Danıştay 6. Daire Başkanlığı         2021/7504 E.  ,  2023/4029 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2021/7504
Karar No : 2023/4029

TEMYİZ EDEN TARAFLAR : 1- (DAVALI) … İnşaat Yapı San. ve Tic. Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …

2- (DAVALI) ….Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : 1- … Belediye Başkanlığı
2- … İnşaat Yapı San. ve Tic. Ltd. Şti.

İSTEMİN ÖZETİ : İstanbul İli, Kartal İlçesi, … Mahallesi, … pafta, … ada, … parsel (eski … pafta, … ada, … parsel) sayılı taşınmazda ruhsat ve onaylı projesine aykırı ilaveler ve değişiklikler yapıldığından bahisle 3194 sayılı Kanunun 42. maddesi uyarınca 419.147,45-TL para cezası verilmesine ilişkin … günlü … sayılı Kartal Belediye Encümeni kararının iptali istemiyle açılan davanın reddi yolundaki … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararına karşı davalı idare tarafından yapılan istinaf isteminin, kararın 3194 sayılı Kanunun 42. maddesinin (a) bendi uyarınca hesaplanan temel para cezasına ve aynı maddenin (c) bendinin 5. alt bendi uyarınca artırım uygulanmasına ilişkin kısmı yönünden reddine, aynı maddenin (c) bendinin 11. alt bendi uyarınca artırım uygulanmasına ilişkin kısmı yönünden istinaf isteminin kabulüne, para cezasının bu kısmının iptaline dair … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın, usul ve hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.

SAVUNMANIN ÖZETİ : Taraflarca, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairelerince verilen kararların temyiz yolu ile incelenerek bozulabilmeleri 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinde belirtilen nedenlerden birinin bulunması halinde mümkündür.
… Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı karar ve dayandığı gerekçe hukuk ve usule uygun olup bozulmasını gerektirecek bir sebep bulunmadığından, anılan kararın ONANMASINA, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 50. maddesi uyarınca, bu onama kararının taraflara tebliğini ve bir örneğinin de belirtilen İdari Dava Dairesine gönderilmesini teminen dosyanın kararı veren ilk derece Mahkemesine gönderilmesine, 25/04/2023 tarihinde oyçokluğuyla kesin olarak karar verildi.

KARŞI OY (X) :

Dava, İstanbul İli, Kartal İlçesi, … Mahallesi, … pafta, … ada, … parsel (eski … pafta, … ada, … parsel) sayılı taşınmazda ruhsat ve onaylı projesine aykırı ilaveler ve değişiklikler yapıldığından bahisle 3194 sayılı Kanunun 42. maddesi uyarınca 419.147,45-TL para cezası verilmesine ilişkin … günlü … sayılı Kartal Belediye Encümeni kararının iptali istemiyle açılmıştır.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 2. maddesinin ikinci fıkrasında; idari yargı yetkisinin, idari eylem ve işlemlerin hukuka uygunluğunun denetimi ile sınırlı olduğu, idari mahkemelerin, yerindelik denetimi yapamayacakları, yürütme görevinin kanunlarda gösterilen şekil ve esaslara uygun olarak yerine getirilmesini kısıtlayacak, idari eylem ve işlem niteliğinde veya idarenin takdir yetkisini kaldıracak biçimde yargı kararı verilemeyeceği hüküm altına alınmıştır.
3194 sayılı İmar Kanununun 5940 sayılı Kanunun 2. maddesiyle değişik 42. maddesinin 2. fıkrasında; ruhsat alınmaksızın veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının sahibine, yapı müteahhidine veya aykırılığı altı iş günü içinde idareye bildirmeyen ilgili fenni mesullere yapının mülkiyet durumuna, bulunduğu alanın özelliğine, durumuna, niteliğine ve sınıfına, yerleşmeye ve çevreye etkisine, can ve mal emniyetini tehdit edip etmediğine ve aykırılığın büyüklüğüne göre, beşyüz Türk Lirasından az olmamak üzere, maddede belirtilen şekilde hesaplanan idari para cezalarının uygulanacağı düzenlenmiş; (a) bendinde; yapı sınıflarına ve gruplarına göre yapının inşaat alanı üzerinden hesaplanmak üzere, mevzuata aykırılığın her bir metrekaresi için uygulanacak para cezalarının miktarları belirlenerek, bu miktarların her takvim yılı başından geçerli olmak üzere o yıl için 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298. maddesi hükümleri uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında bir Türk Lirasının küsuru da dikkate alınmak suretiyle artırılaracağı kurala bağlanmış; (b) bendinde; mevzuata aykırılığı yapı inşaat alanı üzerinden hesaplanması mümkün olmayan, yapının cephelerini ve diğer yapı elemanlarını değiştiren veya yapı malzemesi için öngörülen gereklere aykırı bulunan uygulamalar için, Bakanlıkça yayımlanan ve aykırılığa konu imalatın tespiti tarihinde yürürlükte bulunan birim fiyat listesine göre ilgili idarece belirlenen bedelin % 20’si kadar idari para cezası verileceği hükme bağlanmış, (c) bendinde ise artırım sebepleri sayılmış, bu arttırım sebepleri uyarınca tespit edilen miktarların (a) ve (b) bentlerinde belirtilen şekilde tespit edilen para cezalarının miktarına göre ayrı ayrı hesap edilerek ilave olunacağı, para cezalarına konu olan alanın hesaplanmasında, aykırılıktan etkilenen alanın dikkate alınacağı düzenlemesine yer verilmiştir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 2. maddesi uyarınca, yargı kararı ile idarelerin işlem tesisine zorlanamayacağı gibi idari eylem ve işlem niteliğinde veya idarenin takdir yetkisini kaldıracak biçimde yargı kararı verilemeyeceğinden; 3194 sayılı Kanunun 42. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendinde, temel para cezasının hesaplanmasında, yapı inşaat alanı ve yapı sınıfı ve grubu temel kriterler olarak öngörüldüğünden, temel para cezasının bu kriterlere aykırı olarak hesaplandığının tespit edilmesi halinde, aykırılığı tespit edilen para cezası miktarına (c) bendinde öngörülen arttırım oranları uygulanarak belirlenen toplam para cezasının da tamamının iptal edilmesi gerektiği, temel para cezasının hesaplanmasına ilişkin aykırılıklar tespit edildikten sonra, bilirkişinin aykırılıktan etkilenen alan ve/veya yapı sınıfı grubuna ilişkin yaptığı tespitler uyarınca raporda hesaplanan para cezası miktarı esas alınarak dava konusu işlemin kısmen iptaline, kısmen davanın reddine karar verilmesi suretiyle, işlemin hukuka uygunluğunun denetimi ile sınırlı idari yargı denetimi yetkisi aşılarak, idari eylem ve işlem niteliğinde yargı kararı verilemeyeceği, bununla beraber, temel para cezasının, 3194 sayılı Kanunun 42. maddesinin 2. fıkrasında öngörülen kriterlere uygun olarak hesaplandığı, ancak, (c) bendinde öngörülen artırım sebebi veya sebeplerinin uygulanması koşullarının oluşmadığının anlaşılması halinde ise para cezasının hukuka aykırılığı tespit edilen artırım sebebine isabet eden kısım yönünden kısmen iptaline karar verileceği açıktır.
Dosyanın incelenmesinden; davalı idare tarafından, 3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendi uyarınca 5. sınıf, A grubu yapı için 5169,688 m2 inşaat alanı üzerinden temel para cezasının hesaplandığı, hesaplanan temel para cezasına (c) bendinin 5. ve 11. alt bentleri uyarınca arttırım uygulanarak toplam ceza miktarının 419.147,45 TL olarak hesaplandığı, İdare Mahkemesince uyuşmazlığın çözümü amacıyla yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonrası düzenlenen raporda ise, aykırılıktan etkilenen alanın 5140,03 m2 olarak tespit edildiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda; davalı idare elemanlarınca düzenlenen para cezası hesaplama raporunda ruhsat ve eki projeye aykırı yapılan imalatlar nedeniyle toplam aykırılıktan etkilenen alan olarak 5169,688 m2 tespit edilmiş olmasına karşın, bilirkişi raporunda aykırılıktan etkilenen alanın 5140,03 m2 olduğunun belirtildiği, söz konusu aykırılıktan etkilenen alan farklılığının temel cezayı etkileyen nitelikte olduğu dikkate alındığında, verilen para cezasında hukuka uyarlık bulunmamakta olup, para cezasının tamamının iptaline karar verilmesi gerektiği oyumuz ile, Dairemiz çoğunluk kararına katılmıyoruz.