7. Daire 1995/5687 E. , 1996/3083 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
YEDİNCİ DAİRE
Esas No: 1995/5687
Karar No: 1996/3083
Temyiz İsteminde Bulunan : … Pazarlama Kimyevi Maddeler Sanayi ve Ticaret A.Ş.
Vekili : Av. …
Karşı Taraf : Başbakanlık Gümrük Müsteşarlığı
İstemin Özeti : İzmit Gümrük Müdürlüğünde tescilli 3.9.1991 gün ve … sayılı beyanname muhteviyatı eşyaya ilişkin olarak yükümlü şirket adına yapılan ek tahakkuka karşı açılan davayı; 1615 sayılı Gümrük Kanununun 80 ve 81 inci maddelerinden bahsederek, olayda, ek tahakkukun yükümlü şirkete 8.4.1994 tarihinde tebliğ edildiğinin, vaki itirazın İzmit Gümrükleri Başmüdürlüğünce incelenerek reddedildiğinin, 28.6.1994 gününde tebliğ edilen bu karara karşı da 11.7.1994 tarihinde Gümrükler Genel Müdürlüğüne itirazda bulunulduğunun anlaşıldığı, ancak 28.6.1994 tarihinde tebliğ edilen ve 1615 sayılı Kanun uyarınca kesin ve yürütülmesi gerekli işlem olan ve aynı yasada başka bir itiraz yolu öngörülmeyen İzmit Gümrükleri Başmüdürlüğü kararına karşı 13 üncü günde Gümrükler Genel Müdürlüğüne itirazda bulunulduğundan, bu aşamada olayın 2577 sayılı Kanunun 4001 sayılı Kanunla değişik 11 inci maddesi çerçevesinde incelenmesi gerektiği, bu nedenle başmüdürlük kararının tebliği ile işlemeye başlamış olan dava açma süresinin bir üst merci olan Gümrükler Genel Müdürlüğünün itirazda bulunulması nedeniyle durduğu, anılan müdürlüğün 21.9.1994 tarihinde tebliğ edilen ret işlemine karşı, kalan 17 gün içinde, yani en geç 10.10.1994 tarihinde, dava açılması gerekirken, 18.10.1994 tarihinde verilen dilekçe ile açılan davanın süresinde olduğunun kabul edilemeyeceği gerekçesiyle süre aşımı yönünden reddeden … Vergi Mahkemesinin … gün ve E:…; K:…sayılı kararının; ek tahakkuka karşı yapılan itirazın Gümrükler Genel Müdürlüğünce karara bağlanması gerekirken, bu hususta İzmit Gümrükleri Başmüdürlüğünce karar verildiği, başmüdürlük kararına karşı dava açılması halinde idari merci tecavüzü nedeniyle dilekçelerin Gümrükler Genel Müdürlüğüne gönderilmesinin söz konusu olacağı düşünülerek Gümrükler Genel Müdürlüğüne itirazda bulunulduğu ve bu merciin ret kararına karşı da 30 günlük sürede dava açıldığı ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : İstemin reddi gerektiği yolundadır.
Tetkik Hakimi …’in Düşüncesi : Temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar, 2577 sayılı Kanunun 49. maddesinin 1. fıkrasında sayılan bozma nedenlerine uymadığından, temyiz istemi reddedilerek kararın onanması gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı …’nun Düşüncesi: 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinin 1. fıkrasında; temyiz incelemesi sonunda Danıştay’ın; a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması, b) Hukuka aykırı karar verilmesi, c) Usul hükümlerine uyulmamış olunması sebeplerinden dolayı incelenen kararı bozacağı öngörülmüştür.
Temyiz dilekçesinde ileri sürülen hususlar, yukarıda belirtilen nedenlerden hiçbirisine uymadığı gibi, mahkeme kararının dayandığı hukuki ve yasal nedenler karşısında, bu kararın bozulmasını sağlayacak nitelikte de görülmemektedir.
Açıklanan nedenlerle, temyiz isteminin reddiyle mahkeme kararının onanmasının uygun olacağı düşünülmüştür.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Yedinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Dosyanın incelenmesinden, yükümlü şirket adına yapılan ve 8.4.1994 tarihinde tebliğ edilen ek tahakkuka vaki itirazın İzmit Gümrükleri Başmüdürlüğünce incelenerek karara bağlandığı, yükümlü şirketçe, bu karara karşı Gümrükler Genel Müdürlüğüne itirazda bulunulduğu ve itirazın reddi üzerine açılan davanın da, mahkemece, (olaya 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 4001 sayılı Kanunla değişik 11 inci maddesinin uygulanması suretiyle), Başmüdürlük kararının tebliği ile işlemeye başlamış olan dava açma süresinin, üst merci olan Gümrükler Genel Müdürlüğüne yapılan itiraz üzerine durduğu, itirazın reddine dair kararın tebliği üzerine tekrar işlemeye başladığı ve dilekçenin verildiği tarih itibarıyla dava açma süresinin geçmiş olduğu gerekçesiyle süre aşımı yönünden reddedildiği anlaşılmaktadır.
1615 sayılı Gümrük Kanununun “İtiraz mercileri” başlıklı 80 inci maddesinde, 78 inci maddesinin 1, 2, 3 ve 6 ncı fıkralarında yazılı sebeplerle yapılacak itirazların 81 inci maddeye göre, sırasıyla, gümrük müdürlükleri, gümrükler başmüdürlükleri, Gümrükler Genel Müdürlüğünce karara bağlanacağı, 81 inci maddesinde de, itirazların bir dilekçe ile tahakkuku yapan idare kanalı ile bağlı bulunulan gümrük müdürlüğüne yapılacağı ve müdürlükçe bir ay içinde incelenerek karara bağlanacağı, müdürlükçe itirazın yerinde görülmemesi halinde, mütalaası ile birlikte belge ve numunelerin, beyan olunan normal fiyat ile vergi miktarı Bakanlıkça tespit edilecek değere kadar olan anlaşmazlıklar için, bağlı bulundukları gümrükler başmüdürlüklerine, bu miktardan fazla olan kıymet ve vergiler için de Gümrükler Genel Müdürlüğüne gönderileceği, itirazların başmüdürlüklerce iki ay, Genel Müdürlükçe üç ay içinde incelenip bir karara bağlanacağı hüküm altına alınmıştır. 1615 sayılı Gümrük Kanununun Uygulanmasına Dair Gümrük Yönetmeliğinin 412 nci maddesinde ise (olay tarihinde yürürlükte bulunan şekli ile), kıymet anlaşmazlıklarında, beyan olunan kıymet ile denetleme ve araştırma neticesi tespit edilen normal fiyat arasındaki farka isabet eden gümrük vergi ve resimleri toplamı, 100.000.000.-lirasına kadar (100.000.000.-lira dahil) olan anlaşmazlıkların bağlı bulundukları gümrükler başmüdürlüklerine, bu miktardan fazla olanların da ilgili başmüdürlük aracılığı ile ve bu başmüdürlükçe de görüş belirtilmek suretiyle Gümrükler Genel Müdürlüğüne intikal ettirileceği belirtilmiştir.
Öte yandan, 1615 sayılı Kanunda, gümrükler başmüdürlüklerinin veya Gümrükler Genel Müdürlüğünün, itiraz üzerine verdikleri kararlara karşı ikinci bir itiraz yolu öngörülmemiştir.
Yukarıda anılan hükümler ile uyuşmazlık konusu miktar (91.767.000.-lira) dikkate alındığında, ek tahakkuka karşı yapılan itirazın Gümrükler Genel Başmüdürlüğünce karara bağlanması yerindedir. Bu durumda, dava açma süresinin, anılan müdürlüğün, itirazın reddi yolundaki kararının yükümlü kuruma tebliğ edildiği tarihten itibaren başlaması gerekmektedir.
Diğer taraftan, gümrük mevzuatında idari başvuru yolları, itirazın şekil ve şartları özel olarak düzenlenmiş olduğundan, 2577 sayılı Kanunun 10 ve 11 inci maddelerinin olaya uygulanma olanağı da bulunmamaktadır.
Bu nedenle, başmüdürlük kararının tebliğinden itibaren işlemeye başlayan dava açma süresi geçirildikten sonra açılan davanın süre aşımı yönünden reddinde isabetsizlik görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, temyiz isteminin reddine, sonucu itibarıyla yerinde görülen mahkeme kararının onanmasına, … lira maktu ilam harcının yükümlüden alınmasına, 16.9.1996 gününde oybirliği ile karar verildi.