7. Daire 1995/7430 E. , 1997/1288 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
YEDİNCİ DAİRE
Esas No: 1995/7430
Karar No: 1997/1288
Temyiz İsteminde Bulunan : Derince Giriş Gümrük Müdürlüğü
Karşı Taraf : … Orman Ürünleri ve Mobilya Tesisleri A.Ş.
Vekili : Av. …
İstemin Özeti : Derince Giriş Gümrük Müdürlüğünde tescilli 8.12.1989 tarih ve … sayılı beyanname ile 22.9.1989 tarih ve … sayılı ihracatı teşvik belgesi kapsamında ihraç kaydıyla ithal edilen çam kerestenin bir kısmının yurt içinde satıldığından bahisle, ithal edilen emtiaya ilişkin vergi ve resimlerin, bir misli fazlası ve yasal faizi ile birlikte ödenmediği takdirde teminat mektubunun irada intikal ettirileceğine dair yükümlü şirket adına tesis edilen işlemin iptali istemiyle açılan davada; uyuşmazlık döneminde yürürlükte bulunan 89/2 sayılı İhracatı Teşvik Tebliği ile bu tebliğde değişiklik yapan 89/5 sayılı tebliğde, ihracat taahhüdünün mevcut bilgi ve belgeler üzerinden kapatılarak, taahhüdün gerçekleştirilmeyen kısmına müeyyide uygulanacağının belirtildiği, söz konusu tebliğlerde belge sahiplerinin, taahhüt hesabının kapatılması için tebliğlerde öngörülen bilgi ve belgelerle aracı bankaya müracaat etmemeleri halinde, iharacat taahhüdünün kısmen gerçekleştirildiği durumlara ilişkin olarak, taahhüdün tümüne müeyyide uygulanacağına dair bir hüküm bulunmadığı, olayda, yükümlü şirkete verilen teşvik belgesinde, 10.000 takım ahşap piknik seti ihracının taahhüt edildiğinin, taahhüt tutarının 345.588.-Amerikan doları olduğunun, yükümlü şirketin, ihracatçı firma aracılığıyla 1989-1990 yıllarında 236.039.-Amerikan doları tutarında toplam 6.642 takım piknik seti ihraç ettiğinin, buna göre 3.356 takım piknik setine tekabül eden 109.549.-Amerikan doları tutarındaki ihracat taahhüdünün gerçekleştirilmediğinin, taahhüt hesabının kapatılması için yükümlü şirketçe müracaatta bulunulmadığının, ara kararına cevaben giriş gümrük müdürlüğünden alınan yazıdan da teşvik belgesinin iptal edilmediğinin anlaşıldığı, bu durumda, her ne kadar yükümlü şirketçe taahhüt hesabının kapatılması için tebliğde öngörülen sürede müracaatla bulunulmamış ise de, teşvik belgesi iptal edilmediği gibi, ihracat taahhüdünün önemli bir kısmı gerçekleştirildiğinden, 89/5 sayılı tebliğ uyarınca yalnızca gerçekleştirilmeyen kısma müeyyide uygulanması icap ettiği gerekçesiyle, dava konusu işlemin, beyanname muhteviyatı emtianın, ihracı gerçekleştirilen kısmına isabet eden gümrük vergi ve resimleri, misli ceza ve faize ilişkin kısmını iptal eden …. Vergi Mahkemesinin … gün ve E:…, K:…sayılı kararının; ihracı gerçekleştirilmeyen kısmın nakliye sırasında zayi olduğu yolundaki iddianın gerçeği yansıtmadığı ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.
Tetkik Hakimi …’in Düşüncesi : Dosyanın incelenmesinden, 22.9.1989 tarihli ihracatı teşvik belgesinde 345.588.- Amerikan doları tutarında iharacat taahhüt edildiği halde, 1989 ve 1990 yıllarında toplam 236.039.- Amerikan dolarlık ihracat gerçekleştirildiği, mahkemece, gerçekleştirilen ihracat tutarı esas alınarak yükümlü şirket hakkında, 6183 sayılı Kanunun 56. maddesi uyarınca tesis edilen işlemin kısmen iptaline karar verildiği anlaşılmaktadır.
Teşvik belgesinin verildiği tarihte yürürlükte bulunan 89/2 sayılı İhracatı Teşvik Tebliğine ek 89/5 sayılı Tebliğde, ihracat taahhüdünün mevcut bilgi ve belgeler üzerinden kapatılarak gerçekleştirilmeyen kısmına müyyide uygulanacağı belirtilmiş olup, taahhüt hesabının kapatılması için başvuruda bulunulmaması halinde taahhüdün tamamına müeyyide uygulanacağına dair herhangi bir hükme yer verilmemiştir. Bu nedenle, yükümlü şirketçe ihracatçı firma aracılığıyla gerçekleştirildiği inceleme elemanınca da kabul edilen ihracat tutarının taahhüt hesabında dikkate alınması yerindedir. Ancak, 1989 ve 1990 yıllarında yapılan ihracatın bir kısmının, teşvik belgesinin alındığı tarihten önce gerçekleştirilmiş olduğu anlaşılmakla, bu kısım ihracatın taahhüt edilen ihracat kapsamında değerlendirilmesinde isabet görülmediğinden, temyiz isteminin kısmen kabulü ile mahkeme kararının teşvik belgesinin alındığı tarihten önce yapılan ihracatlara yönelik kısmının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı …’ın Düşüncesi : Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasasının 49. maddesinin 1. fıkrasında belirtilen nedenlerden hiçbirisine uymayıp, vergi mahkemesince verilen kararın dayandığı hukuki ve yasal nedenler karşısında, anılan kararın bozulmasını gerektirir nitelikte görülmemektedir.
Açıklanan nedenle, temyiz isteminin reddi ile vergi mahkemesi kararının onanmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Yedinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Uyuşmazlık, teşvik belgesi kapsamında ihraç kaydıyla gümrük vergi ve resimlerinden muaf olarak ithal edilen emtianın bir kısmının yurt içinde satıldığının yükümlü şirket hakkında düzenlenen raporda tespit edildiğinden bahisle, muafiyet kaldırılarak teminata bağlanan vergi ve resimlerin tahsili amacıyla, yükümlü şirket adına 6183 sayılı Kanunun 56. maddesi uyarınca işlem tesis edilmesinden doğmuş bulunmaktadır.
Yükümlü şirkete verilen ihracatı teşvik belgesi 8.11.1988 tarih ve 88/13457 sayılı İhracatı ve Döviz Kazandırıcı Faaliyetleri Teşvik Kararı çerçevesinde düzenlenmiştir. Söz konusu karara istinaden 11.11.1988 tarih ve 19986 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 89/2 sayılı İhracatı ve Döviz Kazandırıcı Faaliyetleri Teşvik Tebliğine ek 89/5 sayılı tebliğin 23 üncü maddesinde, ihracatı teşvik belgesi kapsamında yapılacak ithalatın 474 sayılı Kanunun 2716 sayılı Kanunla değişik 2 nci maddesi uyarınca gümrük vergisi ve buna bağlı olarak ithalde alınan diğer vergi ve fonlardan muaf olduğu, gümrük idarelerinin, ihracatı teşvik belgesinde aksine bir hüküm belirtilmediği sürece, gümrük vergi ve resimleri ile fon bedellerini teminata bağlamak suretiyle, maddede öngörülen süreler içerisinde ithalata izin verecekleri belirtilmiştir.
Yine aynı tebliğin 46 ncı maddesinde, ihracatı teşvik belgesi sahibi firmaların, ihracat süresi (ek süreler dahil) bitiminden itibaren en geç 3 ay içerisinde bu tebliğ ekinde belirtilen taahhüt kapatmaya ilişkin bilgi ve belgelerle birlikte, ihracat taahhütlerini kapatmak üzere, belgelerinin tasdik edilerek ilgili T.C. Merkez Bankası şubesine gönderilmesi için aracı bankaya müracaat edecekleri, Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığınca; aracı banka, ilgili Merkez Bankası şubesi ve Merkez Bankası İdare Merkezi kanalıyla intikal eden bilgi ve belgeler üzerinde yapılacak inceleme sonucunda, ihracat ve ithalat işlemlerinin ihracatı teşvik belgesinde belirtilen şartlara uygun olarak gerçekleştirildiğinin tespiti halinde ihracat taahhüdünün kapatılacağı, ihracat taahhütlerinin kapatılması ile ilgili eksik bilgi ve belge gönderilmesi halinde, eksik belgelerde belirtilen gerçekleşme değer ve miktarların taahhüde sayılmayacağı ve ihracat taahhüdünün mevcut bilgi ve belgeler üzerinden kapatılarak, eksik gerçekleştirilen kısımlara müeyyide uygulanacağı, 47 nci maddesinde ise taahhütlerin kapatılması esnasında, iharacatı teşvik belgesine istinaden ithal edilen ham madde, yardımcı madde ve ambalaj malzemelerinden, ihraç edilen mamullerin bünyesinde ve ambalajlanmasında kullanılmayan, (%2 oranında işletme ihtiyacı hariç) fazla ithal edilen veya iç piyasada satıldığı tespit edilenlerin gümrük vergi, resim ve harçlarının (varsa fon bedellerinin) libere mallarda bir misli, ithali müsaadeye tabi mallarda iki misli fazlası cezalarıyla birlikte (yalnızca esas borca ceza uygulanması kaydıyla) 6183 sayılı Kanun hükümlerince, bu tebliğin 15 inci maddesine istinaden uygulanan istisnalardan 3505 sayılı Kanun kapsamına girenlerin bu kanun hükümlerince, banka ve sigorta muameleleri ve diğer kanunlara istinaden uygulanan istisnaların ise, gerçekleştirilmeyen ihracata tekabül eden oranda, istisnanın uygulandığı tarih de dikkate alınarak ceza ve gecikme faiziyle birlikte 6183 sayılı Kanun ve 213 sayılı Kanun hükümlerince tahsil edileceği, ihracatı teşvik belgelerinin kısmen veya tamamen iptali veya ihracat taahhütlerine kısmen veya tamamen müeyyide uygulanması halinde, bu durumun ilgililerin bağlı bulunduğu vergi dairesine bildirileceği ve ilgili vergi dairelerinin, bildirilen duruma göre, uygulanan istisnaları yukarıda belirtilen hükümler çerçevesinde geri alacakları açıklanmıştır.
Mevcut düzenlemeye göre, taahhüt edilen ihracatın gerçekleştirilmeyen kısmına müeyyide uygulanması gerekmektedir. Öte yandan, söz konusu tebliğlerde, taahhüt hesabının kapatılması için müracaatta bulunulmaması halinde ihracat taahhüdünün tamamına müeyyide uygulanacağı yolunda açık bir hükme yer verilmediği anlaşılmakla, bu hallerde de, mevcut bilgi ve belgeler üzerinde tespit edilebilen kısmın dışında kalan taahhüt tutarına müeyyide uygulanması icap ettiği sonucuna varılmaktadır.
Dosyada mevcut bilgi ve belgeler ile, yükümlü şirket hakkında düzenlenen 10.11.1994 tarih ve VKB-1994/73 sayılı basit rapor ve eki tutanak ve belgelerin incelenmesinden; yükümlü şirkete, 8.11.1988 tarih ve 88/13457 sayılı İhracatı ve Döviz Kazandırıcı Faaliyetleri Teşvik Kararı çerçevesinde verilen 22.9.1989 tarih ve 89/2-2594 sayılı ihracatı teşvik belgesinde, 345.588.- Amerikan doları tutarında 10.000 takım piknik seti ihracının taahhüt edildiği, ihracata başlama tarihinin belge tarihi, ihracat süresinin de 1 (bir) yıl olarak belirlendiği, teşvik belgesi kapsamında gümrük vergi ve resimleri teminata bağlanmak suretiyle mutemet firma aracılığıyla ihraç kaydıyla ithal edilen 25.10.1989 tarih ve 4930 sayılı, 8.12.1989 tarih ve … sayılı gümrük giriş beyannameleri muhteviyatı toplam 994.972 metre küp çam kerestenin,kayıtlara intikal ettirilmediği saptanan 109.459 metre küplük kısmının yurt içinde satıldığından bahisle muafiyet kaldırılarak teminata bağlanan vergi ve resimlerin tahsili amacıyla yükümlü şirket adına 6183 sayılı Kanunun 56 ncı maddesi uyarınca tesis edilen işlemin, mahkemece, yükümlü şirketin 1989 ve 1990 yıllarında ihracatçı firma aracılığıyla 236.039.- Amerikan doları tutarında toplam 6.642 takım piknik setinin ihracını gerçekleştirmiş olması nedeniyle, taahhüdün, gerçekleştirilmeyen 109.549.- Amerikan dolarlık kısmına müeyyide uygulanması icap ettiği gerekçesiyle kısmen iptaline karar verildiği anlaşılmaktadır.
Yukarıda da açıklandığı üzere, taahhüt edilen ihracatın, gerçekleştirilen kısmına müeyyide uygulanmaması, bir başka deyişle teşvik belgesinde taahhüt edilen ihracat kapsamında sayılabilmesi için, söz konusu ihracatın teşvik belgesinde öngörülen şartlara uygun şekilde gerçekleştirilmiş olması gerekmektedir. Olayda mahkemece, yükümlü şirketin ihracatçı firma aracılığıyla, 27.5.1989 tarihinden 10.5.1990 tarihine kadar 21 adet gümrük çıkış beyannamesiyle gerçekleştirdiği toplam 236.039.- Amerikan doları tutarındaki ihracatın tamamı, teşvik belgesi kapsamında gerçekleştirilen ihracat olarak kabulü suretiyle karar verilmişse de, 10.11.1994 tarihli basit rapor ekinde yer alan tutanak ve belgelerden, 236.039.-Amerikan dolarlık ihracatın 115.330.- dolarlık kısmının, teşvik belgesinde ihracata başlama tarihi olan 22.9.1989 tarihi ile belgede ihracı taahhüt edilen 10.000 takım piknik setinin imalinde kullanılacak çam kütüklerinin ithal edildiği 25.10.1989 ve 8.12.1989 tarihlerinden önce gerçekleştirilmiş olduğunun anlaşılması karşısında, 236.039.- Amerikan dolarlık ihracatın tamamının teşvik belgesinde taahhüt edilen ihracat kapsamında değerlendirilmesinde isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, temyiz isteminin kabulüne, yukarıda açıklanan hususlar gözönünde bulundurulmak suretiyle yeniden bir karar verilmek üzere mahkeme kararının bozulmasına, bozma kararı üzerine, mahkemece yeniden verilecek kararla birlikte yargılama giderleri de hüküm altına alınacağından, bu hususta ayrıca karar verilmesine gerek bulunmadığına, 26.3.1997 gününde oybirliği ile karar verildi.