7. Daire 1996/1419 E. , 1997/3755 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
YEDİNCİ DAİRE
Esas No: 1996/1419
Karar No: 1997/3755
Temyiz İsteminde Bulunan : Başbakanlık Gümrük Müsteşarlığı Adına …
Karşı Taraf : … İnşaat Turizm ve Tic. Ltd. Şti.
Vekili : Av. …
İstemin Özeti : Ankara Tır Gümrük Müdürlüğünde tescilli 18.12.1992 gün ve … sayılı gümrük giriş beyannamesi kapsamında ithal olunan otomobillerin beyan olunan kıymetinde düşüklük görülmesi üzerine, idarece saptanan fiyat esas alınarak yapılan ek tahakkuku; 1615 sayılı Gümrük Kanununun 65’inci maddesi açıklandıktan sonra, ek tahakkukun mümessil firma nezdindeki kıymet araştırması sonucu tespit edilen FOB turist kıymeti üzerinden yapıldığı görülmekte ise de, vergilemede FOB ihraç kıymetinin esas olduğu, ihracatçı firmanın yerleşik olduğu ülkedeki perakende satış fiyatını ifade eden FOB turist kıymeti vergilemeye esas alınamayacağı gibi, davacı ile rakip durumdaki mümessil firma tarafından bildirilen fiyatın da emsal olamayacağı gerekçesiyle kaldıran …. Vergi Mahkemesinin … günlü, E:…; K:…sayılı kararının; kıymet araştırması sonucu tespit edilen fiyat esas alınarak yapılan ek tahakkukun yerinde olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : İstemin reddi gerektiği savunulmaktadır.
Tetkik Hakimi …’ın Düşüncesi :Temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar, 2577 sayılı Kanunun 49’uncu maddesinin 1’inci fıkrasında sayılan bozma nedenlerine uymadığından, temyiz istemi reddedilerek kararın onanması gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı …’un Düşüncesi: Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasasının 49’uncu maddesinin 1’inci fıkrasında belirtilen nedenlerden hiçbirisine uymayıp, vergi mahkemesince verilen kararın dayandığı hukuki ve yasal nedenler karşısında, anılan kararın bozulmasını gerektirir nitelikte görülmemektedir.
Açıklanan nedenle, temyiz isteminin reddi ile vergi mahkemesi kararının onanmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Yedinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Uyuşmazlık, yükümlü tarafından ithal edilen …marka otomobillerin gümrük vergisine esas kıymetinin tespitine ilişkindir.
1615 sayılı Gümrük Kanununun “Eşyanın Kıymeti” başlığını taşıyan ve olay tarihinde yürürlükte bulunan 65’inci maddesinin 1’inci fıkrasında; “İthal eşyasının gümrük vergisine esas olan kıymeti, gümrük vergisi ödeme mükellefiyetinin başladığı tarihteki normal fiyatıdır.” hükmü yer almış, 2’inci fıkrasında da; “Normal fiyat, birbirinden müstakil bir alıcı ile bir satıcının tam ve serbest rekabet şartları içinde uyuştuğu farz olunan fiyattır.
Bu fiyat tespit olunurken;
a)Eşyanın alıcıya Türkiye’de giriş liman veya mahallinde teslim edildiği,
b) Eşyanın satışına ve Türkiye’de giriş liman veya mahallinde teslimine müteallik bütün masrafların satıcıya ait bulunduğu, dolayısıyla normal fiyata dahil olduğu,
c) Türkiye’de ödenmesi gereken vergi ve resimlerin alıcıya ait olduğu, dolayısıyla normal fiyata dahil bulunmadığı; farz olunur.” denilmek suretiyle ithal eşyasının gümrük vergisine esas kıymeti olan “normal fiyatın” tanımı yapılmıştır.
Diğer taraftan, Gümrük Yönetmeliğinin “Vergi Matrahına Giren Kıymetin Kontrolü” başlıklı 386’ncı maddesinin, beyannamenin (B) tablosunu dolduranlar hakkında yapılacak incelemede gözönünde bulundurulacak hususlara yer verilen B-IV. fıkrasında yer alan 4’üncü bent hükmünde, faturaların inceleme ve kontrolünde, faturadaki fiyat ile aynı ticari kademedeki (seviyeniveau) ithalatçı ve ihracatçılara ait aynı veya benzer eşya fiyatlarının birbirleriyle karşılaştırılacağı, bu karşılaştırma yapılırken endeks kayıtlarından, yerli ve yabancı dergi ve gazete yayınlarından faydalanılacağı, 388’inci maddesinde ise, vergiye tabi eşyanın beyan edilen kıymetinin, beyannamesine ekli fatura, menşe şahadetnamesi, çeki listesi ve diğer belgeler de dikkate alınarak yetkililerce (Bakanlık müfettiş, müfettiş muavinleri, kontrolörler, bilumum gümrük amir ve memurları) yapılan inceleme ve denetleme sonunda lüzum görülecek, Gümrük Kanununun 179’uncu maddesine istinaden istenecek bütün ticari ve kanuni defterlerle belgeleri, mükellef, mümessil, gümrük komisyoncusu gibi ilgililerin yetkililere göstermek veya vermekten çekinmeleri halinde; eşyanın gümrük vergisine esas olacak kıymetinin, benzer eşya fiyatları gözönünde tutularak idarece resen tayin ve tespit olunacağı, vergi tahakkuku ve gerekiyorsa ceza uygulamasının buna göre yapılacağı açıklanmıştır.
Görüldüğü üzere, gümrük mevzuatımızda aynı veya benzeri eşya fiyatlarının birbirleriyle karşılaştırılarak kıymet tespiti yapılması ilkesine yer verilmiştir.
Maliye ve Gümrük Bakanlığı Gümrükler Genel Müdürlüğünce 25.7.1986 tarihinde yayımlanan 126 sayılı Genelgede de, “aynı eşya” deyiminin, fiziki özellikleri, kalitesi ve tanındığı özellikleri de dahil olmak üzere bütün hususlarda aynı olan eşyayı ifade ettiği, görünüşteki küçük farklılıkların, diğer hususlarda tanıma uyan eşyanın aynı sayılmasını önlemeyeceği, “benzeri eşya” deyiminin de, bütün hususlarda aynı olmamakla birlikte, bunların aynı fonksiyonları yerine getirmelerini ve ticari açıdan birbirlerini ikame etmelerini sağlayan özellikleri ve benzeri maddelerden oluşan eşyayı ifade ettiği, eşyanın kalitesinin, tanındığı özelliklerin ve bir ticaret markasının bulunmasının, eşyanın benzer nitelikte olmasını belirtmek için nazara alınması gereken faktörler arasında olduğu belirtilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden, yükümlü tarafından ithal edilen … marka otomobilin faturasına uygun olarak beyan olunan kıymetinin düşük bulunması üzerine, Devlet Malzeme Ofisi ile … T.A.Ş. tarafından ithal edilen … marka otomobillere ait faturalarda yer alan otomobil kıymetlerinin emsal alınması suretiyle tespit edilen fark kıymet üzerinden ek tahakkuk yapıldığı anlaşılmıştır.
Beyan edilen kıymetin normal fiyata uygun olup olmadığının tespiti bakımından, gümrük idaresince kıymet araştırmasına gidilmesi tabii olup, bu amaçla emsal kıymet uygulaması yoluna da başvurulabilecektir. Fakat bu şekilde yapılacak bir kıymet araştırmasında, kıymeti ek tahakkuka esas alınacak emsal eşyanın, ithale konu eşya ile aynı veya yukarıda belirtilen özellikleri bakımından benzer olması zorunludur.
Olayda ise, ithale konu otomobiller ile kıymeti ek tahakkuka esas alınan otomobiller, aynı marka ve tip olmakla birlikte, söz konusu otomobillerin kıymetlerini önemli ölçüde etkileyen aksesuar adedi, çeşidi ve kıymeti gibi unsurlar bakımından da aynı veya benzer olduğu hususlarının tespit edilmediği; öte yandan, ek tahakkuka esas alınan fiyatların, emsal faturalarda yer alan kıymetlerin çok üzerinde olduğu halde, dairemizce verilen ara kararı üzerine gönderilen işlem dosyası ile diğer belgelerde, bu konuda herhangi bir açıklamanın bulunmadığı anlaşılmakla, ek tahakkukun terkini yolundaki mahkeme kararında isabetsizlik görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, temyiz isteminin reddine, mahkeme kararının onanmasına, 31.10.1997 gününde oybirliği ile karar verildi.