Danıştay 6. Daire Başkanlığı 2021/8002 E. , 2023/69 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2021/8002
Karar No : 2023/69
KARAR DÜZELTME İSTEMİNDE BULUNAN:(DAVACI) …
VEKİLLERİ : Av. …, Av. …
KARŞI TARAF ve DİĞER KARAR DÜZELTME
İSTEMİNDE BULUNANLAR: I-(DAVALILAR)
1- … Bakanlığı/ANKARA
VEKİLİ : Av. …
2-… Bakanlığı/ANKARA
VEKİLİ : Av. …
3- … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
4-… Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
II- (DAVALI YANINDA MÜDAHİL)
… Genel Müdürlüğü (… Bölge Müdürlüğü)
VEKİLİ :Av….
DİĞER DAVALI YANINDA MÜDAHİL: … İnş. San. ve Tic A.Ş.
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının onanmasına dair Danıştay Altıncı Dairesinin 25/12/2020 tarih ve E:20/16/4044, K:2020/13793 sayılı kararının; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi uyarınca düzeltilmesi istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: İstanbul ili, Üsküdar İlçesi, … Mahallesi, Perakende Mevkii, … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan … Sitesinde evi olan davacı tarafından, komşu … ada … parsele ilişkin … tarih ve … sayılı Çevre, Şehircilik ve İklim değişikliği Bakanlığı oluru ile onaylanan 1/1000 ölçekli Üsküdar Boğaziçi Gerigörünüm ve Etkilenme Bölgesi Revizyon Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planı ve 1/5000 ölçekli Üsküdar Boğaziçi Geri Görünüm ve Etkilenme Bölgesi Koruma Amaçlı Revizyon Nazım İmar Planının, Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonunun … tarih ve … kararı ile onaylanan avan projenin ve anılan taşınmaza ilişkin plan kararlarıyla getirilen yapılaşma koşullarının, 934 ada 54 parsel sayılı taşınmazın yeşil alandan çıkartılarak nüfus yoğunluğunun arttırılmasının, Perakende Sokağın genişletilmesinin ve planların “özel hükümler” başlığı altındaki 1., 2., 3. maddelerinin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…,K:… sayılı kararında; mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi neticesinde düzenlenen bilirkişi raporu ve dava dosyasının incelenmesinden, davanın … parsel sayılı taşınmaza ilişkin planların “özel hükümler” başlığı altındaki 1., 2., 3. maddelerine dair 1/1000 ve 1/5000 ölçekli Üsküdar Boğaziçi Geri Görünüm ve Etkilenme Bölgesi Koruma Amaçlı Revizyon Uygulama ve Nazım İmar Planının ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonunca onaylanan Avan Projeye ilişkin olarak yapılan değerlendirmede, … parsel sayılı taşınmaza Koruma Amaçlı Revizyon Uygulama İmar Planı ile getirilen kısmi yoğunluk artışı ile elde edilen yapılaşma koşullarının yörenin yakın çevresinin yapılaşma koşulları ile aynı düzeyde olduğu, bu nedenlerle, şehircilik ilkeleri ve planlama esaslarına uygun olduğu, … parsel sayılı taşınmaza ilişkin planların “özel hükümler” başlığı altındaki 1., 2., 3. maddelerine dair 1/1000 ve 1/5000 ölçekli Üsküdar Boğaziçi Geri Görünüm ve Etkilenme Bölgesi Koruma Amaçlı Revizyon Uygulama ve Nazım İmar Planının ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonunca onaylanan Avan Projeye ilişkin olarak yapılan değerlendirmede,… sayılı parsele ilişkin bir kullanım fonksiyonu tanımlaması yapılmadığından şehircilik ve planlama teknikleri ve koruma ilkelerine uygun olmadığı, Perakende Sokağın genişletilmesine ilişkin planların “özel hükümler” başlığı altındaki 1., 2., 3. maddelerine dair 1/1000 ve 1/5000 ölçekli Üsküdar Boğaziçi Geri Görünüm ve Etkilenme Bölgesi Koruma Amaçlı Revizyon Uygulama ve Nazım İmar Planının ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonunca onaylanan Avan Projeye ilişkin yapılan değerlendirmelerine söz konusu yolun, Kandilli Caddesi ile olan bağlantısı incelendiğinde, plan sınırı dışında bu yolun 12 m genişlikte devam ederek, hem topoğrafik açıdan, hem de mevcut yapılaşmalar açısından, yol en kesitinde yapılacak kısmı düzeltmelerle sürekliliğinin sağlanmasının mümkün olacağı, Perakende Sokağın 12 metre olarak planlanmasının şehircilik ilkeleri ve planlama esaslarına uygun olduğu değerlendirmelerine yer verilerek davanın 54 parsel sayılı taşınmaza ilişkin ve Perakende Sokağın genişletilmesi ile planların “özel hükümler” başlığı altındaki 1., 2., 3. maddelerine dair 1/1000 ve 1/5000 ölçekli Üsküdar Boğaziçi Geri Görünüm ve Etkilenme Bölgesi Koruma Amaçlı Revizyon Uygulama ve Nazım İmar Planının ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonunca onaylanan Avan Projeye ilişkin kısmının reddine,… parsel sayılı taşınmaza ilişkin planların “özel hükümler” başlığı altındaki 1., 2., 3. maddelerine dair 1/1000 ve 1/5000 ölçekli Üsküdar Boğaziçi Geri Görünüm ve Etkilenme Bölgesi Koruma Amaçlı Revizyon Uygulama ve Nazım İmar Planının ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonunca onaylanan Avan Projenin iptaline karar verilmiştir.
Daire kararının özeti: Davacı ve Davalıların temyiz başvurusu üzerine Danıştay Altıncı Dairesince, temyize konu karar hukuk ve usule uygun bulunmuş ve kararın onanmasına karar verilmiştir.
KARAR DÜZELTME TALEP EDENLERİN İDDİALARI:
Davalı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından; dava konusu … ada … sayılı parselin,09.10.2009 tarihli 1/5000 ölçekli Üsküdar Gerigörünüm ve Etkilenme Bölgeleri Revizyon Nazım İmar Planında “tarihi sit alanı” lejantında kaldığı, tarihi ve kentsel sit alanları gibi koruma bölgelerinde yoğunluk kararlarının getirilmesi her bir parselin tahkik edilmesiyle mümkün olduğu, plan uygulama hükümlerinin özel hükümler bölümünün 1.4. nolu “Tarihi Sit Alanları” başlıklı maddesinde “Kandilli Mahallesinde yer alan Tarihi Sit Alanının, tarihi karakterlerinin korunması temel plan kararı olup, burada yapılanma koşulları detaylı, üzerinde tüm yapıların ölçüleri ve düzenlemeleri ile kütle olarak gösterildiği 1/1000 ölçekli koruma amaçlı uygulama imar planı ile belirlenecektir. Bu alanlarda dokunun özelliklerine göre yapı yükseklikleri 1 ile 3 kat arasında olacaktır” hükmü yer aldığı,1-3 kat arasında değişen özgün mimari özelliklerinin dikkate alınması gerektiği, tarihi kullanımın sürdürüleceğinden belirtilerek dava konusu … ada … parsele ilişkin mahkemece verilen iptal kararına yönelik kısmı bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
Müdahil … Genel Müdürlüğü (… Vakıflar …. Bölge Müdürlüğü) tarafından; dava konusu … ada … parselin mazbut … Vakfı mülkiyetinde olduğu, davanın açıldığı tarih itibarıyla Tabiat ve Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunca onaylanmış bir avan projenin olmadığı, mevcut olmayan bir idari işlemin iptal edildiği,dava konusu imar planlarının üst ölçekli imar planlarına uygun olduğu, kullanım yoğunluğu açısından da şehircilik ilkeleri ve planlama esaslarına uygun olduğu,komşu taşınmazlarla uyumlu olduğu belirtilerek dava konusu … ada … parsele ilişkin mahkemece verilen iptal kararına yönelik kısmının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
Davalı … Belediye Başkanlığı tarafından;dava konusu 04.09.2013 tarihli 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planlarının 29.09.2016 tarihli 1/5000 ve 1/1000 ölçekli Boğaziçi Geri Görünüm ve Etkilenme Bölgesi Koruma Amaçlı Revizyon Uygulama imar planlarının onaylanması ile yürürlükten kalktığı belirtilerek iptale ilişkin Mahkeme kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
Davalı … Değişikliği Bakanlığı tarafından; bilirkişilerce yapılan değerlendirmelerin hatalı olduğu, dava konusu 1,2 ve 3 no’lu plan notları birlikte değerlendirildiğinde, alanda mimari çözümleri kolaylaştırmak ve estetik değerleri yükseltmek ve belli fonksiyonları desteklemek amacıyla düzenleme yapıldığı, 1,2 ve 3 nolu plan hükümlerinin belirlemiş olduğu şartlar dikkate alındığında alandaki kütle yoğunluğu artışına yönelik taleplerin koruma kullanma dengesi gözetilerek anılan madde hükümleri ile sınırlandırılmaya çalışıldığı, avan proje ile planda önerilen dokudan farklı ve mevcut dokuya aykırı bir yapılaşma düzeni ortaya çıktığı değerlendirmesinin hatalı olduğu, dava konusu planların kamu yararı gözetilerek hazırlanıp onaylandığı belirtilerek Mahkemenin iptal kararına yönelik kısmının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
Davalı … Bakanlığı tarafından,dava konusu planların Bakanlığa iletilmediği,hasım mevkiinden çıkarılmaları gerektiği,mahkemece verilen iptal kararına yönelik kısmının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
Davacı tarafından; Mahkemece … sayılı parsele ilişkin yapılan değerlendirmenin hatalı olduğu, taşınmazın sosyal donatı alanından çıkarılmasına yönelik değerlendirme yapılmadığı, yoğunluk artışı yönünden yapılan değerlendirmede ise yapılaşma koşulları yönünden yörenin yakın çevresiyle birlikte aynı düzeyde olduğunun belirtildiği ancak dava konusu ile bağlantılı olan ve …İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…,K:… sayılı kararında … ada … sayılı parsele ilişkin yapılan tespitlerde, minimum yapılaşma hakkının 2,5 kat arttırıldığı, benzer nitelikteki arazi parçalarına farklı yapılaşma haklarının verilmesinin planın birbiriyle çelişen kararlar içermesine neden olduğu tespitlerine yer verildiği temyize konu kararda … ada … sayılı parsele ilişkin anılan mahkeme kararındaki tespitlerle çeliştiği, Perakende Sokak bakımından verilen kararın hatalı olduğu, Mahkemece yolun genişliğinin 12 metreye çıkarılmasının uygun bulunduğu ancak salt yol sürekliliğinin dikkate alınmadığı, boğaziçi bölgesinin kendine özgü sokak dokusunu yansıtan özelliği göz ardı edildiği, …İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…,K:… iptal kararına esas bilirkişi raporunda dava konusu yola ilişkin yapılan değerlendirmede bölgenin özellikli dokusunun korunmasına aykırı olduğu ve trafik akışına herhangi bir katkı sağlamayacağı şehircilik ilkelerine ve planlama esaslarına aykırı olduğu tespitlerine yer verildiği söz konusu rapor ile temyize konu mahkeme kararının taban tabana zıt olduğu, … parsel sayılı taşınmaza yönelik olarak söz konusu taşınmazın tarihi sit statüsünün bulunduğu, yapılaşmaya açılmaması gerektiği, nazım imar planında taşınmaza yönelik fonksiyon belirlenmediği dava konusu uygulama imar planında ise nazım imar planına aykırı olarak taşınmazın konut kullanımında 3 katlı 4 adet kütleden oluşan bir yapılaşma öngörüldüğü söz konusu taşınmaza yönelik sadece fonksiyon uyuşmazlığı değil bu alanın hiç yapılaşmaya açılmaması gerektiği, yapılaşmaya açıldığı varsayımıyla nazım imar planında yüksekliğin 1-3 kat olarak belirsiz olarak belirlenmesinin aykırı olduğu, taşınmazın komşuluğunda tescilli eserlerin yer aldığı mahkemece bu hususun değerlendirilmediği belirtilerek dava konusu … parsele ilişkin kısımların, perakende sokağa ilişkin kısımların ve … parsel sayılı taşınmaza ilişkin parselin yapılaşmaya açılması ve parselde 3 kat olarak belirlenen yükseklikte yapılaşmaya imkan verilmesine ilişkin kısımlara yönelik mahkemece verilen iptal kararına yönelik kısmın gerekçe yönünden düzeltilmesi, ret yönündeki kısımların bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
SAVUNMALARI ÖZETİ: … Belediye başkanlığı, … Bakanlığı, … Bakanlığı tarafından;karşı tarafın karar düzeltme isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.
Davacı, … Büyükşehir Belediye Başkanlığı, davalı yanında müdahiller tarafından;savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …’İN DÜŞÜNCESİ: Karar düzeltme isteminin kabulü ile Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra 29.10.2021 tarihli ve 31643 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 85 sayılı Bazı Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinde Değişiklik Yapılması Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 1. maddesi ile 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin Altıncı Kısmının Dördüncü Bölümünün başlığının Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, 2. maddesi ile de aynı Kararnamenin 97. maddesinin birinci fıkrasının birinci cümlesinde yer alan “Çevre ve Şehircilik” ibaresinin “Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği” şeklinde değiştirildiği görüldüğünden, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının davalı olarak belirlenmesi suretiyle kararın düzeltilmesi dilekçesinde ileri sürülen nedenler 2577 sayılı Kanunun Geçici 8. maddesi uyarınca, uygulamasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesine göre yerinde görüldüğünden Dairemizin 25/12/2020 tarih ve E:20/16/4044, K:2020/13793 sayılı kararı kaldırılarak işin esası incelendi.
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
İstanbul ili, Üsküdar İlçesi, … Mahallesi, … Mevkii, … ada, … parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan … Evleri Sitesinde evi olan davacı tarafından, … tarih ve … sayılı Çevre, Şehircilik ve İklim değişikliği Bakanlığınca onaylanan 1/1000 ölçekli Üsküdar Boğaziçi Gerigörünüm ve Etkilenme Bölgesi Revizyon Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planı ve 1/5000 ölçekli Üsküdar Boğaziçi Geri Görünüm ve Etkilenme Bölgesi Koruma Amaçlı Revizyon Nazım İmar Planının … ada … parsele ilişkin yapılaşma koşullarının, Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonunun … tarih ve … kararı ile onaylanan avan projenin, … ada … parsel sayılı taşınmazın yeşil alandan çıkartılarak nüfus yoğunluğunun arttırılmasının, Perakende Sokağının genişletilmesinin ve planların “özel hükümler” başlığı altındaki 1., 2., 3. maddelerinin iptali istenilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dava dosyasındaki bilgi ve belgeler ile Mahkemece mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi neticesinde düzenlenen bilirkişi raporunun incelenmesinden; dava konusu taşınmaza ilişkin planlama sürecine bakıldığında; 17.11.1992 tarihli 1/5000 ve 1/1000 ölçekli Üsküdar Geri Görünüm ve Etkilenme Bölgeleri Koruma Amaçlı Nazım ve Uygulama İmar Planında … ada … sayılı parselin tarihi sit alanı içerisinde TAKS:0.15/KAKS:0.30 yapılaşma koşullarında konut alanında kaldığı, … ada … sayılı parselin ise park ve yol alanında kaldığı,13.06.1997 tarihli Üsküdar Geri Görünüm ve Etkilenme Bölgeleri Koruma Amaçlı 1/5000 Ölçekli Nazım ve 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planında parsel bazlı yapılan değişiklikle … ada … sayılı parselin düşük yoğunluklu konut alanı(TAKS:0,06/KAKS:0,12), kamulaştırmaya konu olmayan yeşil alan ve park alanı olarak planlandığı, 09.10.2009 tarihli 1/5000 ölçekli Üsküdar Geri Görünüm ve Etkilenme Bölgeleri Koruma Amaçlı Revizyon Nazım İmar Planında … ada … sayılı parselin tarihi sit alanında kaldığı dokunun özelliklerine göre 1 ile 3 kat arası konut alanı öngörüldüğü, … ada … sayılı parselde ise yapılaşma koşullarının (TAKS:0.15-KAKS:0.30)’ a yükseltildiği, 04.09.2013 tarihli 1/5000 ölçekli Üsküdar Boğaziçi Gerigörünüm ve Etkilenme Bölgesi Revizyon Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı değişikliğinde dava konusu taşınmazlara yönelik bir değişiklik yapılmadığı, 04.09.2013 tarihli 1/1000 ölçekli Üsküdar Boğaziçi Gerigörünüm ve Etkilenme Bölgesi Revizyon Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planında ise … ada … sayılı parselin tarihi sit alanında ve konut alanı:3 katlı-kütle nizam (4 adet 100 m2,2 adet 90 m2 taban oturumlu binalar),… ada … sayılı parselin ise düşük yoğunluklu konut alanı:(0.15/0.30 5-4/A-2/4 hmax:6.50 yapılanma şartlarında kaldığı dava dosyasından anlaşılmıştır.
Dava konusu plan notları incelendiğinde ise;04.09.2013 tarihli 1/1000 ölçekli Üsküdar Boğaziçi Gerigörünüm ve Etkilenme Bölgesi Revizyon Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planında dava konusu … ada … sayılı parselin Kandilli Tarihi Sit Alanı sınırlarında kaldığından ve Kandilli Tarihi Sit Alanı ve Burhaniye Köy İçi Tarihi Sit Alanı başlığında Özel hükümler alt başlığında düzenlenen 1 sayılı plan notunda; planda gösterilen kütlelerin esas olduğu, ancak planda belirlenen bahçe mesafelerinin altına düşmemek, kazandığı bodrum kat hakkından daha fazla bodrum kat kazanmamak şartıyla, mimari çözümlemeleri kolaylaştırmak, estetik değerleri yükseltmek ve planda belirlenen kütle alanını geçmemek koşuluyla mimari cephe kütle ölçülerinde %20 yi geçmeyen ölçü değişiklikleri yapılabileceği, bu değişikliklerin belediyesince onaylanacak avan projeyle belirleneceği düzenlemesinin yer aldığı,2 sayılı plan notunda, talep halinde planda birden fazla kütle önerilen parsellerde, kütlelerin birleştirilmesi halinde max.kütle taban oturumunun 300 m2’yi, bina boyutlarının 20x15m.yi aşamayacağı, kütlelerin birleştirilmesi halinde komşu parsele yaklaşma mesafesinin 3m, iki bina arası yaklaşım mesafesinin 6m. den az olamayacağı düzenlemesi ile 3 sayılı plan notunda planda belirlenen kütlelerde konut+ticaret fonksiyonunu desteklemek amaçlı, tamamen konut, tamamen ticaret fonksiyonu olabileceği gibi perakende ticaret, lokanta, restaurant, muayenehane, büro vb. hizmet kullanımları ve faliyetlerin yer alabileceği belirtilip kot noktası, ifraz şartları, çıkmalar, bodrum katları, çatı ve saçaklara ilişkin tanımlamalar ve şartlar getirildiği anlaşılmıştır.
Perakende Sokağın genişletilmesine ilişkin olarak 04.09.2013 tarihli 1/1000 ölçekli Üsküdar Boğaziçi Gerigörünüm ve Etkilenme Bölgesi Revizyon Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planında, Perakende Sokağın en kesitinin 12 m’ye çıkarıldığı ve mevcut yol dokusu ve istikametinin değiştiği, söz konusu yolun genişletilerek 12 metreye çıkarılmasının sonucunda yolun devamının plan sınırlarına taştığı yolun tamamının bütüncül olarak gösterilmediği görülmüştür.
Uyuşmazlıkta İdare Mahkemesince yapılan inceleme sonucunda … ada … parsel sayılı taşınmaza ilişkin planların “Özel Hükümler” başlığı altındaki 1., 2., 3. maddelerine dair 1/1000 ve 1/5000 ölçekli Üsküdar Boğaziçi Geri Görünüm ve Etkilenme Bölgesi Koruma Amaçlı Revizyon Uygulama ve Nazım İmar Planının ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonunca onaylanan Avan Projeye ilişkin olarak; … ada … parsel sayılı taşınmaza ilişkin planların “Özel Hükümler” başlığı altındaki 1., 2., 3. maddelerine dair 1/1000 ve 1/5000 ölçekli Üsküdar Boğaziçi Geri Görünüm ve Etkilenme Bölgesi Koruma Amaçlı Revizyon Uygulama ve Nazım İmar Planının ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonunca onaylanan Avan Projeye ilişkin olarak; Perakende Sokağın genişletilmesine ilişkin planların “Özel Hükümler” başlığı altındaki 1., 2., 3. maddelerine dair 1/1000 ve 1/5000 ölçekli Üsküdar Boğaziçi Geri Görünüm ve Etkilenme Bölgesi Koruma Amaçlı Revizyon Uygulama ve Nazım İmar Planının ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonunca onaylanan Avan Projeye ilişkin olarak değerlendirme yapılmış ve ayrı ayrı hüküm verilmiştir.
Ancak dosya kapsamında yapılan incelemede ve dava dilekçesindeki dava konusu işlemler incelendiğinde;
… ada … sayılı parsele yönelik ve Perakende Sokağın genişletilmesine ilişkin olarak dava konusu yapılan ve bilirkişilerce de incelemeye tabi tutulan herhangi bir avan proje olmadığı öte yandan dava konusu plan notlarının 1/1000 ölçekli uygulama imar planında düzenlendiği ve Kandilli Tarihi Sit Alanına ilişkin özel hükümler içerdiği, … ada … sayılı parsel tarihi sit alanında bulunmadığından anılan düzenleme dışında olduğu, diğer yandan Perakende sokağın genişletilmesine yönelik itiraz edildiği ve bilirkişilerce de anılan yolun 12 metreye çıkarılmasının sonucunda yolun devamının plan sınırlarına taştığı yolun tamamının bütüncül olarak görülemediği tespitlerine yer verildiği ancak Mahkemece yola ilişkin ve dava konusu yapılmayan, mevcutta var olmayan işlemlere yönelik hüküm kurulduğu anlaşılmıştır.
… ada … sayılı parsele ilişkin olarak yapılan değerlendirmede de ”Özel Hükümler” başlığı altındaki 1., 2., 3. sayılı plan notlarına dair 1/1000 ve 1/5000 ölçekli Üsküdar Boğaziçi Geri Görünüm ve Etkilenme Bölgesi Koruma Amaçlı Revizyon Uygulama ve Nazım İmar Planına yönelik hüküm kurulduğu ancak anılan plan notlarının yukarıda bahsedildiği üzere sadece 1/1000 uygulama imar planında bulunduğu, dava konusu 1/5000 ölçekli nazım imar planında bulunmadığından bu yönüyle de Mahkeme kararında hükmün hatalı olduğu anlaşılmıştır.
Sonuç itibarıyla dava konusu işlemler ve dava dilekçesindeki iddialar doğrultusunda uyuşmazlığın ortaya koyulmasında ilgili mevzuat uyarınca açıklığa kavuşturulmasında ve hazırlatılan bilirkişi raporundaki önemli tespitlerin değerlendirilmesinde usul kurallarına uygun davranılmadığı ve buna bağlı olarak istemle ve somut olayla çelişkili hatalı hüküm kurulduğu anlaşılmıştır.
Öte yandan Dairemizin 2021/1813 sayılı dosyasında aynı davacı tarafından parselin güney doğusunda bulunan … ada, … parsel sayılı taşınmazın tarihi sit alanı, … ada, … parsel sayılı taşınmazın ise konut alanı olarak belirlendiği, İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararıyla kabul edilip 09.10.2009 tarihinde onaylanan 1/5000 ölçekli Üsküdar Geri Görünüm ve Etkilenme Bölgeleri Revizyon Nazım İmar Planının iptali istemiyle açılan davada, Mahkemesince mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi neticesinde düzenlenen rapor ve dava dosyasının incelenmesinden … ada, … sayılı tarihi sit alanı olarak belirlenen parselde plan kararları ile getirilen yapılaşma şartları incelendiğinde ; 17.11.1992 tarihli 1/5000 ölçekli Boğaziçi Gerigörünüm ve Etkilenme Bölgeleri Nazım İmar Planında … sayılı parselin tarihi sit alanı sınırı içerisinde kaldığı ve ait olduğu paftada … sayılı parsele ilişkin herhangi bir işlev bulunmadığı, ancak tarihi sit alanının bir fonksiyon olarak değerlendirilemeyeceği düşünülse de parselin 22.07.1983 tarihli Boğaziçi Nazım İmar Planında “köyiçi yerleşik alanı” olarak gösterildiği ve 15.07.1988 tarihli Revizyon Nazım İmar Planı notlarına göre … yapılaşma koşullarında konut alanı olarak gösterildiği, bu bağlamda 09.10.2009 tarihli 1/5000 ölçekli Üsküdar Geri Görünüm ve Etkilenme Bölgeleri Revizyon Nazım İmar Planının plan uygulama notları özel hükümler başlığında 1. kısım 4. bendinde ” sit alanlarının 1/1000 ölçekli koruma amaçlı uygulama imar planı ile belirleneceği bu alanlarda dokunun özelliğine göre yapının 1-3 kat arasında olacağı ” hususunun düzenlendiği, fonksiyon olarak konut alanı düzenlemesine uysa da yüksekliğin belirtilmemesi sebebiyle getirilen kararların belirsiz olmasının plan düzenlemesinin ana kararı olan “tarihi alanların korunması” hususunu gerçekleştirmeyeceği, 09.10.2009 tarihli 1/5000 ölçekli Üsküdar Geri Görünüm ve Etkilenme Bölgeleri Revizyon Nazım İmar Planının 54 sayılı parsel açısından incelendiğinde, 13.06.1997 tarihli 1/5000 ölçekli Boğaziçi Gerigörünüm ve Etkilenme Bölgeleri Nazım İmar Planı Değişikliğinde TAKS: 0.06 KAKS:0.12 ve emsalin brüt parselin %65’i üzerinden hesaplanacağı şeklinde yapılaşma koşulları öngörülürken, incelenen planda TAKS:0.15, KAKS:0.30 ve cephe boyutunun toplamının yarısı kadar yapılacak açık ve kapalı çıkmalar emsale dahil edilmeyecek şekilde düzenleme yapıldığı, TAKS KAKS hesabı yapıldığında, söz konusu parsele ilişkin yapılaşma hakkının minimum 2,5 kat arttırdığı ve bu durumun sebebinin belirtilmediği, eski … Sokak … Sokağın 12 metrelik yol alanı olarak planlanmasına yönelik ise; eski … sayılı parsel yeni … sayılı parselin yapılaşmaya açılmasına yönelik çalışmalar kapsamında 05.09.1996-8626 ve 29.04.1998-9915 sayılı kurul kararlarında da 10 metre genişliğinde yolun korunması ve duvarın özgün haliyle korunması gerektiği ibaresine yer verildiği, alt bölgenin doku özelliğinin korunması gerekliliği olduğu, 2 metrelik bir genişlemenin trafik izini değiştirmediği, trafik akışına önemli etkisi olmadığı, 12 metre genişliğinde yol ile sağlanmak istenen sürekliliğin 10 metrelik yol ile de sağlanabileceğinin bilirkişi raporunda belirtildiği ve raporun hükme esas alınarak dava konusu işlemlerin iptaline karar verildiği, bu kararın davacı tarafından gerekçe yönünden, davalı idare tarafından ise esasa yönelik temyiz edilmesi neticesinde Dairemizin 10.11.2020 tarih ve E:2017/2754,K:2020/10636 sayılı kararıyla onandığı ve söz konusu karara yönelik davacı tarafın karar düzeltme isteminin, Dairemizin 11/01/2013 tarih ve E:2021/1813,K:2023/68 sayılı kararıyla reddine karar verildiği anlaşılmıştır.
Bu durumda İdare Mahkemesince bozma kararı üzerine, dava dilekçesindeki iddialar ile somut olay kurgusu içerisinde inceleme yapılarak, uyuşmazlık konusu işlemler ortaya koyulduktan sonra her bir işleme uygun değerlendirme ve buna uyumlu biçimde hüküm kurularak ve Dairemizin 11/01/2023 tarih ve E:2021/1813,K:2023/68 sayılı kararı da göz önünde bulundurularak yeniden bir karar verilmesi gerektiğinden, aksi yöndeki İdare Mahkemesi kararında isabet görülmemiştir.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan tarafların temyiz isteminin kabulüne,
2. Yukarıda özetlenen gerekçeyle dava konusu işlemin kısmen iptaline, kısmen davanın reddine ilişkin, … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın 2577 sayılı Kanunun 49. maddesi uyarınca BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine, 11/01/2023 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.