Danıştay 6. Daire Başkanlığı 2023/2573 E. , 2023/4719 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2023/2573
Karar No : 2023/4719
TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Valiliği
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : … Tarım Gıda ve Hayvancılık San. Tic. A.Ş.
VEKİLLERİ : Av. …, Av. …
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Bursa İli, Yenişehir İlçesi, … Mahallesi, … Mevkii’nde faaliyet gösteren davacı şirketin, damızlık süt sığırcılığı faaliyeti sırasında oluşan gübre ve hayvanaltı atıksularını, işletme arazisi içerisindeki geçirimsizliği belgelenemeyen tarlada depolamak kabahatini işlediğinden bahisle, 2872 sayılı Çevre Kanunu’nu ile Atık Yönetimi Yönetmeliği uyarınca davacı şirkete 147.285,00 TL para cezası verilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı Bursa Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararında; dosyadaki tüm bilgi/belge ve bilirkişi raporunun birlikte incelenmesinden, hayvan atıksularının tarla üzerinde toplandığı, toprağın geçirgen yapısı itibariyle üzerindeki atığı yeraltına alarak suların kirlenmesine sebebiyet vereceği gibi, bulunduğu alandaki toprağın da canlılığına zarar verdiği 13/04/2016 tarihinde davacıya ait işletmede usulüne uygun olarak yapılan denetim sonucunda düzenlenen tutanak ve olaya ilişkin görsellerle sabit olduğu, davacının, atılı fiilin karşılığında, mevzat uyarınca cezalandırılmasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; Anayasanın 38. maddesi uyarınca ceza sorumluluğunun şahsi olduğu, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 26. maddesinin 2. fıkrasında, “Yalnız öleni ilgilendiren davalara ait dilekçeler iptal edilir.” hükmüne yer verildiği; UYAP kayıtlarına göre, cezayı gerektiren fiili işleyen davacı şirketin tüzel kişiliğinin, dava süreci devam ederken OHAL Kanun Hükmünde Kararnamesiyle sona erdiği, bu nedenle, 2577 sayılı Kanun’un 26/2. maddesi uyarınca, para cezasına ilişkin dava dilekçesinin iptaline karar verilmesi gerekirken, para cezasının esası hakkında verilen ilk derece Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmadığı belirtilerek, istinaf başvurusunun kabulü ile davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararının kaldırılarak dava dilekçesinin iptaline karar verilmiş, kararın temyiz edilmesi sonucu ise Danıştay Altıncı Dairesi’nin 15/12/2020 tarih ve E:2020/5340, K:2020/12786 sayılı kararıyla; davacı şirketin faaliyetinin devam ettiği gerekçesiyle anılan kararın bozulması üzerine, bozma kararına uyularak, istinaf incelemesine konu İdare Mahkemesi kararı ve gerekçesinin hukuka uygun olduğu, istinaf dilekçesinde ileri sürülen iddiaların ise kararın kaldırılmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek, istinaf talebinin reddine dair … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın, hayvan gübresi ve hayvanaltı atık sularına ilişkin hüküm içermeyen Yönetmeliğe dayanılarak tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle Danıştay Altıncı Dairesi’nin 23/03/2021 tarih ve E:2021/6872, K:2022/3546 sayılı kararıyla bozulması üzerine, bozma kararına uyularak, temyize konu kararda dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Dava konusu işlemin 2872 sayılı Çevre Kanunu’nun 20/r maddesi uyarınca ve Atık Yönetimi Yönetmeliği’nin 5/ö maddesi uyarınca tesis edildiği, bu hükümlerin ise uyuşmazlık konusu olayı kapsadığı iddia edilerek, usul ve yasaya aykırı olan kararın bozulması gerektiği ileri sürülmüştür.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Temyize konu kararın Dairemiz kararında belirtilen gerekçe ile onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Bursa İli, Yenişehir İlçesi, … Mahallesi, … Mevkii’nde faaliyet gösteren davacı şirketin, damızlık süt sığırcılığı faaliyeti sırasında oluşan gübre ve hayvanaltı atıksularını, işletme arazisi içerisindeki geçirimsizliği belgelenemeyen tarlada depolamak kabahatini işlediğinden bahisle, 2872 sayılı Çevre Kanunu’nu ile Atık Yönetimi Yönetmeliği uyarınca davacı şirkete 147.285,00 TL para cezası verilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı Bursa Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü işleminin tesis edilmesi üzerine, bakılmakta olan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT ve HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
2872 sayılı Çevre Kanunu’nun 20/j maddesinde; “Kanunda ve yönetmelikte öngörülen yasaklara veya standartlara aykırı olarak veya önlemleri almadan atıkları toprağa verenlere 24.000 Türk Lirası idarî para cezası verilir.” hükmüne yer verilmiştir.
Anayasanın 8. maddesinde ise; “Yürütme yetkisi ve görevi, Cumhurbaşkanı tarafından, Anayasaya ve kanunlara uygun olarak kullanılır ve yerine getirilir.” hükmü, 123. maddesininin birinci fıkrasında ise; “İdare, kuruluş ve görevleriyle bir bütündür ve kanunla düzenlenir.” hükmü yer almaktadır.
İdari işlemlerin yasal dayanağının olması “Kanuni idare” ilkesinin sonucudur. Bu sebeple, idarenin yasal dayanağı bulunmayan bir yetkiyi kullanması olanaklı değildir. Öte yandan, dayanılan yasa maddesininin idari işlemde belirtilmesi de “Kanuni idare” ilkesi açısından bir gereklilik olduğu gibi, idarenin yargısal denetimi yapılırken yasaya uygun hareket edip etmediğinin, ilgili yasa maddesinde yer alan usul ve esaslara uyulup uyulmadığının belirlenmesi açısından da önem arz etmektedir.
İdarenin kanuniliği ilkesi gereğince her idari işlemin yasal dayanağının bulunması gereklidir. İdari işlemler hakkında açılan iptal davalarında, idari işlemlerin yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden hukuka uygunluğu denetlenmektedir. Farklı kanunlarda, birbirinden farklı olaylar ve bu olaylara uygulanacak farklı usuller öngörülmüştür. Dolayısıyla idarelerce bir işlem tesis edilirken, bu işlemin dayanağı yasal düzenlemenin belirtilmesi, yargı yerince de bu husus dikkate alınarak bir inceleme yapılması gerekmektedir.
Dosyanın incelenmesinden; Bursa İli, Yenişehir İlçesi, … Mahallesi, … Mevkii’nde faaliyet gösteren davacı şirketin, damızlık süt sığırcılığı faaliyeti sırasında oluşan gübre ve hayvanaltı atıksularını, işletme arazisi içerisindeki geçirimsizliği belgelenemeyen tarlada depolamak kabahatini işlediğinden bahisle, 2872 sayılı Çevre Kanunu’nu ile Atık Yönetimi Yönetmeliği uyarınca davacı şirkete para cezası verildiği, ancak, işlemin, hangi kanun ve yönetmelik hükmüne istinaden tesis edildiğinin belirtilmediği anlaşılmaktadır.
Öte yandan, savunma dilekçesinde; dava konusu işlemin 2872 sayılı Çevre Kanunu’nun 20/r maddesi uyarınca tesis edildiği belirtilmiş ise de olayın anılan Kanun’un 20/j maddesi kapsamında olduğu görülmüştür.
Bu durumda; hangi mevzuat hükmü uyarınca tesis edildiği belli olmayan dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varıldığından, davanın reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararının kaldırılarak, dava konusu işlemin iptaline dair verilen temyize konu Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararında sonucu itibarıyla isabetsizlik bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Yukarıda özetlenen gerekçeyle davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun kabulü ile İdare Mahkemesi kararının kaldırılarak, dava konusu işlemin iptaline ilişkin … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın yukarıda belirtilen gerekçe ile ONANMASINA,
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 50. maddesi uyarınca, bu onama kararının taraflara tebliğini ve bir örneğinin de anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesini teminen dosyanın kararı veren ilk derece Mahkemesine gönderilmesine, 17/05/2023 tarihinde kesin olarak, oyçokluğuyla karar verildi.
KARŞI OY (X) :
Bursa İli, Yenişehir İlçesi, … Mahallesi, … Mevkii’nde faaliyet gösteren davacı şirketin, damızlık süt sığırcılığı faaliyeti sırasında oluşan gübre ve hayvanaltı atıksularını, işletme arazisi içerisindeki geçirimsizliği belgelenemeyen tarlada depolamak kabahatini işlediğinden bahisle, 2872 sayılı Çevre Kanunu ile Atık Yönetimi Yönetmeliği uyarınca davacı şirkete 147.285,00 TL para cezası verilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı Bursa Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü işleminin tesis edilmesi üzerine, bakılmakta olan dava açılmıştır.
Dosyadaki tüm bilgi/belge ve bilirkişi raporunun birlikte incelenmesinden; hayvan atıksularının tarla üzerinde toplandığı, toprağın geçirgen yapısı itibariyle üzerindeki atığı yeraltına alarak suların kirlenmesine sebebiyet vereceği gibi, bulunduğu alandaki toprağın da canlılığına zarar verdiği 13/04/2016 tarihinde davacıya ait işletmede usulüne uygun olarak yapılan denetim sonucunda düzenlenen tutanak ve olaya ilişkin görsellerle sabit olduğu, davacının, atılı fiilin karşılığında, mevzat uyarınca cezalandırılmasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gibi, dava konusu işlemin de doğru mevzuat hükümlerine göre tesis edildiği anlaşıldığından, temyize konu Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği oyuyla, Dairemizin çoğunluk görüşüne katılmıyorum.