Danıştay Kararı 6. Daire 2021/2314 E. 2023/4147 K. 27.04.2023 T.

Danıştay 6. Daire Başkanlığı         2021/2314 E.  ,  2023/4147 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2021/2314
Karar No : 2023/4147

TEMYİZ EDEN TARAFLAR : I- (DAVACI) …
VEKİLİ : Av. …
II- (DAVALI) … Bakanlığı – ANKARA
VEKİLİ : Av…
KARŞI TARAF : 1- … Bakanlığı
2- …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesince davanın reddi yolunda verilen … tarih ve E:…, K… sayılı karara karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine ilişkin … Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının, usul ve hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.

SAVUNMALARIN ÖZETİ : Taraflarca savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : 10/7/2018 tarihli ve 30474 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin 281 inci maddesinde, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğünün görev ve yetkilerine ilişkin olarak, ” d) 21/7/1983 tarihli ve 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu ile Kültür Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu ve koruma kurullarına verilen görevlerin yerine getirilmesini sağlamak amacıyla araştırma, inceleme, tespit, değerlendirme ve planlamaya yönelik hizmetleri yapmak veya yaptırmak…
e) Kültür Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu ve koruma kurulları kararlarının alınmasına ve uygulanmasına dair işlemlerin yürütülmesini ve koordinasyonunu sağlamak..” şeklindeki düzenlemelere yer verilmiştir. Kültür Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu ve Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulları Yönetmeliğinin “Tanımlar” başlıklı 4. maddesinde, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, “Genel Müdürlük” olarak tanımlanmış; “
Koruma Yüksek Kurulunun çalışma şekli” başlıklı 7. maddesinde, “(1) Koruma Yüksek Kurulunun toplantı gündemi Genel Müdürlükçe belirlenir.
..” düzenlemesine; “Kurulların idari ve teknik hizmetleri
” başlıklı 17. maddesinde ise, “(1) Koruma Yüksek Kurulunun idari ve teknik hizmetleri ile koruma bölge kurullarınca alınan
kararların biçim ve mevzuata uygunluğunun denetlenmesine yönelik iş ve işlemler Genel Müdürlükçe yürütülür.
..” düzenlemesine yer verilmiş; “Koruma Yüksek Kuruluna yapılacak itirazlar” başlıklı 18. maddesinde de, Koruma Yüksek Kuruluna yapılacak itirazların Bakanlıkça değerlendirilerek gerek görülmesi durumunda Koruma Yüksek Kurulu gündemine alınacağı düzenlenmiştir. Öte yandan, Kültür ve Turizm Bakanlığı teşkilat şemasında, Kültür Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğüne bağlı Sürekli Bilimsel Kurullar arasında gösterilmiştir. Koruma Bölge Kurulu kararlarına, ilgililerce yapılan itirazlar üzerine başlayan hukuki sürecin tek ve bütün bir süreç olarak kabul edilmesi gerektiği ve Genel Müdürlükle Koruma Yüksek Kurulunun birbirinden tamamen bağımsız teşkilatlar olarak yorumlanması suretiyle, söz konusu hukuki süreçte Genel Müdürlükçe alınan, itirazların Koruma Yüksek Kurulu gündemine alınmaması kararlarının temyiz incelemesi kapsamı dışında bırakılmasının, yukarıda yer verilen hükümler uyarınca mümkün olmadığı gibi, 2577 sayılı Kanunun “Temyiz” başlıklı 46. maddesinin 1. fıkrasının (g) bendinin, yargıya erişim hakkı bağlamında çok dar yorumlanması sonucunu doğuracağı düşünüldüğünden, Bölge İdare Mahkemesi kararının, … tarihli,… sayılı Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü işlemi yönünden temyizen incelenmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun “İstinaf” başlıklı 45. maddesinin 6. bendinde: “Bölge idare mahkemelerinin 46. maddeye göre temyize açık olmayan kararları kesindir. Bu kararlar, dosyayla birlikte kararı veren ilk derece mahkemesine gönderilir ve bu mahkemelerce yedi gün içinde tebliğe çıkarılır.” kuralı yer almaktadır.
Anılan Kanun’un “Temyiz” başlıklı 46. maddesinde: “Danıştay dava dairelerinin nihai kararları ile bölge idare mahkemelerinin aşağıda sayılan davalar hakkında verdikleri kararlar, başka kanunlarda aksine hüküm bulunsa dahi Danıştayda, kararın tebliğinden itibaren otuz gün içinde temyiz edilebilir:
a) Düzenleyici işlemlere karşı açılan iptal davaları.
b) Konusu yüz bin Türk lirasını aşan vergi davaları, tam yargı davaları ve idari işlemler hakkında açılan davalar.
c) Belli bir meslekten, kamu görevinden veya öğrencilik statüsünden çıkarılma sonucunu doğuran işlemlere karşı açılan iptal davaları.
d) Belli bir ticari faaliyetin icrasını süresiz veya otuz gün yahut daha uzun süreyle engelleyen işlemlere karşı açılan iptal davaları.
e) Müşterek kararnameyle yapılan atama, naklen atama ve görevden alma işlemleri ile daire başkanı ve daha üst düzey kamu görevlilerinin atama, naklen atama ve görevden alma işlemleri hakkında açılan iptal davaları.
f) İmar planları, parselasyon işlemlerinden kaynaklanan davalar.
g) Tabiat Varlıklarını Koruma Merkez Komisyonu ve Kültür Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulunca itiraz üzerine verilen kararlar ile … tarihli ve … sayılı Boğaziçi Kanununun uygulanmasından doğan davalar.
h) Maden, taşocakları, orman, jeotermal kaynaklar ve doğal mineralli sular ile ilgili mev-zuatın uygulanmasına ilişkin işlemlere karşı açılan davalar.
ı) Ülke çapında uygulanan öğrenim ya da bir meslek veya sanatın icrası veyahut kamu hizmetine giriş amacıyla yapılan sınavlar hakkında açılan davalar.
i) Liman, kruvaziyer limanı, yat limanı, marina, iskele, rıhtım, akaryakıt ve sıvılaştırılmış petrol gazı boru hattı gibi kıyı tesislerine işletme izni verilmesine ilişkin mevzuatın uygulanmasından doğan davalar.
m) Düzenleyici ve denetleyici kurullar tarafından görevli oldukları piyasa veya sektörle ilgili olarak alınan kararlara karşı açılan davalar.” hükmüne yer verilmiştir.
Aynı Kanunun 48. maddesinin 6. fıkrasında, “Temyiz dilekçesi verilirken gerekli harç ve giderlerin tamamının ödenmemiş olması halinde kararı veren; merci tarafından verilecek yedi günlük süre içerisinde tamamlanması, aksi halde temyizden vazgeçilmiş sayılacağı hususu temyiz edene yazılı olarak bildirilir. Verilen süre içinde harç ve giderler tamamlanmadığı takdirde, ilgili merci, kararın temyiz edilmemiş sayılmasına karar verir. Temyizin kanuni süre geçtikten sonra yapılması veya kesin bir karar hakkında olması halinde de kararı veren merci, temyiz isteminin reddine karar verir. İlgili merciin bu kararları ile bu maddenin 2 nci fıkrasında belirtilen temyiz isteminde bulunulmamış sayılmasına ilişkin kararlarına karşı, tebliğ tarihini izleyen günden itibaren yedi gün içinde temyiz yoluna başvurulabilir.” hükmü; 7. fıkrasında ise, temyiz dilekçesi verilirken gerekli harç ve giderlerin ödenmemiş olduğu, dilekçenin 3 üncü madde esaslarına göre düzenlenmediği ve temyizin kanuni süre geçtikten sonra yapıldığı hususlarının dosyanın gönderildiği Danıştayın ilgili dairesi ve kurulunca saptanması hallerinde de 2 ve 6 ncı fıkralarda sözü edilen kararların ilgili daire ve kurulca kesin olarak verileceği” hükmü yer almıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Bakılan davanın, … İli, … İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel numarasında kayıtlı taşınmazın, 2863 sayılı Yasa girebilecek özellikler gösterdiğinden bahisle yıkımının uygun olmadığına, tescil evraklarının hazırlanarak Kurula sunulmasına ilişkin Edirne Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunun … tarihli, … sayılı kararıyla, aynı Kurulun, taşınmazın, 2. grup korunması gerekli taşınmaz kültür varlığı olarak tesciline ilişkin … tarihli, … sayılı kararının ve davacı vekili tarafından bu kararlara karşı 12.06.2018 tarihinde yapılan itirazın, söz konusu Kurul kararlarının yargıya intikal etmiş olması sebebiyle, Yüksek Kurul gündemine alınamayacağına ilişkin … tarihli, E…. sayılı Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü işleminin iptali istemiyle açıldığı anlaşıldığından, bu uyuşmazlıkla ilgili bölge idare mahkemesi idari dava dairesince yapılan istinaf incelemesi neticesinde verilen kararın temyiz edilmesi, yukarıda anılan Kanun hükümleri kapsamında mümkün değildir.
Temyiz istemine konu Bölge İdare Mahkemesi kararının hüküm fıkrasında, temyiz yolunun açık olduğunun belirtilmesinin, kanunen temyiz yolu öngörülmeyen davalarda ilgilisine temyiz hakkı vermeyeceği de açıktır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. … Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesinin …tarih ve E:…, K:… sayılı kararının TEMYİZ İSTEMİNİN İNCELENMEKSİZİN REDDİNE,
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 50. maddesi uyarınca, bu kararın taraflara tebliğini ve bir örneğinin de anılan İdari Dava Dairesine gönderilmesini teminen dosyanın Edirne İdare Mahkemesine gönderilmesine, 27/04/2023 tarihinde, kesin olarak, oyçokluğuyla karar verildi.

KARŞI OY (X):

Bakılan davanın, Edirne İli, Merkez İlçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel numarasında kayıtlı taşınmazın, 2863 sayılı Yasa girebilecek özellikler gösterdiğinden bahisle yıkımının uygun olmadığına, tescil evraklarının hazırlanarak Kurula sunulmasına ilişkin Edirne Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunun … tarihli, … sayılı kararıyla, aynı Kurulun, taşınmazın, 2. grup korunması gerekli taşınmaz kültür varlığı olarak tesciline ilişkin … tarihli, … sayılı kararının ve davacı vekili tarafından bu kararlara karşı 12.06.2018 tarihinde yapılan itirazın, söz konusu Kurul kararlarının yargıya intikal etmiş olması sebebiyle, Yüksek Kurul gündemine alınamayacağına ilişkin …tarihli, … sayılı Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü işleminin iptali istemiyle açıldığı anlaşılmaktadır.
Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun 61. maddesinde ve Kültür Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu ve Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulları Yönetmeliğinin 18. maddesinde, Koruma Yüksek Kuruluna yapılacak itirazların Bakanlıkça değerlendirilerek gerek görülmesi durumunda Koruma Yüksek Kurulu gündemine alınacağına ilişkin hükümlere yer verilmiştir.
2577 sayılı Kanunun 46. maddesinde ise, Kültür Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulunca itiraz üzerine verilen kararlara ilişkin olarak, Danıştay dava dairelerinin nihai kararları ile bölge idare mahkemelerince verilen kararların, temyiz incelemesine tabi olduğu hükmü yer almaktadır.
Yukarıda belirtilen dava konusu işlemler ve mevzuat hükümlerinin birlikte değerlendirilmesi neticesinde, her ne kadar Kültür Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulunca itiraz üzerine verilen bir karar dava konusu edilmemiş ise de, davacının aleyhine verilen Koruma Bölge Kurulu kararlarına Kültür Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulunca incelenmek üzere yaptığı 12.06.2018 tarihli itiraz gündeme alınmadığı için, anılan Yüksek Kurulca konunun esasının incelenemediği ve Danıştay temyiz incelemesinin yolunun kapatıldığı anlaşıldığından, Koruma Bölge Kurulunca verilen kararın esası hakkında, Yüksek Kurulca değerlendirme yapılarak bir karar verilemediğinden, İstinaf kararının, … tarihli, … sayılı Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü işlemine ilişkin kısmının, Danıştay’da temyizen incelenmesi gerektiği karşı oyu ile aksi yöndeki Dairemiz çoğunluk kararına katılmıyoruz.