oranı % 30 olan eşyanın vergi oranındaki bu düzenleme yasanın öngördüğü sınırlar içindedir.
Diğer taraftan, 1615 sayılı Gümrük Kanununun 4’üncü maddesinde,”Gümrük vergisi 3’üncü madde gereğince ödeme mükellefiyetinin başladığı tarihte yürürlükte bulunan Gümrük Giriş Tarife Cetvelindeki nispet had ve esaslara göre hesaplanır. Tarifenin vergi nispetlerini artıran hükümlerinin uygulanmasına, kanunda aksine sarahat bulunmadıkça yayım tarihinden üç ay sonra başlanır. Ancak bu kanunun 20 ve 21’inci maddeleriyle 14.5.1964 tarihli 474 sayılı kanuna göre yapılacak değişiklikler ve alınacak kararlar yayın tarihinden itibaren yürürlüğe girer” denilmektedir. Görüldüğü gibi, 474 sayılı kanuna istinaden yapılan değişiklikler yayımı tarihinden itibaren yürürlüğe girmektedir.
Bu durumda, 96/8528 sayılı Bakanlar Kurulu kararı hukuki prosüdürü itibarıyla yasaya uygun olduğu gibi, tespit edilen vergi oranı da yasal sınırlar içinde kaldığından hukuka aykırılık görülmediği cihetle, bu karara uygun olarak davacıdan tahsil edilen vergide de isabetsizlik görülmemiştir.
Açıklanan nedenle davanın reddi gerekeceği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Yedinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Dava, 96/8528 sayılı Bakanlar Kurulu kararının 1206.00.90.00.00 tarife pozisyonu ile ilgili kısmının iptali ve buna dayanılarak yükümlü şirketten tahsil edilen gümrük vergi ve resimlerinin ret ve iadesi istemiyle açılmıştır.
474 sayılı Yasanın 2’nci maddesinin 25.6.1992 gün ve 3824 sayılı Kanunun 15’inci maddesiyle değişik şeklinde, “Bu Kanunun eki Gümrük Giriş Tarife Cetvelinde yer alan eşyaların gümrük vergisi had ve nispetleri, Bakanlar Kurulunca sıfıra kadar indirilebilir veya bu Cetveldeki had ve nispetlerin %50’sine kadar artırılabilir. Bakanlar Kurulu ayrıca, tarifedeki notlarda gerekli değişiklikleri yapmaya, bu değişikliklerin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye de yetkilidir.” hükmü yer almış bulunmaktadır. Bu değişikliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce, 29.11.1988 gün ve 20004 sayılı mükerrer Resmi Gazete’de yayımlanan, Gümrük Giriş Tarife Cetvelinde ithal edilen eşyanın girdiği 1206.00 tarife ve istatistik pozisyonunun kanuni vergi oranı %30 olarak gösterilmiş; 30.12.1995 gün ve 22509 sayılı mükerrer Resmi Gazete’de yayımlanan 95/7591 sayılı Bakanlar Kurulu kararına ekli cetvelde ise, anılan pozisyonun başlığı, “Kabuklu, gri beyaz çizgili kabuklu ayçiceği tohumu”; numarası da, 1206.00.91.00 olarak değiştirilmekle birlikte, kanuni vergi oranı %30 olarak, aynen, muhafaza edilmiştir. Öte yandan; 1615 sayılı Gümrük Kanununun 4’üncü maddesinde, gümrük vergisinin, 3’üncü madde gereğince ödeme mükellefiyetinin başladığı tarihte, eşyanın bulunduğu hal ve mahiyetine göre o tarihte yürürlükte bulunan Gümrük Giriş Tarife Cetvelindeki nispet, had ve esaslara göre hesaplanacağı; tarifenin vergi nispetlerini artıran hükümlerinin uygulanmasına, kanunda aksine sarahat bulunmadıkça, yayımı tarihinden üç ay sonra başlanacağı; ancak, bu Kanunun 20 ve 21’inci maddeleriyle, 474 sayılı Kanuna göre yapılacak değişikliklerin ve alınacak kararların, yayımları tarihinden itibaren yürürlüğe girecekleri, hükme bağlanmıştır.
Dosyanın incelenmesinden; Bakanlar Kurulu’nca, 474 sayılı Kanunun yukarıda açıklanan 2’nci maddesinde verilen yetkiye dayanılarak %4’de indirilen vergi oranının, 21.9.1996 gün ve 22764 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 21.7.1996 gün ve 96/8528 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla, %29’a yükseltilmesinden sonra 23.9.1996 tarihinde ithal edilen eşya için bu oran uygulanmak suretiyle hesaplanan gümrük vergi ve resimlerinin alındığı anlaşılmıştır.
Her ne kadar, davacı tarafından, Bakanlar Kurulu’nca evvelce %4 olarak tespit edilip yayımlanan vergi oranının en fazla %50 oranında artırılıp %6’ya çıkarılabileceği; %29’a çıkarılmasının, 474 sayılı Kanunun 2’nci maddesiyle verilen yetkiye aykırı olduğu ileri sürülmüş ise de; anılan maddede geçen “Bu Kanunun eki Gümrük Giriş Tarife Cetvelinde yer alan eşyaların gümrük vergisi had ve nispetleri” ibaresindeki, ekli cetvelden, maddede 25.6.1992 gün ve 3824 sayılı Kanunla yapılan değişikliğin yayımlandığı tarihte yürürlükte olan cetveli; gümrük vergisi had ve nispetlerinden de, bu cetvelde yer alan vergi oranlarını anlamak gerekeceğinden; ithal edilen eşyanın 3824 sayılı Kanunun yayımlandığı tarihte yürürlükte bulunan Gümrük Giriş Tarife Cetvelinde %30 olan vergi oranının Bakanlar Kurulu’nca %50 artırılarak %45’e kadar çıkarılması mümkün bulunmaktadır. Açıklanan bu durum karşısında; 96/8528 sayılı Bakanlar Kurulu kararının, ithal edilen eşyanın girdiği tarife ve istatistik pozisyonunun, evvelce, %4’e indirilen vergi oranını, Bakanlar Kurulu’nun artırma yetkisinin sınırları içerisinde bulunan ve esasen kanuni vergi oranının altında kalan %29’a çıkaran dava konusu kısmında ve 23.9.1996 tarihinde yapılan ithalata bu oran uygulanarak hesaplanıp tahsil edilen vergide, herhangi bir hukuka aykırılık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, davanın reddine; yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına, artan posta giderinin istek halinde davacıya iadesine, 15.12.1997 gününde oybirliği ile karar verildi.