Danıştay 6. Daire Başkanlığı 2021/7753 E. , 2023/1441 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2021/7753
Karar No : 2023/1441
TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Bakanlığı
VEKİLİ : …
KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı tarafından, Atık Yönetimi Yönetmeliği’nin 5. maddesinin 6. fıkrası gereği lisanslı firma tarafından ön işlem, geri kazanım ve/veya bertaraf (Ömrünü Tamamlamış Araç Geçici Depolama Lisansı kapsamında, … şase nolu ömrünü tamamlamış araca söküm ve arındırma) işlemi yapılmadığından bahisle 2872 sayılı Çevre Kanunu’nun 20. maddesinin (r) bendi uyarınca 216.591,00 TL idari para cezası verilmesine ilişkin Ankara Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğünün … tarih ve … sayılı işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; davalı idarece düzenlenen “çevre denetim tutanağı” incelendiğinde, denetimin ofis ortamında yapılıp biyolog ve şube müdürü tarafından imzalanmak suretiyle tek nüsha halinde düzenlendiği, davacının mevzuat kapsamında hurdaya ayrılan aracın söküm ve arındırma işlemini gerçekleştirmediğinin tespiti üzerine dava konusu işlemin tesis edildiği görülmekte olup, dosya kapsamında bulunan tüm bilgi ve belgeler yukarıda yer verilen mevzuatla birlikte değerlendirildiğinde, çevre denetim tutanağı ile tespit tutanağının mevzuat gereği en az üç nüsha düzenlenmesi ve tutanağı düzenleyenlerin her biri ile ihlale neden olan sorumlu kişi tarafından imzalanması gerekirken, tutanağın ihlale neden olduğu iddia edilen davacının imzası alınmadan evrak üzerinden inceleme yapılarak ofis ortamında düzenlendiği, dolayısıyla tutanağın usulüne uygun şekilde düzenlenmemiş olduğu, bununla birlikte, davacı tarafından 30 iş günü içerisinde ömrünü tamamlamış aracın söküm ve arındırma işleminin yapılmadığı hususunun olayda netlik kazanmadığı, zira aracın davacının elinden hırsızlık sonucu çıktığı, sonrasında başka bir motor takılarak trafiğe çıkarıldığı, çalınma olayının tam olarak ne zaman gerçekleştiğinin tespit edilemediği, dolayısıyla davacının çalınma yoluyla elinden çıkan araca ilişkin olarak söküm ve arındırma işleminin süresi içerisinde usulüne uygun yapılmadığı yönündeki tespitin varsayıma dayalı olduğu ve davacının üzerine düşen yükümlülüğü yerine getirmediği hususunun açıkça ortaya konulamadığı anlaşıldığından, hurdaya ayrılan aracın mevzuat kapsamında söküm ve arındırma işleminin gerçekleştirilmediği tespitiyle tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle, dava konusu işlem hukuka aykırı bulunarak dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve istinaf dilekçelerinde ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Emniyet Müdürlüğünün bildirim yazısı ve diğer belgeler birlikte incelenerek usulüne uygun denetim tutanağı düzenlendiği, aracın 16.08.2019 tarihinde teslim alındığı, en geç 30.09.2019 tarihine kadar söküm arındırma işleminin tamamlanması gerekirken davacının süresinde üzerine düşen yükümlülüğü yerine getirmediği, dava dilekçesinde, aracın çalındığının dava konusu işlemin tebliğ edildiği 07.11.2019 tarihinde öğrenildiğinin bildirildiğine göre o tarihe kadar davacının işlem yapmak üzere aracın yanına gitmediği, aracın çalıntı olduğuna dair bildirimde bulunulmadığı hususları ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Temyiz edilen kararda bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, usul ve kanuna uygun olan kararın onanması gerektiği savunulmaktadır.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, 29/10/2021 günlü, 31643 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 85 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 1. maddesi uyarınca, 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin Altıncı Kısmının Dördüncü Bölümünün başlığı “Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği” şeklinde değiştirildiğinden, husumetin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yerine Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığına yöneltilmesine karar verilerek, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY : Ankara İli, Yenimahalle İlçesi, Ostim OSB mahallesinde faaliyette bulunan ve Ömrünü Tamamlamış Araç Geçici Depolama Çevre İzin ve Lisans Belgesi bulunan davacıya ait firma tarafından ‘araç kayıttan düşme ve bertaraf formu’ ile 16.08.2019 tarihinde “… ” şase ve “…” motor numaralı, … marka, 1985 (… ) model, … plakalı otomobilin ömrünü tamamlamış (hurdaya ayrılmış) olması nedeniyle ilgili mevzuat kapsamında bertaraf işlemlerinin yapılması için teslim alınmıştır.
Bayramiç Emniyet Müdürlüğünce; 03.10.2019 tarihli PTS kamera sistemine … plakalı aracın çalıntı ihbarı düşmesi üzerine yakalanarak Polis Merkezine götürülen ve incelenen söz konusu araç üzerinde, çalıntı bir araca ait … numaralı plakanın ve hurdaya ayrılan bir başka araca ait … numaralı motorun takılı olduğu, aracın yediemin otoparkında trafikten men edilmiş halde bulunmasına karşın hurdaya ayrılmış olarak geçici depolama alanında görüldüğüne dair bilgileri ihtiva eden 03.10.2019 tarihli Olay Yeri İnceleme Raporunun, 08.10.2019 tarihli tutanağın düzenlenerek, anılan Emniyet Müdürlüğünün … tarihli ve … sayılı yazısı ile, 03.10.2019 tarihinde yakalanan … plakalı ve … motor numaralı araç üzerinde hurdaya ayrılmış olan … plakalı otomobilin … şasesinin bulunduğu hususu da belirtilerek düzenlenen tutanaklar, araç işlem sorgu belgesi ve araç fotoğrafı gerekli işlem yapılmak üzere Çanakkale Çevre ve Şehircilik Müdürlüğüne iletilmiştir.
Çanakkale Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü de … tarihli ve … sayılı yazısı ile, ilgisi nedeniyle 2872 sayılı Çevre Kanunu uyarınca gereği yapılmak üzere konuya ilişkin tüm belgeleri de eklemek suretiyle Ankara Çevre ve Şehircilik Müdürlüğüne durumu bildirmesi üzerine, anılan Müdürlük yerleşkesinde gönderilen bilgi ve belgeler ile sistem üzerinde birlikte yapılan inceleme neticesinde 22.10.2019 tarihli Çevre Denetim Tutanağı düzenlenmiştir.
Bunun üzerine, Ankara Çevre ve Şehircilik Müdürlüğünce; araç kayıttan düşme ve bertaraf formu, Çanakkale Çevre ve Şehircilik Müdürlüğünün bildirim yazısı, Bayramiç İlçe Emniyet Müdürlüğü yazısı ve tutanakları ve 22.10.2019 tarihli Çevre Denetim Tutanağı birlikte incelenerek ve bu bilgi ve belgelere dayalı olarak, Atık Yönetimi Yönetmeliği’nin 5. maddesinin 6. fıkrası gereği lisanslı firma tarafından ön işlem, geri kazanım ve/veya bertaraf işlemi yapılmaması nedeniyle 2872 sayılı Çevre Kanunu’nun 20. maddesinin (r) bendi uyarınca Ankara Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’nün … tarih ve … sayılı işlemiyle, davacıya 216.591,00.-TL idari para cezası verilmiştir.
Bunun üzerine, söz konusu işlemin iptali istemiyle görülmekte olan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
2872 sayılı Çevre Kanununun 20. maddesinde, “r) Bu Kanunda ve yönetmeliklerde öngörülen usûl ve esaslara, yasaklara veya sınırlamalara aykırı olarak atık toplayan, taşıyan, geçici ve ara depolama yapan, geri kazanan, geri dönüşüm sağlayan, tekrar kullanan veya bertaraf edenlere 24.000 Türk Lirası, ithal edenlere 60.000 Türk Lirası idarî para cezası verilir. (…) Bu maddenin (ı) bendinin (1), (2), (3) ve (4) numaralı alt bentleri ile (k), (l), (r), (s), (t), (u), (v) ve (y) bentlerinde öngörülen idarî para cezaları kurum, kuruluş ve işletmelere üç katı olarak verilir.” hükmü ile 24. maddesinde, “Bu Kanunda öngörülen idarî yaptırım kararları Bakanlık merkez teşkilâtında genel müdürler, taşra teşkilâtında çevre ve şehircilik il müdürlerince verilir. (…) Bu Kanun uyarınca uygulanacak idari para cezalarına karşı açılacak olan davalar Bakanlığa karşı açılır. (…)” hükmü yer almaktadır.
Ömrünü Tamamlamış Araçların Kontrolü Hakkında Yönetmeliğin 4. maddesinde, “g) Geçici depolama alanı: Ek-1’e uygun olarak, ömrünü tamamlamış araçların arındırıldığı, söküldüğü ve işleme tesisine gönderilinceye kadar geçici olarak bekletildiği ve 15 inci maddeye göre çevre izin ve lisansı alınmış alanları,…ifade eder.”; 13. maddesinde “(2) Ömrünü tamamlamış araçların trafik kaydının silindiğinin ve çevreyle uyumlu olarak bertaraf edildiğinin belgelenebilmesi için, Ek-3’te örneği yer alan “Araç Kayıttan Düşme ve Bertaraf Formu” kullanılır…(5) (Değişik:RG-21/12/2010-27792) Geçici depolama ve işleme tesisleri tarafından yeniden kullanım amacıyla satışa sunulacak ön ve arka kapılar, bagaj kapağı, motor kaputu, torpido ve iç göstergelerin bulunduğu konsül, motor bloğu, diferansiyel, tavan sacı, patlamamış hava yastıkları, vites kutusu, ön ve arka tamponlar Bakanlığın veri sistemi doğrultusunda barkodlanır.”; 14. maddesinde, “d) Geçici depolama alanlarına kabul edilen ömrünü tamamlamış araçlar, Ek-1’e göre azami otuz iş günü içinde arındırılır.”; 23. maddesinde “Bu Yönetmeliğe aykırılığın tespiti halinde, 2872 sayılı Çevre Kanununun 15 inci maddesi ile 20 nci maddesinin birinci fıkrasının (g), (r), (s), (u) ve (v) bentleri ve 23 üncü maddesi doğrultusunda işlem yapılır.” hükmüne yer verilmiştir.
Atık Yönetimi Yönetmeliği’nin “Genel ilkeler” başlıklı 5. maddesinde, “(6) Ara depolama ile toplama-ayırma tesisleri hariç olmak üzere çevre lisansı bulunan ön işlem, geri kazanım ve/veya bertaraf tesisleri kabul ettikleri atıkları işlem yapmaksızın başka bir tesise Bakanlık onayı olmadan gönderemez.”; 25. maddesinde “(1) Bu Yönetmelik hükümlerine aykırı hareket edenler hakkında 2872 sayılı Çevre Kanununda öngörülen müeyyideler uygulanır.” hükmü yer almaktadır.
Ayrıca, (ihlalin gerçekleştiği tarihte yürürlükte bulunan ve Çevre Denetimi Yöetmeliği ile yürürlükten kaldırılan) Çevre Kanununa Göre Verilecek İdarî Para Cezalarında İhlalin Tespiti ve Ceza Verilmesi İle Tahsili Hakkında Yönetmeliğin 13. maddesinde; “(1) Kanunun ilgili hükümleri çerçevesinde Bakanlık merkez ve taşra teşkilatı veya Bakanlıkça yetki verilmiş kurum veya kuruluşların yetkili makam tarafından çevre denetimi ile görevlendirilen personelce yapılan denetimler sonucunda tespit edilen ihlallerle ilgili olarak, fiilleri işleyenler hakkında Ek-3’te yer alan Çevre Denetim Tutanağı; gemilerle ilgili olarak ise Ek-2’de yer alan Tespit Tutanağı düzenlenir. (2) Çevre Denetim Tutanağı ile Tespit Tutanağı en az üç nüsha düzenlenir. Bunların her nüshası arasına karbon kâğıdı konulan ya da kendiliğinden karbonlu tutanaklar sabit, mürekkepli veya tükenmez kalemle tam ve eksiksiz doldurularak, tutanağı düzenleyenlerin her biri ve ihlale neden olan sorumlu kişi tarafından imzalanır. İhlale neden olan sorumlu kişi, imza atmaktan kaçındığı takdirde bu durum tutanakta belirtilir.
(3) Belirtilen şekilde düzenlenen Çevre Denetim Tutanağı ile Tespit Tutanağı, numune alınmış ise analiz sonucuna ilişkin rapor, fotoğraf, video çekimi yapılmış ise buna ilişkin kanıtlar ve ilgili diğer her türlü belgeler de eklenmek suretiyle denetim ile görevlendirilen personelin bağlı olduğu ve idarî yaptırım kararı vermeye yetkili merciye intikal ettirilir.” hükmüne yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Uyuşmazlık incelendiğinde; Ömrünü Tamamlamış Araç Geçici Depolama Lisansına sahip davacı şirket tarafından, … plakalı (…şase nolu) ömrünü tamamlamış aracın, Ömrünü Tamamlamış Araçların Kontrolü Hakkında Yönetmelik hükümlerine uygun olarak (30 iş günü içerisinde söküm ve arındırma işlemlerinin yapılması için) teslim alındığına ilişkin 16.08.2019 tarihli Araç Kayıttan Düşme ve Bertaraf Formu düzenlendiği, Bayramiç Emniyet Müdürlüğünün, aracın yediemin otoparkında trafikten men olmasına karşılık davacıya ait geçici depolama alanında teslim alınmış gösterilen aracın üzerinde çalıntı bir araca ait plaka ile 03.10.2019 tarihinde trafikte yakalanarak götürülen polis merkezinde (yerinde) üzerinde gerekli incelemenin yapılarak düzenlenen tutanaklar, fotoğraf ve araç bilgilerini içeren belgelerin, gereği için Çanakkale Çevre ve Şehircilik Müdürlüğüne, bu Müdürlükçe de Ankara Çevre ve Şehircilik Müdürlüğüne iletilmesi üzerine, söz konusu bilgi ve belgelerin Müdürlük yerleşkesinde birlikte incelenerek 22.10.2019 tarihli çevre denetim tutanağının düzenlendiği, bu tutanakta; ilgili kurumlardan iletilen bilgi ve belgeler ile entegre çevre bilgi sisteminin incelenerek durum tespitinin yapıldığı, davacı tarafından 16.08.2019 tarihli Araç Kayıttan Düşme ve Bertaraf Formu düzenlenmesine karşın, aracın söküm ve arındırma işlemlerinin yapılmadığının tespit edildiği hususlarına yer verilmiştir.
Dava konusu idari yaptırım karar tutanağında da; 16.08.2019 tarihli Araç Kayıttan Düşme ve Bertaraf Formu, Bayramiç Emniyet Müdürlüğünün yazısı, düzenlenen tutanaklar ve fotoğraf, Çanakkale Çevre ve Şehircilik Müdürlüğünün yazısı ile 22.10.2019 tarihli çevre denetim tutanağı dayanak alınarak, Atık Yönetimi Yönetmeliği’nin 5. maddesinin 6. fıkrası gereği davacı lisanslı firma tarafından ön işlem, geri kazanım ve/veya bertaraf (Ömrünü Tamamlamış Araç Geçici Depolama Lisansı kapsamında, … şase nolu ömrünü tamamlamış araca söküm ve arındırma) işlemi yapılmadığından bahisle, 2872 sayılı Çevre Kanunu’nun 20. maddesinin (r) bendi uyarınca 216.591,00 TL idari para cezası verilmiştir.
Her ne kadar Mahkeme kararı gerekçesinde denetim tutanağının usulüne uygun düzenlenmediği belirtilmiş ise de; Bayramiç Emniyet Müdürlüğünce, davacının yetki ve sorumluluğunda geçici depolama alanında bulunması gereken aracın trafikte çalıntı bir araca ait plakayla yakalandığı ve aynı gün aracın incelenerek tutanağa bağlandığı ve fotoğrafının çekildiği, çevre mevzuatı kapsamında gereği için çevre müdürlüğüne tüm bilgi ve belgeleriyle birlikte ilettildiği, davalı idare tarafından da olayın kendine özgü durumu dikkate alınarak ihbarda bulunan ilgili kurumların ilettiği bilgi ve belgelere uygun olarak çevre mevzuatı bakımından davacının yaptığı ihlalin tespiti yapılarak müdürlükte denetim tutanağının düzenlendiği, dava konusu işlemin ise salt denetim tutanağına dayanılarak tesis edilmediği, ihbarda bulunan kurumların ilettiği bilgi ve belgelerin de incelenerek işleme esas alındığı görüldüğünden, işleme dayanak alınan tüm tutanaklar, fotoğraf ve üst yazıların birlikte değerlendirilmesinden, tesis edilen işlem için yeterli oldukları anlaşılmıştır.
Aynı zamanda, Ömrünü Tamamlamış Araç Geçici Depolama Lisansına sahip davacı şirket tarafından, Ömrünü Tamamlamış Araçların Kontrolü Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre düzenlenen 16.08.2019 tarihli Araç Kayıttan Düşme ve Bertaraf Formundan, aracın teslim alındığı kabul edilen bu tarihten itibaren 30 iş günü içerisinde söküm ve arındırma işlemlerine tabi tutulması gerekirken, (aracın çalındığının, dava konusu işlemin tebliği edildiği 07.11.2019 tarihinde öğrenildiği dava dilekçesinde belirtildiğinden) bu tarihe kadar araca herhangi bir işlem yapılmadığı, aracın davacının sorumluluğundaki iş yerinde bulunmadığının fark edilmediği, 30 iş günü içerisinde aracın çalındığının ilgili kuruma bildirildiğine dair herhangi bir bilgi ve belgenin dosyaya sunulmadığı, kısaca, Atık Yönetimi Yönetmeliği’nin 5. maddesinin 6. fıkrası gereği davacı lisanslı şirket tarafından ön işlem, geri kazanım ve/veya bertaraf (Ömrünü Tamamlamış Araç Geçici Depolama Lisansı kapsamında, … şase nolu ömrünü tamamlamış araca söküm ve arındırma) işlemi yapılmadığı sonucuna ulaşıldığından, tesis edilen dava konusu işlemde hukuka aykırılık görülmemiştir.
Bu itibarla, temyize konu Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 09/02/2023 tarihinde, kesin olarak, oyçokluğuyla karar verildi.
KARŞI OY (X) :
Dava konusu işlemin iptaline ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:.. , K:… sayılı kararında, 2577 sayılı Kanunun 49. maddesinde belirtilen bozmayı gerektirir hiçbir neden bulunmadığından, temyize konu kararın aynen onanması gerektiği oyum ile aksi yöndeki Dairemiz çoğunluk kararına katılmıyorum.