Danıştay 6. Daire Başkanlığı         2021/6103 E.  ,  2022/11910 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2021/6103
Karar No : 2022/11910

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : 1- … Yatırım İnşaat A.Ş.
2- …
VEKİLLERİ : Av. … , Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Kilis İli, Merkez İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parselde bulunan taşınmazda 14.05.2018 tarihinde mahallinde yapılan incelemeler neticesinde yapı ruhsatı iş ve işlemleri tamamlanmadan ve işyeri teslimi yapılmadan inşai faaliyetler yapıldığından bahisle yapı müteahhidine 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 42. maddesi gereğince 297.288,37-TL para cezası verilmesi ve aynı Kanunun 32. maddesi gereğince yapının yıkımına ilişkin … tarih ve … sayılı Kilis Belediye Encümeni kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … gün ve E:… , K:… sayılı kararda; 3194 sayılı İmar Kanununun 32 ve 42. maddeleri uyarınca yıkım ve idari para cezası verilmiş ise de, anılan maddelerin ruhsatsız veya ruhsata aykırı yapılara uygulanabileceği; dava konusu olayda ise, davacılar tarafından işyeri teslimi yapılmadan inşai faaliyetler yapıldığının idarece tespit edildiği, bu durumda 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun hükümleri uyarınca işlem tesis edilmesi gerekirken, anılan fiile ilişkin yaptırım içermeyen 3194 sayılı İmar Kanunu uyarınca tesis edilen işlemde mevzuata uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle, dava konusu işlem hukuka aykırı bulunarak iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve istinaf dilekçelerinde ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliğine göre, yapı ruhsatı alındıktan sonra inşaata başlanılması için işyeri teslim tutanağının yapı müteahhidi tarafından hazırlanıp idarenin onayına sunulması gerektiği, işyeri teslim tutanağının onaya sunulmaması halinde kaçak yapılaşma olacağı, bu durumun imar mevzuatına aykırı olduğu, idarece yapılan işlemlerin hukuka uygun olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ … ‘İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Kilis İli, Merkez İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parselde bulunan taşınmazda inşa edilen yapının müteahhit şirketi ile şirket yetkilisi olan davacıların, iş yeri teslim tutanağı düzenlenmeksizin inşaata başlanıldığının 14/05/2018 tarihli yapı tatil tutanağı ile “kaçak yapılaşma” şeklinde tespiti üzerine, yapı ruhsatı iş ve işlemleri tamamlanmadan ve işyeri teslimi yapılmadan inşai faaliyetler yapıldığından bahisle aynı Kanunun 42. maddesi uyarınca 297.288,37-TL imar para cezası verilmesi ile aynı Kanunun 32. maddesi uyarınca yapının yıkımına ilişkin Kilis Belediye Encümeninin … tarih ve … numaralı kararı alınmıştır.
Bunun üzerine bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanununun 32. maddesinde; “Bu Kanun hükümlerine göre ruhsat alınmadan yapılabilecek yapılar hariç; ruhsat alınmadan yapıya başlandığı veya ruhsat ve eklerine aykırı yapı yapıldığı ilgili idarece tespiti, fenni mesulce (…) tespiti ve ihbarı veya herhangi bir şekilde bu duruma muttali olunması üzerine, belediye veya valiliklerce o andaki inşaat durumu tespit edilir. Yapı mühürlenerek inşaat derhal durdurulur. Yapının imar mevzuatına aykırı olduğuna dair bilgi, tapu kayıtlarının beyanlar hanesine kaydedilmek üzere ilgili idaresince tapu dairesine en geç yedi gün içinde bildirilir. (…) Durdurma, yapı tatil zaptının yapı yerine asılmasıyla yapı sahibine tebliğ edilmiş sayılır. Bu tebligatın bir nüshası da muhtara bırakılır. Bu tarihten itibaren en çok bir ay içinde yapı sahibi, yapısını ruhsata uygun hale getirerek veya ruhsat alarak, belediyeden veya valilikten mühürün kaldırılmasını ister. Ruhsata aykırılık olan yapıda, bu aykırılığın giderilmiş olduğu veya ruhsat alındığı ve yapının bu ruhsata uygunluğu, inceleme sonunda anlaşılırsa, mühür, belediye veya valilikçe kaldırılır ve inşaatın devamına izin verilir. Aksi takdirde, ruhsat iptal edilir, ruhsata aykırı veya ruhsatsız yapılan bina, belediye encümeni veya il idare kurulu kararını müteakip, belediye veya valilikçe yıktırılır ve masrafı yapı sahibinden tahsil edilir.” kuralı yer almıştır. Aynı Kanunun 42. maddesinde; ”Bu maddede belirtilen ve imar mevzuatına aykırılık teşkil eden fiil ve hallerin tespit edildiği tarihten itibaren on iş günü içinde ilgili idare encümenince sorumlular hakkında, üstlenilen her bir sorumluluk için ayrı ayrı olarak bu maddede belirtilen idari müeyyideler uygulanır.” hükmü yer almıştır.
4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanunun 1. maddesinde; Kanunun amacının, can ve mal güvenliğini teminen, imar plânına, fen, sanat ve sağlık kurallarına, standartlara uygun kaliteli yapı yapılması için proje ve yapı denetimini sağlamak ve yapı denetimine ilişkin usul ve esasları düzenlemek olduğu, “Diğer hükümler ve yönetmelikler” başlıklı 12. maddesinde ise; bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde 3194 sayılı İmar Kanunu ve ilgili mevzuat hükümlerinin uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.
Yapı Denetim Uygulama Yönetmeliği’nin 3. maddesinin 1. fıkrasının (e) bendinde, iş yeri teslim tutanağının; inşaatın fiilen başladığını belgelemek üzere, yapı ruhsatının alınmasını takiben yapı sahibi, yapı denetim kuruluşu, yapı müteahhidi veya yapı müteahhidi adına şantiye şefi tarafından imza altına alınıp ilgili idareye sunulan tutanak olduğu, aynı Yönetmeliğin 6. maddesinin 2. fıkrasında; yapı ruhsatının alınmasını müteakiben, yapı denetim kuruluşunun ilgili denetçileri, yapı sahibi, yapı müteahhidi veya yapı müteahhidi adına şantiye şefi tarafından işyeri teslim tutanağı tanzim edilerek ilgili idarenin onayına sunulacağı düzenlenmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden; Kilis İli, Merkez İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmazda … tarih ve … sayılı yapı ruhsatı ile inşa edilmekte olan yapının müteahhit şirketi ile yetkilisi olan davacılar tarafından işyeri teslim tutanağı düzenlenmeksizin inşaata başlanıldığının 14/05/2018 tarihli yapı tatil tutanağı ile “kaçak yapılaşma” şeklinde tespiti üzerine, yapı ruhsatı iş ve işlemleri tamamlanmadan ve işyeri teslimi yapılmadan inşai faaliyetler yapıldığından bahisle aynı Kanunun 42. maddesi uyarınca 297.288,37-TL imar para cezası verilmesi ile aynı Kanunun 32. maddesi uyarınca yapının yıkımına ilişkin tesis edilen Kilis Belediye Encümeninin … tarih ve … sayılı kararın iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı, İdare Mahkemesince 4708 sayılı Kanun uyarınca işlem yapılması gerekirken 3194 sayılı Kanun uyarınca yapılan işlemin hukuka aykırı olduğu gerekçesiyle encümen kararının iptaline karar verildiği, bu karara yönelik istinaf başvurusunun da reddedildiği anlaşılmaktadır.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin incelenmesinden; yapı ruhsatı alındıktan sonra işyeri teslim tutanağının ilgili idareye sunulmadan inşai faaliyete başlanılması halinde, bu durumun imar mevzuatına aykırılık teşkil edeceği ve imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapı nedeniyle sorumlular hakkında imar para cezası verilebileceği anlaşılmaktadır.
Bu durumda, davaya konu yıkım ve para cezasının 3194 sayılı İmar Kanununun 32. ve 42. maddesinde öngörülen esaslara uygun olarak belirlenip belirlenmediğinin incelenmesi suretiyle karar verilmesi gerekirken, 4708 sayılı Kanun uyarınca işlem yapılması gerektiği gerekçesiyle dava konusu işlemin iptali yolunda verilen İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine ilişkin temyize konu Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararında hukuki isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kabulüne,
2.Yukarıda özetlenen gerekçeyle dava konusu işlemin iptaline ilişkin Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 22/12/2022 tarihinde, kesin olarak, oyçokluğuyla karar verildi.

KARŞI OY (X):
Dosyanın incelenmesinden; dava konusu yapı için 18/08/2016 tarihli yapı ruhsatı alındığı, 14/05/2018 tarihinde idarece mahallinde yapılan denetimde “kaçak yapılaşma” tespit edildiği, bunun üzerine belediye encümen kararı ile “yapı ruhsatı iş ve işlemleri tamamlanmadan ve işyeri teslimi yapılmadan inşai faaliyetler yapıldığından” bahisle davacıların 3194 sayılı Kanunun 42. maddesi gereğince 297.288,37-TL para cezası ile cezalandırılması ve aynı Kanunun 32. maddesi gereğince yapının yıktırılmasına karar verildiği görülmektedir.
Yukarıda yazılı mevzuat hükümlerinin birlikte incelenip değerlendirilmesinden; yapı ruhsatı alındıktan sonra işyeri teslim tutanağı ilgili idareye sunulmadan inşai faaliyete başlanılması halinde, ilgili belediye tarafından inşaatın devamına izin verilmeyeceği, 3194 sayılı Kanun’un 32. maddesi uyarınca yapı tatil tutanağı düzenlenmek suretiyle yapının mühürlenmesi gerektiği ve yapı müteahhidinin de 3194 sayılı Kanun’un 42. maddesi uyarınca sorumluluğunun olduğu anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlıkta; davalı idare elemanlarınca düzenlenen14/05/2018 tarihli yapı tatil tutanağı ile dava konusu taşınmazda kaçak yapı yapıldığı tespit edilmiş ve anılan tutanak dayanak alınarak 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 42. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendi uyarınca 3621 m2 aykırılıktan etkilenen alan üzerinden para cezası hesaplanmış ise de; aykırılıktan etkilendiği belirlenen 3621 m2’lik alanın nasıl hesaplandığına dair somut ve ayrıntılı tespit bulunmadığı; söz konusu tutanağın 3194 sayılı Kanun’un 32. maddesi hükmünde belirtilen “yapı tatil tutanağı”nın ihtiva etmesi gereken unsurları taşımadığı görülmektedir.
Bu durumda; 3194 sayılı Kanun’da belirtilen usule uygun düzenlenmiş ve yukarıda yapılan açıklamalarda da belirtildiği üzere, somut, ayrıntılı ve gerekçeli tespitler içeren bir yapı tatil tutanağı düzenlenmeden yıkım ve para cezası verilemeyeceğinden, öngörülen usule uygun düzenlenmeyen tutanağa dayalı olarak yıkım ve para cezası verilmesine yönelik tesis edilen encümen kararında hukuka uyarlık görülmediğinden, dava konusu işlemin iptaline ilişkin Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararının belirtilen gerekçe ile onanması gerekiği oyuyla Dairemiz bozma kararına katılmıyorum.

KARŞI OY(XX):
Temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararının aynen onanması gerektiği görüşüyle kararın bozulması yönündeki çoğunluk kararına katılmıyorum.