Danıştay 6. Daire Başkanlığı         2021/1612 E.  ,  2022/11909 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2021/1612
Karar No : 2022/11909

TEMYİZ EDENLER : 1-(DAVACI) …
VEKİLİ : Av. …
2-(DAVALI) … Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF : 1- … Belediye Başkanlığı
2- …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının, taraflarca temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Batman ili, Merkez, …mahallesi, … sokak, No:…., … ve … sayılı parseller üzerinde ruhsatsız yapı yapıldığından bahisle 3194 sayılı Kanun’un 42. maddesi uyarınca tekerrür hükümleri de uygulanmak suretiyle 243.935,92-TL imar para cezası verilmesine ve aynı Kanunun 32. maddesi uyarınca, aykırılığın belirtilen süre içerisinde giderilmediğinden bahisle fazladan yapılan inşaatın yıktırılmasına, yapı sahibi tarafından yıktırılmadığı takdirde yapının belediye ekipleri tarafından yıkılarak yıkım masraflarının yapı sahibinden tahsil edilmesine ilişkin Batman Belediyesi Encümeni’nin … tarihli ve … sayılı kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; dava konususu işlemin, 3194 sayılı Kanun’un 42. maddesi uyarınca tekerrür hükümleri de uygulanmak suretiyle davacının 243.935,92-TL para cezasıyla cezalandırılmasına ilişkin kısmı yönünden; yapının sınıf ve grubunun idarece 3/B olarak tespit edildiği, ancak; tespit sırasında yapının henüz B+Z+1 seviyesinde olduğundan 3/A grubu yapılardan olduğunun anlaşıldığı, bu durumda, davacının henüz inşa edilmemiş kısımlar yönünden de cezalandırılmış olacağı ve bu durumun temel cezayı etkileyen nitelikte olduğu sonucuna varılarak dava konusu işlemin idari para cezası yönünden iptaline, ruhsatsız olarak yapıldığı tespit edilen yapının 3194 sayılı Kanun’un 32. maddesi uyarınca yıktırılmasına, yapı sahibi tarafından yıktırılmadığı takdirde Belediye ekipleri tarafından yıktırılarak yıkım masraflarının yapı sahibinden tahsil edilmesine ilişkin kısmı yönünden ise davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve istinaf dilekçelerinde ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurularının reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI :
1-Davacı tarafından; yıkım işleminin mevzuata aykırı olduğu, yapının ruhsatlı hale getirilmesi için süre verilmediği ileri sürülmektedir.
2-Davalı tarafından; dava konusu işlemlerin hukuka uygun olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Taraflarca savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ…İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kısmen kabulü ile Mahkeme kararının yıkıma ilişkin kısmının onanması, para cezasına ilişkin kısmının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Batman ili, Merkez, … mahallesi, …sokak, No:…, … ve … sayılı parseller üzerinde ruhsatsız yapı yapıldığından bahisle 3194 sayılı Kanun’un 42. maddesi uyarınca tekerrür hükümleri de uygulanmak suretiyle 243.935,92-TL imar para cezası verilmesine ve aynı Kanunun 32. maddesi uyarınca, aykırılığın belirtilen süre içerisinde giderilmediğinden bahisle fazladan yapılan inşaatın yıktırılmasına, yapı sahibi tarafından yıktırılmadığı takdirde yapının belediye ekipleri tarafından yıkılarak yıkım masraflarının yapı sahibinden tahsil edilmesine ilişkin Batman Belediyesi Encümeni’nin … tarihli ve … sayılı kararı tesis edilmiştir.
Bunun üzerine bakılmakta olan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
3194 sayılı İmar Kanununun 42. maddesinde; “Bu maddede belirtilen ve imar mevzuatına aykırılık teşkil eden fiil ve hallerin tespit edildiği tarihten itibaren on iş günü içinde ilgili idare encümenince sorumlular hakkında, üstlenilen her bir sorumluluk için ayrı ayrı olarak bu maddede belirtilen idari müeyyideler uygulanır. Ruhsat alınmaksızın veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere veya imar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının sahibine, yapı müteahhidine ve aykırılığı altı işgünü içinde idareye bildirmeyen ilgili fenni mesullere yapının mülkiyet durumuna, bulunduğu alanın özelliğine, durumuna, niteliğine ve sınıfına, yerleşmeye ve çevreye etkisine, can ve mal emniyetini tehdit edip etmediğine ve aykırılığın büyüklüğüne göre, beşyüz Türk Lirasından az olmamak üzere aşağıdaki şekilde hesaplanan idari para cezaları uygulanır. (…)” hükmüne yer verilmiş olup, aynı maddenin 2. fıkrasının (a) bendinde yapı sınıfı ve grubu dikkate alınmak suretiyle maddede belirtilen miktar ile yapının alanının çarpılması sonucu temel ceza miktarının hesaplanacağı ve bu miktar üzerinden (c) bendinin alt bentlerindeki artırım sebepleri için gösterilen oranlar uyarınca bulunan miktarların eklenmesi sonrasında toplam ceza miktarının bulunacağı hükme bağlanmıştır.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 26/04/2018 tarihli ve 30403 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Mimarlık ve Mühendislik Hizmet Bedellerinin Hesabında Kullanılacak 2018 Yılı Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri Hakkında Tebliğ’de “üç kata kadar – üç kat dâhil – asansörsüz” şeklinde belirlenen konutların 3. sınıf A grubu yapılar arasında yer aldığı, “yapı yüksekliği 21,50 metreden az yapılar” şeklinde belirlenen konutların ise 3. sınıf B grubu arasında yer aldığı görülmektedir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Temyize konu kararın yıkıma ilişkin kısmı yönünden;
Bölge İdare Mahkemeleri tarafından verilen kararların temyiz yolu ile incelenerek bozulabilmeleri 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49. maddesinde belirtilen nedenlerden birinin bulunması halinde mümkün olup temyize konu kararın anılan kısmı bakımından bu sebeplerden hiçbiri bulunmamaktadır.
Temyize konu kararın para cezasına ilişkin kısmına gelince;
Yukarıdaki mevzuat hükümlerinden; ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı olarak yapılan yapılar nedeniyle verilecek para cezası miktarının belirlenmesinde dikkate alınacak temel ölçütün; yapı sınıfı ve grubu ile ruhsatsız veya ruhsata aykırı imalat alanının varsa aykırılıktan etkilenen alanın katılması suretiyle bulunacak alan olduğu, temel ceza miktarı belirlendikten sonra maddede öngörülen arttırım sebeplerinin varlığı halinde arttırım sebeplerinin ayrı ayrı hesaplanacağı anlaşılmaktadır.
Dosyanın incelenmesinden; dava konusu taşınmazda, izinsiz ve yasaya aykırı kazı yapıldığının 18/07/2018 tarihli yapı tatil zaptı ile tespit edildiği, 06/08/2018 tarihli denetimde ruhsatsız olarak bodrum kat seviyesinde 541 m2 kaçak yapı yapıldığı hususunun yapı tatil tutanağı ile tespit edildiği, 06/09/2018 tarihli son denetimde ise bodrum+zemin+1 normal kat yapıldığının, 1082 m2 ve asansörlü olduğunun yapı tatil tutanağı ile tespit edilmesi üzerine, uyuşmazlığa konu yapının 3. sınıf B grubu yapı olduğundan bahisle toplam 1082 m2 inşaat alanı üzerinden 3194 sayılı Kanunun 42. maddesinin 2. fıkrası uyarınca temel para cezası ve 2. fıkranın (c) bendinin 5 ve 8. alt bentleri uyarınca arttırım hükümleri ile aynı Kanunun 42. maddesi uyarınca tekerrür hükümleri de uygulanmak suretiyle 243.935,92-TL imar para cezası verilmesine ve aynı Kanunun 32. maddesi uyarınca fazladan yapılan inşaatın yıktırılmasına ilişkin … tarihli ve … sayılı encümen kararının tesis edilmesi üzerine görülmekte olan davanın açıldığı, İdare Mahkemesince yıkım yönünden davanın reddine, idari para cezası yönünden ise B+Z+1 Normal kat seviyesindeki yapının sınıf ve grubunun 3/A olduğu, idarece belirlenen 3/B grubunun temel cezayı etkileyen nitelikteki hata olduğu gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verildiği, anılan İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurularının ise İdari Dava Dairesince reddedildiği anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlıkta, ruhsatsız olduğu tespit edilen yapı için idare tarafından 3/B grubu yapı nitelendirilmesi yapıldığı, İdari Dava Dairesince mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen 16/06/2020 tarihli bilirkişi raporu incelendiğinde, yapının son halinin asansörlü olduğunun anlaşıldığı, bu durumda yapı grubu değerlendirilmesinin bütün bina üzerinden yapılması gerektiği dikkate alındığında, dava konusu işlemde yapı sınıf ve grubunun 3/B olduğu tespiti esas alınmak suretiyle 3194 sayılı İmar Kanununun 42/2. maddesi uyarınca para cezası verilmesine ilişkin encümen kararında hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varıldığından, dava konusu idari para cezasının iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine dair Bölge İdare Mahkemesi kararının bu kısmında hukuki isabet görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin kabulüne, davacının temyiz isteminin reddine,
2. Yukarıda özetlenen gerekçeyle işlemin kısmen iptali, kısmen davanın reddine ilişkin Mahkeme kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurularının reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının yıkıma ilişkin kısmının ONANMASINA, idari para cezasına ilişkin kısmının ise BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 22/12/2022 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.