Danıştay 6. Daire Başkanlığı 2022/1059 E. , 2023/57 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2022/1059
Karar No : 2023/57
TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Odası
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
DAVALI YANINDA MÜDAHİL : … Yapı Anonim Şirketi
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi’nin … tarih ve … sayılı kararıyla onaylanan Ankara ili, Etimesgut ilçesi, … mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmaza ilişkin 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliği ile 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi’nce verilen … tarihli, E:…, K:… sayılı kararda; mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen bilirkişi raporu ile dosyada yer alan bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, dava konusu imar planlarının, planların kademeli birlikteliği ilkesi yönünden, 1/100.000 ölçekli çevre düzeni planına aykırı olmamakla birlikte, üst ölçekli 1/25000 ölçekli Başkent Ankara Nazım İmar Planı’na uygun olmadığı, 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliklerinin, yapılaşma koşullarını önceden belirlemeye yönelik olarak değil, inşaat sonrasında oluşan durumu meşrulaştırma amacına yönelik olduğu, plan bütünlüğünü bozduğu ve kamu yararı amacını taşımadığı, imar planına esas jeolojik-jeoteknik etüt raporu bulunmadığı anlaşıldığından dava konusu imar planlarının şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına, kamu yararına uygun olmadığı sonucuna ulaşıldığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: …Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen kararda; plan açıklama raporunun plan değişikliğinin amacı kısmında, arsa üzerinde yapılaşmanın hali hazırda tamamlanmış olduğu, ilgili mevzuat gereği aynı parsel üzerinde kayıtlı bağımsız bölümlerin tek bir yönetim planı ile yönetilmek zorunda olduğu, bu nedenle konut ve ticari alanların birlikte yönetilmesinin uygulama açısından ciddi sıkıntılara neden olduğu, ticari alanlarla ilgili ileride yapılması gerekecek muhtemel tadilatlar için aynı parseldeki tüm konut maliklerinden muvafakat alınması gerektiği, bunun pratikte mümkün olmadığı, imar durumu gereği yapılan ticari birimler ile konut birimlerinin aynı parselde olmasının birimlerin iç yönetimi, altyapı ihtiyacı doğrultusunda yapılması gereken tesisler, araç giriş çıkışları ve otoparkların kullanımı gibi birçok karmaşaya yol açtığı, bu nedenle parselde ifraz yapılabilmesi ve konut ile ticari birimlerin birbirinden ayrılarak sorunsuz bir yönetim altyapısı oluşturmak için plan değişikliğine gidildiği şeklinde açıklamaların yer aldığı, Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve …sayılı kararı ile parselin E:1.50 yapılaşma koşullu “ticaret+konut” kullanıma ayrılmasına yönelik kararının iptali istemiyle açılan davanın reddine ilişkin … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun …Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:…… sayılı kararı ile reddedildiği, böylece önceki planlama kararı ile getirilen ticaret ve konut kullanımlarının dava konusu planlamada devam ettirildiği ve herhangi bir yoğunluk yahut inşaat artışının getirilmediği, parselde ifraz yapılmasına olanak sağlayan ve konut ve ticaret birimlerinin plan üzerinde ayrılması sonucunu doğuracak şekilde yapılan planlamanın planlama esaslarına uygun olduğu, üst ölçekli 1/25.000 ölçekli nazım imar planına aykırı olmadığı sonucuna ulaşıldığı gerekçesiyle, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 4. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun kabulüne, dava konusu işlemin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararının kaldırılmasına davanın reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : İdare Mahkemesince hükme alınan bilirkişi raporu doğrultusunda karar verilmesi gerektiği, dava konusu planın üst ölçekli 1/25.000 ölçekli nazım imar planına aykırı olduğu belirtilerek temyiz isteminin kabulüne karar verilmesi gerektiği ileri sürülmektedir.
DAVALININ SAVUNMASININ ÖZETİ : Savunma verilmemiştir.
DAVALI YANINDA MÜDAHİLİN SAVUNMASININ ÖZETİ Dava konusu imar planları ile parselin yapılaşma yoğunluğunda bir artış öngörülmediği, … tarih ve …sayılı Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi kararı ile onaylanan 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğine karşı açılan davanın reddi yönündeki kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun da reddine karar verildiği belirtilerek temyiz istemin reddi gerektiği savunulmuştur.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Kesinleşen yargı kararları ile iptaline karar verilen 14.04.2017 onay tarihli 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planının temel kurgusu ve kararları korunarak, bu planlarla aynı doğrultuda tesis edildiği anlaşılan dava konusu 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY : … tarih ve …sayılı Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi kararı ile onaylanan 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliği ile E:1.50, Yençok: serbest yapılaşma koşullu konut+ticaret alanı olarak planlanan Ankara ili, Etimesgut ilçesi, …mahallesi, …ada, …parsel sayılı taşınmaz, dava konusu edilen Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi’nin … tarih ve …sayılı kararıyla onaylanan 1/5000 ölçekli nazım imar planı ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliği ile A ve B parselleri oluşturacak şekilde 27.276 m2’lik kısmı “konut+ticaret”(ticaret alanının toplam emsal inşaat alanı 1.626,26 m2, konut alanının toplam emsal inşaat alanı 65.625,00 m2), 27.997 m2’lik kısmı ise “ticaret alanı” (ticaret alanının toplam emsal inşaat alanı 15. 658,24 m2) olarak planlanmıştır.
05.11.2018-05.12.2018 tarihleri arasında askıya çıkarılan 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğine karşı davacı tarafından 22.01.2019 tarihinde bakılmakta olan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
Anayasa’nın 138. maddesinin son fıkrasında, “Yasama ve yürütme organları ile idare, mahkeme kararlarına uymak zorundadır; bu organlar ve idare, mahkeme kararlarını hiçbir suretle değiştiremez ve bunların yerine getirilmesini geciktiremez.” hükmüne yer verilmiştir.
İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 28. maddesinde, “Danıştay, bölge idare mahkemeleri, idare ve vergi mahkemelerinin esasa ve yürütmenin durdurulmasına ilişkin kararlarının icaplarına göre idare, gecikmeksizin işlem tesis etmeye veya eylemde bulunmaya mecburdur. Bu süre hiçbir şekilde kararın idareye tebliğinden başlayarak otuz günü geçemez.” hükmü yer almaktadır.
İşlem tarihindeki yürülükteki şekliyle 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 5. maddesinde, nazım imar planı; varsa bölge veya çevre düzeni planlarına uygun olarak halihazır haritalar üzerine, yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları göstermek ve uygulama imar planının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen, detaylı bir raporla açıklanan ve raporuyla beraber bütün olan plan; uygulama imar planı da; tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plan olarak tanımlanmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Uyuşmazlıkta, parseli kapsayan alanda dava konusu imar planlarından önce yürürlükte bulunan … tarihli ve …sayılı Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi kararıyla onaylanan 1/5000 ölçekli nazım imar planı ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliği ile E:1,50 Yençok:serbest yapılaşma koşullu merkezi iş alanı+konut alanı olarak planlanan …ada …parsel sayılı taşınmaz üzerindeki yapılar için düzenlenen … tarih ve …sayılı yapı ruhsatının ve dayanağı imar planlarının iptali istemiyle komşu parselde bulunan yapının malikleri tarafından açılan davada, …İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla, taşınmazın E:1,50 yapılaşma hakları ile yüksek katlı ve yoğunluklu merkezi iş alanı olarak ayrılması sonucunda davacıların Susuz Gölüne olan geniş cephelerinin kapatıldığı ve bina aralarından hava sirkülasyonu alabilecek duruma geldiği, davacıların bulunduğu sitenin arazisi kot olarak bir miktar yüksekte kalmasına rağmen yargı kararlarında belirtilen hususlara uyulmadan onaylanan plan değişiklikleri ile yüksek imar hakları ile …ada …sayılı parselin oluşturulması ile davacıların bağımsız bölümlerinin bulunduğu …Sitesi 1.Bloğun manzarası kapandığı ve hava sirkülasyonundan da olumsuz etkilendiği, belirtilen bu görüşler doğrultusunda …ada … parsel sayılı taşınmaz için düzenlenen yapı ruhsatı ve dayanağı 1/1000 ölçekli uygulama imar planı ve 1/5000 ölçekli nazım imar planlarının şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına ve kamu yararına uygun olmadığı gibi üst kademe 1/25.000 ölçekli Başkent Ankara Nazım İmar Planında belirtilen Susuz Göleti ve çevresinin ekolojik değerinin de olumsuz etkileneceği sonucuna ulaşıldığından gerekçesiyle 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliği ile yapı ruhsatının iptaline karar verilmiştir.
Bu karara karşı yapılan istinaf başvurusu üzerine, …Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla mahallinde yaptırılan bilirkişi incelemesi üzerine dava dosyasına sunulan bilirkişi raporunda özetle; 1/25000 ölçekli Başkent Ankara Nazım İmar Planında Susuz Göleti ve çevresinin “kentsel bölgesel park” alanı olarak düzenlendiği, alt kademe 1/5000 ve 1/1000 ölçekli imar planlarında Susuz Göleti ile 2.İnönü Caddesi arasında E:0,50 Hmax=2 kat yapılaşma koşullu düşük yoğunluklu konut alanı ile yeşil alan kullanımları öngörülmüşken daha sonra yapılan plan değişiklikleri ile 2.İnönü Caddesi ile Susuz Göleti arasında konut alanı da yer alabilecek şekilde E:1,50 yapılaşma koşullu merkezi iş alanı kullanımının öngörülmesinin alana getirilen nüfus yoğunluğu dikkate alındığında en az 2 kat daha fazla nüfus ve inşaat alanı kapasitesinin oluşturulması, öngörülen nüfusun ihtiyaç duyacağı teknik altyapı ve sosyal donatı alanlarının yetersiz olması yanında, gölün kenarında öngörülen yoğunluktaki yapılaşmanın, trafik, hava sirkülasyonu Susuz Göleti ve çevresinin ekolojik değerine olumsuz etkisi olacağı tespitlerine yer verildiğinden, Göksu Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanı içerisinde bulunan …ada …parsel sayılı taşınmazda inşa edilmekte olan binalar için verilen yapı ruhsatı ve dayanağı 1/1000 ölçekli uygulama imar planı ve 1/5000 ölçekli nazım imar planlarının şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına uygun olmadığı sonucuna ulaşıldığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun değişik gerekçe ile reddine karar verilmiş ve anılan kararın temyizi üzerine Danıştay Altıncı Dairesinin 18/05/2021 tarih ve E:2020/1512, K:2021/6443 sayılı kararı ile onanmasına karar verilmiştir.
Anılan iptal kararları üzerine, 14/04/2017 onay tarihli 1/5000 ölçekli nazım imar planı ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişiklikleri ile aynı onama sınırında kalan alan için hazırlanan 1/5000 ölçekli nazım imar planı ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişiklikleri Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve …sayılı kararıyla onaylanmış, bu planlarda iptaline karar verilen bir önceki 1/5000 ölçekli nazım imar planı ile 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişiklikleri ile getirilen emsal değerlerin ve yüksekliğe ilişkin yapılaşma koşullarında herhangi bir değişiklik yapılmamış, sadece önceki imar planında merkezi iş alanı+konut alanı kullanım kararı ticaret+konut alanı olarak belirlenmiştir.
Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin sözü edilen … tarih ve …sayılı kararıyla onaylanan 1/5000 ölçekli nazım imar planı ile 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin iptali istemiyle TMMOB Şehir Plancıları Odası (Ankara Şubesi) tarafından açılan davanın reddi yolundaki …İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine yönelik …Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin …tarih ve E:…, K:… sayılı kararının Danıştay Altıncı Dairesinin 10.01.2012 tarih ve E:2022/1089, K:2023/56 sayılı kararıyla “kesinleşen yargı kararları ile iptaline karar verilen …… tarihli ve …sayılı Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi kararıyla onaylanan 1/5000 ölçekli nazım imar planı ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin temel kurgusu ve kararları korunarak, bu planlarla aynı doğrultuda tesis edilen dava konusu imar planı değişikliklerinde hukuka uyarlık bulunmadığı” gerekçesiyle bozulmasına karar verilmiştir.
Bu durumda yukarıda sözü edilen Danıştay Altıncı Dairesinin 10.01.2023 tarih ve E:2022/1089, K:2023/56 sayılı kararıyla; davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddi yönündeki kararın bozulmasına karar verildiğinden, Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve …sayılı kararı ile onaylanan 1/5000 ölçekli nazım imar planı ile 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin temel kurgusu ve kararları korunarak, bu planlarla aynı doğrultuda tesis edilen dava konusu imar planı değişikliklerinde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Bu itibarla, dava konusu işlemlerin iptali gerektiğinden, dava konusu işlemin iptaline yönelik İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun kabulü ile anılan Mahkeme kararının kaldırılması, davanın reddi yolundaki temyize konu Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararında isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun kabulü ile anılan kararının kaldırılarak yukarıda özetlenen gerekçeyle davanın reddi yolundaki temyize konu …Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 10/01/2023 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.