Danıştay 6. Daire Başkanlığı         2021/5384 E.  ,  2023/1109 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2021/5384
Karar No : 2023/1109

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı Belediyeye, 2872 sayılı Çevre Kanununun 8. ve 11. maddesi hükümlerinin ihlal edildiğinden bahisle, aynı Kanunun 20. maddesinin (r) bendi ve 23. maddesi uyarınca …-TL idari para cezası verilmesine ilişkin … Çevresel Etki Değerlendirmesi, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğünün … tarih ve E:… sayılı idari yaptırım kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; Muğla ili, Milas ilçesi, … Mahallesinde bulunan … mülkiyetinin… Genel Müdürlüğüne ait olduğu, … tarihinde yapılan kira sözleşmesiyle söz konusu alanın Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından 3 yıllığına davacı … Büyükşehir Belediye Başkanlığına kiralandığı, yer tahsisinin 21/03/2019’da yapıldığı, dava konusu işleme dayanak denetim tutanağının 16/04/2019 tarihinde tanzim edildiği, dava dosyasında yer alan evraklardan; …Büyükşehir Belediyesinin … Valiliğine, … Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüne hitaben yazdığı birçok yazıda vahşi depolama sahalarının rehabilite edilmesi ve depolama tesislerinin inşaatı için yer tahsisinin yapılmasının gerektiğinin belirtildiği, yine davacı belediyenin 17/11/2017 tarihli …Belediyesine hitaben yazdığı yazıda dava konusu alanın kullanılmaması ve bunun için gerekli önlemlerin alınması gerektiğinin bildirildiği, davacı belediyenin büyükşehir statüsü kazandıktan sonra iyi niyetle dava konusu alanın rehabilitasyon çalışmalarının yapılması için gerekli girişimlerde bulunulduğu, ilgili kurumlarla yazışmalar yaptığı, rehabilitasyon çalışmalarının tam olarak yapılması ve depolama tesislerinin inşaatı için söz konusu alanının kiralanması icap ettiğinden son olarak da 04/02/2019 tarihinde dava konusu Vahşi Katı Atık Depolama Alanını kiraladığı, söz konusu alan uzun zamandır kirletildiğinden rehabilite edilmesinin de kısa sürede mümkün olamayacağından davacı … Büyükşehir Belediyesinin tahsisin yapıldığı 21/03/2019 tarihinden denetimin yapıldığı 16/04/2019 tarihine kadar olan süre içerisinde üzerine düşen sorumluluğu tam olarak yerine getirmediğinden bahsedilmesinin hak ve nasafet gereği yerinde olmadığı, dava konusu atık toplama alanına ait yerin tahsisinden çok kısa bir süre sonra davacı belediyenin denetime tâbi tutulması, söz konusu alanın büyüklüğü ve yıllardır kirletilip rehabilite edilmediği göz önünde bulundurulduğunda; davacının çevre para cezası uygulanmasını gerektiren bir eyleminin olmadığı, dava konusu çevre kirliliğinden davacı Belediyenin sorumlu tutulamayacağı gerekçeleriyle dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle, dava konusu işlem hukuka aykırı bulunarak dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve istinaf dilekçelerinde ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Bakanlık teknik elemanlarınca 16/04/2019 tarihinde Muğla İli, Milas İlçesi, …Mahallesinde bulunan Vahşi Katı Atık Alanında denetim gerçekleştirildiği, denetimde atıkların düzensiz bir şekilde depolandığı, rehabilite edilmediği ve bu alanda oluşan sızıntı sularının herhangi bir önlem alınmadan doğrudan Dalyan Körfezine verildiği tespit edildiği, sızıntı sularından analizi yapılmak üzere 1 adet atıksu numunesi alındığı, sızıntı sularından alınan atıksu numunesinin analizinin Bakanlık Çevre Referans Laboratuvarında yapıldığı, analiz sonuçlarının Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinin Tablo 20.6’da verilen (Sektör: Katı Artık Değerlendirme ve Bertaraf Tesisleri) sınır değerlerini aştığı ve çevre kirliliğine sebebiyet verdiğinin tespit edilmesi üzerine dava konusu işlemin tesis edildiği, dava konusu işlemin hukuka uygun olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : İdare Mahkemesi kararının ve Mahkeme kararına karşı yapılan istinaf başvurusunu reddeden İdari Dava Dairesi kararının usul ve hukuka uygun belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Muğla İli, Milas İlçesi, … Mahallesinde bulunan …Büyükşehir Belediye Başkanlığına ait Vahşi Katı Atık Depolama sahasında 16/04/2019 tarihinde yapılan denetimde; atıkların alanda düzensiz bir şekilde depolandığı, atık alanının … Büyükşehir Belediye Başkanlığının eski çöp depolama alanı olduğu, denetim esnasında herhangi bir çöp dökümünün yapılmadığı, herhangi bir rehabilitasyon çalışmasının yapılmadığı, vahşi depolama sahasında oluşan sızıntı sularının herhangi bir arıtma işlemine tabi tutulmadan ve önlem alınmadan direkt Dalyan körfezine deşarj edildiğinin tespit edilmesi üzerine, davacı idareye 2872 sayılı Çevre Kanununun 20. maddesinin (r) bendi uyarınca 216.591,00-TL idari para cezası verilmesine ilişkin … tarih ve E:… sayılı idari yaptırım kararı tesis edilmiş, bu kararın iptali istemiyle görülmekte olan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2872 sayılı Çevre Kanunu’nun “Kirletme Yasağı” başlıklı 8. maddesinde, “Her türlü atık ve artığı, çevreye zarar verecek şekilde, ilgili yönetmeliklerde belirlenen standartlara ve yöntemlere aykırı olarak doğrudan ve dolaylı biçimde alıcı ortama vermenin, depolamanın, taşımanın, uzaklaştırmanın ve benzeri faaliyetlerde bulunmanın yasak olduğu, kirlenme ihtimalinin bulunduğu durumlarda ilgililerin kirlenmeyi önlemekle; kirlenmenin meydana geldiği hallerde kirletenin, kirlenmeyi durdurmak, kirlenmenin etkilerini gidermek veya azaltmak için gerekli tedbirleri almakla yükümlü olduğu”; 11. maddesinin birinci fıkrasında; üretim, tüketim ve hizmet faaliyetleri sonucunda oluşan atıklarını alıcı ortamlara doğrudan veya dolaylı vermeleri uygun görülmeyen tesis ve işletmeler ile yerleşim birimlerinin atıklarını yönetmeliklerde belirlenen standart ve yöntemlere uygun olarak arıtmak ve bertaraf etmekle veya ettirmekle ve öngörülen izinleri almakla yükümlü oldukları, 20. maddesinin birinci fıkrasının (r) bendinde ise; “bu Kanunda ve yönetmeliklerde öngörülen usul ve esaslara, yasaklara ve sınırlamalara aykırı olarak atık toplayan, taşıyan, geçici ve ara depolama yapan, geri kazanan sağlayan, tekrar kullanan ve bertaraf edenlere 24.000 Türk Lirası, ithal edenlere 60.000 Türk Lirası idari para cezası verilir.” hükmü düzenlenmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin değerlendirilmesinden; kirlenme ihtimalinin bulunduğu durumlarda ilgililerin kirlenmeyi önlemekle, kirlenmenin meydana geldiği hallerde kirletenin, kirlenmeyi durdurmak, kirlenmenin etkilerini gidermek veya azaltmak için gerekli tedbirleri almakla yükümlü olduğu belirtilmiş olup; her türlü atık ve artığı çevreye zarar verecek şekilde ilgili yönetmeliklerde belirlenen standartlara ve yöntemlere aykırı olarak doğrudan ve dolaylı biçimde alıcı ortama vermenin yasak olduğu, bu eylemlere sebebiyet verenlere idari para cezası verileceği, kirlenme ihtimalinin bulunduğu durumlarda ilgililerin, kirlenmeyi önlemekle, kirlenme meydana gelmişse kirlenmeyi durdurmakla ve etkilerini gidermekle yükümlü oldukları, kendilerinin sebebiyet verdiği kirlenmeyi gidermekle ve durdurmakla yükümlü oldukları konusunda tereddüt bulunmamaktadır.
Her ne kadar davacı belediye tarafından, söz konusu alanın,…Genel Müdürlüğü tarafından 3 yıllığına davacı … Büyükşehir Belediye Başkanlığına kiralandığı, yer tahsisinin … yapıldığı, dava konusu işleme dayanak denetim tutanağının 16/04/2019 tarihinde tanzim edildiği, rehabilitasyon çalışmalarının bu kadar kısa sürede tamamlanmasının mümkün olmadığı, … Büyükşehir Belediyesinin 30/12/2014 tarihinden sonra kurulduğu, davacı belediyenin, 30 senedir vahşi depolama alanı olarak kullanılan sahadan sorumlu tutulmasının hakkaniyete uygun olmadığı ileri sürülmekte ise de Mahkeme kararında da yer verildiği şekliyle; mülkiyeti …Genel Müdürlüğüne ait olan Muğla ili, Milas ilçesi, … Mahallesinde bulunan … Alanının dava konusu işleme dayanak çevre denetim tutanağından hemen önce; … tarihinde akdedilen kira sözleşmesiyle 3 yıllığına davacı Muğla Büyükşehir Belediye Başkanlığına kiralanmış, yer tahsisinin de 21/03/2019 tarihinde yapılmış olması, …Büyükşehir Belediyesinin … Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüne hitaben yazdığı birçok yazıda vahşi depolama sahalarının rehabilite edilmesi ve depolama tesislerinin inşaatı için yer tahsisinin yapılmasının gerektiğinin belirtilmiş olması, yine davacı belediyenin 17/11/2017 tarihli Milas Belediyesine hitaben yazdığı yazıda dava konusu alanın kullanılmaması ve bunun için gerekli önlemlerin alınması gerektiğinin bildirilmiş olması, ilgili kurumlarla yazışmalar yapılmış olması, uzun zamandır kirletilen Vahşi Katı Atık Depolama Alanının rehabilitesinin kısa sürede mümkün olamayacağı hususları birlikte değerlendirildiğinde, atıkların düzensiz bir şekilde depolanması suretiyle çevrenin kirletilmesinin mevzuata aykırılık oluşturduğu, ileri sürülen nedenlerin belediyenin Çevre mevzuatından kaynaklı yükümlülüklerini yerine getirme sorumluluğunu ortadan kaldırmadığı sonucuna varılmıştır.
Bu durumda, katı atıkların düzensiz depolama alanında vahşi şekilde depolanarak ve vahşi depolama sahasında oluşan sızıntı sularının herhangi bir önlem alınmadan Dalyan Körfezine ulaştığı sabit olup, davacı belediyenin bu eylemi ile 2872 sayılı Çevre Kanununun 20. maddesinin (r) bendini ihlal ettiği açık olduğundan, dava konusu işlemde hukuka aykırılık görülmemiştir.
Bu itibarla, dava konusu işlemin iptaline ilişkin Mahkeme kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine dair temyize konu Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kabulüne,
2. Dava konusu işlemin, yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:…sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 26/01/2023 tarihinde, kesin olarak, oyçokluğuyla karar verildi.

KARŞI OY (X):
… Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının onanması gerektiği görüşüyle, kararın bozulması yönündeki çoğunluk kararına katılmıyorum.